Η δειγματοληψία έγινε με το ερευνητικό σκάφος «Φιλία» του ΕΛΚΕΘΕ
Η δειγματοληψία έγινε με το ερευνητικό σκάφος «Φιλία» του ΕΛΚΕΘΕ

Η ταχεία απόκριση της βενθικής μακροπανίδας στις μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών, με τη θερμοκρασία να είναι μία από αυτές, έχει οδηγήσει σε αρκετές μελέτες που εξετάζουν στις επιπτώσεις της θερμικής ρύπανσης στις βενθικές κοινότητες. Δεδομένα παλαιότερων ερευνών καταγράφουν σημαντικές αλλαγές στην δομή των κοινοτήτων ενδοπαλιρροϊκών οργανισμών όταν η θερμοκρασία της θάλασσας αυξηθεί κατά 1º C. Στόχος του προγράμματος BENTHERM είναι η μελέτη των επιπτώσεων της θερμικής ρύπανσης στις βενθικές κοινότητες της ανατολικής Μεσογείου.

Τα αποτελέσματα της μελέτης θα παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για την παρακολούθηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων ενόψει των επερχόμενων αλλαγών λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις ολιγοτροφικές συνθήκες της ανατολικής Μεσογείου, καθώς και την εγκατάσταση εισβολικών από την θερμότερη Ερυθρά Θάλασσα.

Ως μέθοδος προσομοίωσης σεναρίων κλιματικής αλλαγής επιλέχθηκαν τέσσερις περιοχές, στις οποίες βρίσκονται σημεία εκροής θερμού νερού. Το ζεστό νερό χρησιμοποιείται ως μέσο ψύξης εναλλακτών θερμότητας θερμοηλεκτρικών εργοστασίων ή βιομηχανιών και στο τέλος εκλύεται από αγωγούς και διασκορπίζεται στη θάλασσα. Η θερμοκρασία του εκλυόμενου νερού είναι αρκετά υψηλότερη από αυτή της θάλασσας και καθώς διασκορπίζεται δημιουργεί μια ζώνη αυξημένης θερμοκρασίας η οποία σταδιακά μειώνεται γύρω από το σημείο απόρριψης ή τον αγωγό.

Λόγω της σταθερής και μακροχρόνιας ροής του νερού είναι πιθανό η βενθική κοινότητα που κατοικεί στη γύρω περιοχή να έχει αναπτύξει ορισμένες προσαρμογές (μορφολογικές, φυσιολογικές ή βιολογικές), προκειμένου να επιβιώσει σε αυτές τις συνθήκες. Συνολικά, έγινε δειγματοληψία σε τέσσερις τοποθεσίες με αγωγούς ζεστού νερού τους περασμένους Φεβρουάριο και Μάρτιο, στην Κρήτη σε δύο θερμοηλεκτρικούς σταθμούς, την παραλία Αμμουδάρα και τον Αθερινόλακκο, καθώς και δύο διαφορετικές τοποθεσίες με εταιρείες πετρελαιοειδών, Oil Company 1 και Oil Company 2 στον Σαρωνικό κόλπο και τον Ασπρόπυργο.

Η δειγματοληψία έγινε με το ερευνητικό σκάφος «Φιλία» του ΕΛΚΕΘΕ. Αρχικά, λήφθηκε κατακόρυφο προφίλ θερμοκρασίας της στήλης του νερού στις περιοχές δειγματοληψίας χρησιμοποιώντας ένα καταγραφέα CTD.

Στην συνέχεια, έγινε καταγραφή βίντεο του πυθμένα σε κάθε τοποθεσία με ένα υποβρύχιο ROV, το οποίο διαθέτει έναν αισθητήρα παρακολούθησης θερμοκρασίας σε πραγματικό χρόνο.

Επίσης, από κάθε σταθμό δειγματοληψίας συλλέχθηκαν τρία δείγματα ιζήματος για τον προσδιορισμό της δομής της βενθικής κοινότητας και για τη μέτρηση των περιβαλλοντικών παραμέτρων του ιζήματος, χρησιμοποιώντας δειγματολήπτη τύπου αρπαγή Smith-McIntyre (0,1 m2).

Από κάθε δείγμα συλλέχθηκε ένας πυρήνας ιζήματος ο οποίος χρησιμοποιήθηκε για τη μέτρηση της θερμοκρασίας (T), του δυναμικού οξειδοαναγωγής (Eh) και του υδρόθειου (H2S) μέσω ενός UNISENSE© Field-Microprofiler, κάθε 1 cm στα τα 5 cm του ιζήματος.

Τέλος, συλλέχθηκαν δείγματα για την μέτρηση άλλων μεταβλητών του ιζήματος όπως κοκκομετρία και η περιεκτικότητα σε οργανικό υλικό κ.α.. Το υπόλοιπο δείγμα κοσκινίστηκε διαδοχικά σε κόσκινα 1 mm και 0,5 mm, το εναπομείναν υλικό συλλέχθηκε, και αποθηκεύτηκε για συλλογή και ταξινόμηση μακροπανίδας. Οι εργαστηριακές αναλύσεις είναι ακόμη σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθούν το καλοκαίρι.

Η δειγματοληψία έγινε από το Εργαστήριο Θαλάσσιας Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης.