Η ανατολική Κρήτη και ιδίως η περιοχή του Γεωπάρκου της Σητείας είναι μια από τις πιο σημαντικές και ιδιαίτερες, περιβαλλοντικά, περιοχές της Κρήτης.
Η γεωγραφική της θέση στο ανατολικό άκρο του νησιού, που επέτρεψε την ανταλλαγή ειδών από τη Μικρά Ασία, σε συνδυασμό με το έντονα ξηροθερμικό κλίμα που επικρατεί στην περιοχή, δημιούργησε ένα μωσαϊκό οικοτόπων και οικοσυστημάτων, μερικά από τα οποία, όπως το φοινικόδασος του Βάι, είναι μοναδικά για την περιοχή της Μεσογείου.
Το Γεωπάρκο της Σητείας βρίσκεται στο πιο ανατολικό τμήμα της Κρήτης και εντάχθηκε στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO το 2015. Περιλαμβάνει μία πολύ μεγάλη έκταση, συνολικού εμβαδού 516.7 τετραγωνικών χιλιομέτρων), η οποία καλύπτει σχεδόν το σύνολο του σημερινού Δήμου Σητείας.
Το φυσικό περιβάλλον του Γεωπάρκου παρουσιάζει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον και αξία, με 6 περιοχές να είναι ενταγμένες το δίκτυο Natura 2000.
Με αφορμή τις αντιδράσεις που ξεσήκωσε η υπόθεση του Σαρακήνικου και τα ζητήματα που προκύπτουν σχετικά με τις καθυστερήσεις του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τον Τουρισμό συνομιλήσαμε με τον συντονιστή του Γεωπάρκου Σητείας Βαγγέλη Περάκη.
«Στο νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον τουρισμό το οποίο είναι υπό συζήτηση αναφέρεται για πρώτη φορά σαφέστατα ο όρος γεωτουρισμός. Για εμάς ο γεωτουρισμός σημαίνει μια δραστηριότητα που γίνεται στην ύπαιθρο. Αυτό είναι μια διαδικασία που έχει πολλές παραμέτρους, δεν είναι μόνο δηλαδή να δούμε τα γεωλογικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής. Κάθε γεωπάρκο έχει δημιουργήσει μια σειρά από γεωδιαδρομές που μπορεί να είναι περιπατητικές, μπορεί να είναι μια διαδρομή με αυτοκίνητο ή με μηχανή ή οτιδήποτε θέλει κάποιος. Αυτή η συγκεκριμένη διαδρομή που ακολουθεί ένα επισκέπτης τον φέρνει σε συγκεκριμένα σημεία ενδιαφέροντος εντός του Γεωπάρκου, τα οποία μπορεί να είναι γεωολογικά, φυσιολατρικά, πολιτιστικά» λέει ο κ. Περάκης.
Ο υπεύθυνος του Γεωπάρκου Σητείας συμπληρώνει την σκέψη του λέγοντας: «Σίγουρα είναι η μορφή του τουρισμού που ταιριάζει κυρίως σε εμάς στην ανατολική Κρήτη που είμαστε αρκετά πίσω στο κομμάτι της “ανεπτυγμένης” Κρήτης τουριστικά μιλώντας. Εμείς έχουμε το περιθώριο να δούμε τα λάθη που έχουν γίνει στην υπόλοιπη Κρήτη, ώστε να σχεδιάσουμε ένα τουριστικό μοντέλο το οποίο θα σέβεται τον επισκέπτη την περιοχή και φυσικά το φυσικό περιβάλλον. Χωρίς φυσικό περιβάλλον δεν υπάρχει τουρισμός, αυτή είναι και η τάση που επικρατεί για τον τουρισμό σε παγκόσμιο επίπεδο».
