Η εθνική τραγωδία που ζήσαμε στο Μάτι και στη Μάντρα Αττικής πρέπει όχι μόνο να μην ξεχαστεί αλλά να ενεργοποιήσει όλο τον κρατικό μηχανισμό την πολιτική ηγεσία και την κοινωνία να συγκροτήσουν ολοκληρωμένα σχεδιασμό που να διαπερνά κάθε πτυχή διαχείρισης του αστικού και φυσικού περιβάλλοντος του τόπου μας.
Αυτό επισημαίνει μεταξύ άλλων ο δρ Μιχάλης Προμπονάς, Πανεπιστήμιο Κρήτης – Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, συντονιστής του προγράμματος Life Natura Themis, υπογραμμίζοντας ότι μετά από τόσο βαρύ φόρο απώλειας ανθρώπινων ζωών, δεν υπάρχουν περιθώρια αναβολών και απώλειας χρόνου.
Όπως εξηγεί, το κρίσιμο είναι ότι θα πρέπει να αντιληφθούμε πως τα λάθη στην εκδήλωση φυσικών καταστροφών αρχίζουν πολύ νωρίτερα από την εκδήλωσή τους…
Όχι άλλα σχέδια επί χάρτου
Ο ίδιος εξηγεί ότι για να μπορέσουμε να δρομολογήσουμε τα επόμενα βήματά μας πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα σχέδια πολιτικής προστασίας είναι σημαντικό να συνοδεύονται από μια διαφορετική διαχείριση σε ό,τι αφορά στην πολεοδόμηση, τις καταπατήσεις, τις αυθαιρεσίες των πόλεων και της υπαίθρου.
Ειδικότερα όπως σημειώνει είναι κρίσιμο ζήτημα, τα σχέδια πολιτικής προστασίας να μην αντιμετωπίζονται ως «σχέδια επί χάρτου» αλλά ως συνεχώς εξελισσόμενοι σχεδιασμοί, οι οποίοι να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα και παράλληλα να διαχέονται συνεχώς προς την κοινωνία.
Η συνεχής επικαιροποίηση των σχεδίων πολιτικής προστασίας και η ενημέρωση της κοινωνίας για το περιεχόμενό τους είναι μια διαδικασία που θα πρέπει να ανατροφοδοτείται συνεχώς, ώστε ο πολίτης να ξέρει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης για το πώς πρέπει να κινηθεί και ποια ακριβώς θα πρέπει να είναι τα επόμενα βήματά του. Αυτό είναι ευθύνη τόσο της Περιφέρειας Κρήτης όσο και των Δήμων και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, που είναι σημαντικό να λειτουργούν ενιαία μέσα από ένα κοινό πλαίσιο.
Τα λάθη στην εκδήλωση φυσικών καταστροφών αρχίζουν πριν αυτές να εκδηλωθούν
Ο κ. Προμπονάς σημειώνει ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και να παραδεχτούμε ότι στην Κρήτη έχουμε περιοχές δομημένες με λάθος τρόπο, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχουν σοβαρότατες αυθαιρεσίες.
Το δεδομένο αυτό συνδυαστικά με το γεγονός ότι δεν υπάρχει κτηματολόγιο και δασολόγιο ενώ καταγράφονται αναρίθμητες καταπατήσεις σε δημόσια γη, αιγιαλούς, παραλίες, δάση, πρέπει να μας κάνει να αντιληφθούμε ότι τα λάθη στην εκδήλωση μιας πυρκαγιάς ξεκινούν πολύ νωρίτερα.
Για την ακρίβεια, ξεκινούν με τη νομιμοποίηση ή την ανοχή αυθαιρεσιών, με την έλλειψη πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού.
Δυστυχώς η πραγματικότητα έχει δείξει ότι όλα αυτά τα στοιχεία αυτά μέχρι σήμερα δεν έχουν αξιολογηθεί με την πρέπουσα βαρύτητα, ώστε να δρομολογηθούν συγκροτημένες λύσεις, ενώ την ίδια στιγμή καταγράφεται και μια διάθεση αποφυγής ανάληψης της ευθύνης, την οποία ο ένας εναποθέτει στα χέρια του επόμενου.
Παράλληλα, λειτουργεί αρνητικά το γεγονός της υποστελέχωσης των αρμοδίων αρχών αλλά και της έλλειψης κονδυλίων για την κατεδάφιση αυθαιρεσιών τις οποίες δυστυχώς θυμόμαστε όταν συμβεί κάτι.
Εκ των υστέρων αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν κανόνες και όρια που θα πρέπει να τηρούνται, ότι δεν πρέπει να χτίζουμε σε αιγιαλό και παραλία, ότι δεν μπορούμε να επεκτείνουμε τις κατοικίες μας όπως θέλουμε και μετά να τις «τακτοποιούμε». Αυτά είναι προβλήματα τα οποία τα βρίσκουμε αργά ή γρήγορα μπροστά μας.
Σωστή διαχείριση της δασικής και αστικής βλάστησης
Κρίσιμο κεφάλαιο στην υπόθεση της πολιτικής προστασίας είναι η σωστή διαχείριση της δασικής και η αστικής βλάστησης, τονίζει ο κ. Προμπονάς. Οι πολίτες θα πρέπει να είναι προσεκτικοί σε σχέση με τα δέντρα που φυτεύουν στα σπίτια τους τόσο σε σχέση με τις αποστάσεις όσο και με το είδος των φυτεύσεων.
Για παράδειγμα είναι κρίσιμο ζήτημα να μην επιλέγονται πυρόφυλλα δέντρα όπως τα πεύκα, τα οποία είναι πανέμορφα αλλά είναι εύφλεκτα, παίρνουν γρήγορα φωτιά. Αντίστοιχα στις περιαστικές περιοχές όπου υπάρχουν φυτεύσεις, βλάστηση και δέντρα όταν υπάρχουν κατοικίες πρέπει να διαμορφώνονται δρόμοι διαφυγής και εξόδου.
Στις περιοχές αυτές είναι σημαντικό τα δέντρα να αραιώνονται, να καθαρίζονται τα ξερά φύλλα, να υπάρχουν ανοίγματα ασφάλειας. Συνολικά θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι τα ζητήματα πολιτικής προστασίας θα πρέπει να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα στο σύστημα της τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης. Κάθε πολίτης θα πρέπει να γνωρίζει πώς θα προφυλαχθεί αλλά και πώς θα βοηθήσει σε κάθε περίπτωση παρόμοιων κινδύνων (πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί…) και να είναι έτοιμος για τη διαχείρισή τους.