Απο τη γιαγιά στην εγγονή
Ο Ν. Καζαντζάκης με την Leah, γιαγιά της Edna Gorney

Με μια ιδιαίτερη και συγκινητική επίσκεψη έκλεισε η περασμένη εβδομάδα στο Μουσείο Καζαντζάκη. Το Μουσείο επισκέφτηκε η κα. Edna Gorney, εγγονή της Leah Lewin Dunkelblum, καλής φίλης του Νίκου και της Ελένης Καζαντζάκη και μέλος του περίφημου «Πύρινου Κύκλου» των επαναστατημένων Πολωνό-Εβραίων γυναικών.

Η κ. Gorney στο Μουσείο Καζαντζάκης

Ο Καζαντζάκης συνδέθηκε με αυτόν τον κύκλο γυναικών που τον μύησαν στην ιδέα της κοινωνικής επανάστασης και μέσω αυτού παρακολούθησε την ταραγμένη ατμόσφαιρα της μεσοπολεμικής Γερμανίας.

Η Leah Lewin μετακινήθηκε από την Πολωνία και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο για να σπουδάσει υποκριτική. Ο Καζαντζάκης τη γνώρισε στη γερμανική πρωτεύουσα. Απέκτησε στενότερες επαφές μαζί της το καλοκαίρι του 1923 σε κοινές διακοπές του “πύρινου κύκλου” στο Pustchow στην πολωνική Βαλτική Θάλασσα.

Ο Καζαντζάκης την προσφωνούσε συχνά ως «ρεγγοσυντρόφισσα» καθώς συνήθιζαν να τρώνε ρέγκες μαζί με το τσάι τους Η Leah έφυγε από το Βερολίνο για την Παλαιστίνη το 1924, παντρεύτηκε τον σιωνιστή Menachem Dunkelblum και απέκτησε ένα παιδί μαζί του.

Ο Καζαντζάκης την επισκέφθηκε στο Τελ Αβίβ το 1925 και εκείνη τον επισκέφθηκε στην Αίγινα με την κόρη της Ruth το 1938. Μετά το θάνατο του Καζαντζάκη η Leah διατήρησε επαφές με την Ελένη Καζαντζάκη.

Το 1962 μάλιστα την επισκέφτηκε στην Ελλάδα και ταξίδεψαν στη Μάνη στο oρυχείο λιγνίτη της Πρασόβας, όπου ο Καζαντζάκης είχε εργαστεί εκεί με τον Γεώργιο Ζορμπά. Η κα. Edna Gorney κατά την επίσκεψή της μας μίλησε για τη γιαγιά της και την οικογένειά της, περιηγήθηκε στη Μόνιμη Έκθεση του Μουσείου και είχε την ευκαιρία να δει με συγκίνηση επιστολογραφία του Νίκου και της Ελένης Καζαντζάκη με τη γιαγιά της.

Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με την υπόσχεση της μελλοντικής αποστολής εκ μέρους της προς το Μουσείο αρχειακού υλικού που φύλασσε η γιαγιά και η μητέρα της από τη σχέση τους με το ζεύγος Καζαντζάκη και τις επισκέψεις τους στην Παλαιστίνη.