Υπάρχει ενδιαφέρον από ταξιδιώτες από το εξωτερικό για να επισκεφθούν την Ανατολική Κρήτη;
«Σαφώς. Την Κρήτη αλλά και ιδιαίτερα την Σητεία οι επισκέπτες την επιλέγουν ακριβώς λόγω της γεωμορφολογίας και του φυσικού της περιβάλλοντος» λέει ο κ. Περάκης. «Αυτός ο επισκέπτης δεν επιλέγει να πάει σε ένα ξενοδοχείο μεγάλο, άλλωστε δεν έχουμε μεγάλα ξενοδοχεία εδώ. Η Σητεία έχει γίνει προορισμός, και αυτό δεν σχετίζεται αποκλειστικά με το Γεωπάρκο αλλά και με την δουλειά που έχει γίνει από όλους τους τοπικούς φορείς και την προβολή που έχει υπάρξει για το μέρος».
Και προσθέτει ο υπεύθυνος του Γεωπάρκου Σητείας: «Αυτό που πρέπει να είναι στόχος από εδώ και πέρα, είναι να διατηρήσουμε αυτό το χαρακτηριστικό που έχουμε, τον πολιτισμό, την κουλτούρα, την υψηλή γαστρονομία που έχει η περιοχή, ώστε να έχουμε έναν τουρισμό αξίας για την Κρήτη».
Οι εθνικότητες που ψηφίζουν ανατολική Κρήτη
«Εδώ στη Σητεία έχουμε επισκέπτες πιο πολύ από την Γαλλία, λιγότερους Γερμανούς αλλά συνολικά από όλη την Ευρώπη. Έρχονται πολλοί επισκέπτες από την Σκανδιναβία τώρα που υπάρχει και απευθείας πτήση τσάρτερ. Οι άνθρωποι αυτοί έρχονται για δέκα μέρες στην περιοχή και σαφώς τους ενδιαφέρει να περπατήσουν, να δουν το φυσικό τοπίο, πέρα από τις παραλίες που είναι εξαιρετικές έτσι κι αλλιώς».
Για την ανάπτυξη σε προστατευόμενες περιοχές
Με αφορμή και τις σημαντικές αντιδράσεις που σημειώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια για την επένδυση στο Κάβο Σίδερο, ρωτήσαμε τον συντονιστή του Γεωπάρκου Σητείας την γνώμη του για τις τουριστικές επενδύσεις.
«Όταν υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο και ένα Προεδρικό Διάταγμα αυτό θα πρέπει να τηρείται. Προβλέπονται περιοχές που είναι για την οικονοανάπτυξη, εκεί επιτρέπονται να γίνονται ξενοδοχειακές μονάδες, μικρές ή μεγάλες. Δεν σημαίνει ότι μια περιοχή Natura είναι αποκλεισμένη από το να αναπτυχθεί τουριστικά. Ίσα – ίσα. Είναι μια περιοχή που έχει χαρακτηριστικά ιδιαίτερα έχει ένα εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον για το οποίο προβάλλεται παγκόσμια ως τέτοια περιοχή. Αν μια επένδυση σέβεται το περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες που έχει ο χώρος θα είναι συμφέρουσα. Το θέμα είναι μην γίνεται εκμετάλλευση αυτού του χαρακτηριστικού και να ζητάμε συνέχεια οικόπεδα. Κάποιες περιοχές πρέπει να προστατευτούν» είναι η απάντηση του κ. Περάκη.
Για να καταλήξει: «Μια περιοχή η οποία είναι προστατευόμενη, πρέπει να παραμείνει προστατευόμενη. Δεν μπορεί να καταστραφεί. Ο νομοθέτης έχει προβλέψει τη λεγόμενη οικονοανάπτυξη και ο οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει την τουριστική του μονάδα με την προϋπόθεση να μην δημιουργήσει πρόβλημα στο φυσικό περιβάλλον. Δεν είμαι αντίθετος προς μια τέτοια μορφή ανάπτυξης».
Σε ότι αφορά την ένταξη του Μινωϊκού Ανακτόρου της Ζάκρου στον κατάλογο των μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco, όπως μας είπε ο κ. Περάκης η διαδικασία είναι σε καλό δρόμο και αναμένεται εντός του 2025 να γίνει μία ακόμα αξιολόγηση του χώρου, ώστε να προχωρήσουν οι εξελίξεις.