Έχει καταφέρει μέσα σε 14 χρόνια, όχι απλώς να εισβάλλει στις θάλασσές μας, αλλά να αποκτήσει και πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές! Ο λαγοκέφαλος έκανε την πρώτη του, “ντροπαλή”, εμφάνιση το 2005 στην Κρήτη, οι επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ το κατέγραψαν, μετά από οχτώ χρόνια άρχισαν να κτυπάνε πιο έντονα το καμπανάκι του κινδύνου αλλά μέχρι σήμερα οι ιθύνοντες κρατούν κλειστά τα αφτιά τους.
Η βιολόγος-ιχθυολόγος του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, κ. Παναγιώτα (Νότα) Περιστεράκη, μιλά στην «Π» για την προσπάθεια των επιστημόνων να περιορίσουν, από τη μία πλευρά, τους πληθυσμούς του λαγοκέφαλου και, από την άλλη, να βρουν τρόπους αξιοποίησης αυτού του νέου είδους ψαριού, να αναπτύξουν, δηλαδή, εργαλεία που θα μπορούν να χρησιμοποιούν ακόμα και οι αλιείς που σήμερα απειλούνται από το ψάρι με τα κοφτερά δόντια.
Τον νου σας…
Οι ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ είδαν, όπως όλος ο κόσμος, το βίντεο που έκανε το γύρο του διαδικτύου με την επίθεση του λαγοκέφαλου σε λουόμενο στην Κάρπαθο. Επικοινώνησαν με αυτόπτες μάρτυρες και γνωρίζουν πως το… θύμα γλίτωσε μονάχα με μία μικρή αμυχή αφού πρόλαβε να απομακρύνει το χέρι του πριν το ψάρι προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά.
«Τα ψάρια δεν είναι επιθετικά, τουλάχιστον από τη βιβλιογραφία ξέρουμε ότι δεν επιτίθενται στους ανθρώπους αλλά σύμφωνα με δικές μας παρατηρήσεις μέχρι τώρα και δικές μας έρευνες, όσο μπορούμε να τις κάνουμε με τα μέσα που διαθέτουμε, ξέρουμε ότι αυτή την περίοδο είναι η αναπαραγωγική εποχή του ψαριού», εξηγεί η κ. Περιστεράκη.
Συνεπώς, φαίνεται ότι το ψάρι πλησιάζει πιο κοντά στις ακτές , τουλάχιστον στην περιοχή της Κρήτης και των Ν. Δωδεκανήσων ,εκεί όπου έχει μεγάλους πληθυσμούς, πιθανόν, δηλαδή, να μαζεύεται σε κάποιες ακτές για αναπαραγωγικούς λόγους.
Αυτή την περίοδο τρώει πιο πολύ και έχει διαπιστωθεί ότι κάνει περισσότερες επιθέσεις και στα αλιευτικά εργαλεία των ψαράδων, «τρώει τα αλιεύματα, τρώει ακόμα και τα εργαλεία, έχουμε βρει στα στομάχια ακόμα και κομμάτια από δίκτυα, από σκοινιά», περιγράφει η επιστήμονας του ΕΛΚΕΘΕ.
Όσο αφορά στο περιστατικό που σημειώθηκε στην Κάρπαθο και έσπειρε τον πανικό σε πολύ κόσμο, η κ. Περιστεράκη σχολιάζει πως η παρέα των λουόμενων που εμφανίζεται στο βίντεο, κουνούσε τα χέρια, τα δάκτυλα μπροστά στα ψάρια και, πιθανότατα, θεώρησαν ότι πρόκειται για τροφή και για αυτό το λόγο έγινε η επίθεση. Εικάζεται ότι το ψάρι θεώρησε πως το ανθρώπινο χέρι ήταν τροφή, όπως πλοκάμι χταποδιού, για αυτό προσπάθησε να το φάει.
Τι χτυπά το “καμπανάκι”…
Η κ. Περιστεράκη τονίζει πως από την περασμένη χρονιά οι επιστήμονες είχαν προσπαθήσει να ενημερώσουν τον κόσμο ότι οι πληθυσμοί του λαγοκέφαλου εδώ αυξάνονται ραγδαία, περισσότερο, μάλιστα, από τις κανονικές περιοχές εξάπλωσης του είδους, δηλαδή, τις περιοχές του Ειρηνικού και Ινδικού.
Εδώ, στη Μεσόγειο, ο λαγοκέφαλος ήρθε αλλά δεν έφερε μαζί του και τους εχθρούς του, με αποτέλεσμα να έχουμε πολύ μεγάλη πυκνότητα, μεγάλη ταχύτητα στην αύξηση του πληθυσμού. «Όταν αυξάνεται ο πληθυσμός ενός είδους πάρα πολύ μπορεί να διαφοροποιούνται και οι συμπεριφορές του είδους , άρα είναι κάτι που χρειάζεται παρακολούθηση και μελέτη», σημειώνει η κ. Περιστεράκη.
Υπενθυμίζει πως το 2005, στο ΕΛΚΕΘΕ ήταν εκείνοι που εντόπισαν τον πρώτο λαγοκέφαλο στα ελληνικά νερά το 2005, το δημοσίευσαν και πραγματοποίησαν μία ολόκληρη καμπάνια ενημέρωσης του κόσμου για το τι πρέπει να προσέχει όταν έχει απέναντί του ένα λαγοκέφαλο. Πρόκειται για ένα ψάρι με τοξίνες που η κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο.
Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό, η κ. Περιστεράκη τονίζει πως ο λαγοκέφαλος έχει πολύ ισχυρά δόντια και μπορεί να κόψει κομμάτι από ανθρώπινο σώμα, όπως ένα δάκτυλο. Είναι ικανό να κόβει σκοινιά, αγκίστρια, έχει πολύ μεγάλη δύναμη στα δόντια, έχει τέσσερα ισχυρά δόντια που σχηματίζουν κάτι που μοιάζει με ράμφος παπαγάλου, μπορεί να σπάει καβούρια, όστρακα, κόκκαλα από ψάρια, σουπιές…
Η επιστήμονας του ΕΛΚΕΘΕ αναφέρει πως μέχρι χθες δεν είχαμε επιθέσεις σε ανθρώπους και τονίζει πως το περιστατικό στην Κάρπαθο δεν ήταν, ακριβώς, μία απρόκλητη επίθεση. «Ενημερώνουμε τον κόσμο ότι αν το βλέπει κοντά στις ακτές δεν πρέπει να το πλησιάζει, να το πιάνει, να παίζει μαζί του, να το ταΐζει . Ώσπου να απομακρυνθεί ας βγει και λίγο έξω στην παραλία. Είναι πιθανόν, τον Ιούνιο και ως αρχές Ιουλίου, να βρίσκεται κοντά σε κάποιες ακτές , μετά μπορεί να πάει και λίγο παραμέσα», εξηγεί η κ. Περιστεράκη.
Παρόλα αυτά, οι επιστήμονες δεν έχουν τα απαραίτητα κονδύλια για να παρακολουθούν τις εξελίξεις, αν και έχουν υποβάλει πολλές ερευνητικές προτάσεις, τόσο στην περιφέρεια Κρήτης όσο και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ο στόχος των ερευνητών είναι διττός, από τη μία θα προσπαθήσουν να περιορίσουν τους πληθυσμούς και από την άλλη να μετατρέψουν το λαγοκέφαλο σε ένα χρήσιμο ψάρι.
Οι επιστήμονες θέλουν να αναπτύξουν ειδικά εργαλεία που θα μπορούν να είναι αποτελεσματικά για να μειώσουν σε καίρια σημεία τον πληθυσμό, σε μέρη αναπαραγωγής τους και σε μέρη που μεγαλώνουν τα μικρά ψαράκια όταν γεννηθούν. Παράλληλα, αυτό το διάστημα προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο αξιοποίησής του, εκτός από βρώση, που έχει αποκλειστεί. Πρόκειται για άλλες χρήσεις, θα μπορούσε να είναι ένας στόχος αλιείας που θα αποφέρει έσοδα στους ψαράδες, αναζητούνται, δηλαδή, καινοτόμα εργαλεία που θα έχει ο συγκεκριμένος επαγγελματικός κλάδος στα χέρια του και ίσως, επιτέλους, αποκτήσει και ένα λόγο να χαμογελάει, μετά από τα «χαστούκια» που έχει φάει εξαιτίας του λαγοκέφαλου και της άρνησης των ιθύνοντων να τον στηρίξει.
Η κ. Περιστεράκη αναφέρει πως σήμερα προκαλεί αίσθηση η επίθεση του ψαριού σε λουόμενο, χρόνια, όμως, τώρα οι συνέπειες της εμφάνισης και της επικράτησης του λαγοκέφαλου στη Μεσόγειο έχουν φανεί στην αλιεία και το θαλάσσιο περιβάλλον.
Για να βρεθούν, όμως, τρόποι αντιμετώπισης πρέπει και οι αρμόδιοι να βάλουν το χέρι τους…
Η επιστήμονας του ΕΛΚΕΘΕ εξηγεί πως ο λαγοκέφαλος είναι ένα είδος εισβολικό, πέρασε από το κανάλι του Σουέζ και εξαπλώθηκε στη Μεσόγειο με ασυνήθιστα γρήγορους ρυθμούς, μέσα σε τέσσερα με πέντε χρόνια. Δεν είναι ένας ακόμα μετανάστης που έφερε η κλιματική αλλαγή, αλλά ένας εισβολέας με μεγάλη δυνατότητα εξάπλωσης και προσαρμογής στις νέες συνθήκες που βρίσκεται.
Έχει μεγάλη διατροφική γκάμα, σε οποιοδήποτε περιβάλλον και όποιες συνθήκες μπορεί να βρει τροφή, δεν έχει συγκεκριμένες προτιμήσεις με αποτέλεσμα να περιορίζεται από το ξένο περιβάλλον. Ακόμα, έχει μεγάλη αναπαραγωγική δυνατότητα και είναι πετυχημένο στον ανταγωνισμό με τα άλλα είδη, έχει γενετική πλαστικότητα που το αφήνει να προσαρμόζεται σε διαφορετικές συνθήκες, κάτι που του δίνει ένα προβάδισμα απέναντι σε άλλα είδη.
Από το 2011, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι αυξάνεται ραγδαία, εξαπλώνεται γύρω από την Κρήτη, το 2013 είχαν προβλέψει με τα μοντέλα ανάπτυξης των πληθυσμών ότι ο λαγοκέφαλος ήρθε για να μείνει και να κυριαρχήσει. Παρόλο που είχε γίνει σειρά ενεργειών για να κινητοποιηθούν οι αρμόδιοι, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική κίνηση για να βρεθεί μία λύση στο πρόβλημα.
Διαβάστε επίσης σχετικά: