Το γιγαντιαίο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει σήμερα η Κρήτη αποτελεί μονάχα ένα παράδειγμα του τι μπορεί να συμβεί όταν δεν γίνεται σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων. Το παραπάνω τονίζει στην «Π» ο συντονιστής του προγράμματος LIFE Natura Themis, δρ Μιχάλης Προμπονάς.
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης φιλοξενεί σήμερα τις εργασίες της συνάντησης των εκπροσώπων της ΕΕ με την ομάδα έργου του προγράμματος. Στο Ηράκλειο θα βρίσκεται εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής-Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (EC-EASME) & της Εξωτερικής Ομάδας Παρακολούθησης LIFE (ΕΜΤ/ΝΕΕΜΟ) του έργου.
Η επίσκεψη εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα LIFE προβλέπεται για όλα τα έργα και συνήθως πραγματοποιείται μία φορά καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του εκάστοτε έργου.
Σκοπός των επισκέψεων αυτών είναι ο έλεγχος, συντονισμός και παρακολούθηση της υλοποίησης των δράσεων όπως επίσης και η επίλυση πιθανών προβλημάτων ή θεμάτων που απασχολούν τις ομάδες έργου του εκάστοτε προγράμματος LIFE.
Σημειώνεται πως το πρόγραμμα LIFE Natura Themis υλοποιείται από τον Οκτώβριο του 2015 από το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, με τη συνεργασία του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων, του Δικηγορικού Συλλόγου Ηρακλείου, της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης και του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας– Συντονιστικό Γραφείο Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Ζημιών).
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ποσοστό 60% των συνολικών επιλέξιμων δαπανών του και απευθύνεται σε δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους, μη κυβερνητικές οργανώσεις και δημόσιες αρχές με προανακριτικές αρμοδιότητες, αλλά και γενικότερα σε κοινωνικές ομάδες που δραστηριοποιούνται σε περιοχές του Δικτύου Natura 2000 της Κρήτης όπως αγροτικό πληθυσμό, επισκέπτες, ευρύ κοινό, δημοσιογράφους, προανακριτικοί υπάλληλοι και επαγγελματίες του τουρισμού.
Αντικείμενο του προγράμματος είναι αρχικά η καταγραφή της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για το Περιβαλλοντικό Δίκαιο στην Κρήτη, η αποτίμηση της αποτελεσματικότητας της δίωξης περιβαλλοντικών εγκλημάτων και υποθέσεων περιβαλλοντικής υποβάθμισης, η συγκέντρωση στοιχείων από τις αρμόδιες ανακριτικές και δικαστικές αρχές για υποθέσεις περιβαλλοντικών εγκλημάτων/υποβαθμίσεων/ζημιών που συντελούνται στο νησί μας, καθώς και η στατιστική ανάλυση και χωρική αποτύπωσή τους σε μία ενιαία μελέτη (βάση δεδομένων).
Η συγκεκριμένη έρευνα πραγματοποιείται για πρώτη φορά σε πανελλαδικό επίπεδο. Τα δεδομένα που έχουν ήδη συλλεχθεί και αυτά που αναμένεται να συγκεντρωθούν έως τη λήξη του έργου, θα αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο για τη Διοίκηση (τοπική και κεντρική) προκειμένου να αντιμετωπίσει μείζονος σημασίας περιβαλλοντικά θέματα και να εφαρμόσει τις κατάλληλες πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και τη συνακόλουθη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Σημειώνεται πως από τις αρχές Δεκεμβρίου 2016 λειτουργούν τα δύο Παρατηρητήρια Περιβαλλοντικού Δικαίου σε Ηράκλειο και Χανιά, που είναι αρμόδια για την καταγραφή της παράνομης και της νόμιμης ανθρώπινης δραστηριότητας εντός των 53 περιοχών Natura 2000 της Κρήτης. Ταυτόχρονα, διατίθεται δωρεάν και σε πλήρη λειτουργία η εφαρμογή για έξυπνες συσκευές που παρήγαγε η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης.
Περισσότερες πληροφορίες στο www.lifethemis.eu.
Περιβαλλοντικά εγκλήματα… χωρίς τιμωρία
Ο Δρ. Μιχάλης Προμπονάς αναφέρει στην «Π» πως η περιβαλλοντική παραβατικότητα δεν έχει διαφορά εντός ή εκτός περιοχών Natura. Τα κυριότερα προβλήματα που καταγράφονται είναι αυθαίρετη δόμηση, λαθροθηρία, υποβάθμιση παράκτιων περιοχών, απόβλητα, παραβάσεις στον αιγιαλό, θέματα διαχείρισης φυσικών πόρων και ανθρώπινες δραστηριότητες σε περιοχές Natura.
«Πολλές περιπτώσεις που έχουν να κάνουν με την περιβαλλοντική παραβατικότητα ή την υποβάθμιση του περιβάλλοντος δεν καταλήγουν στα δικαστήρια, δεν ασκούνται διώξεις, δε γνωρίζουμε ποιος είναι ο παραβάτης ή η διαδικασία της προανάκρισης είναι πολλές φορές ελλιπής είτε γιατί ελάχιστοι καταγγέλλουν, επώνυμα τουλάχιστον, τις παραβάσεις που γίνονται είτε γιατί δε θέλουν να μπλέξουν με τη γραφειοκρατία που έχει η δικαστική οδός που ακολουθείται», τονίζει. Το πρόγραμμα έχει δείξει πως, κατά μέσο όρο, από τη στιγμή που γίνεται μια παράβαση μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης και την απόφαση του δικαστηρίου περνούν πέντε χρόνια.
Τα μέλη του προγράμματος προσπαθούν να δείξουν στον κόσμο τι προσφέρουν οι περιοχές Natura και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε θέματα περιβαλλοντικής ζημιάς.
Ο δρ Μ. Προμπονάς τονίζει πως οι περιοχές Natura δεν είναι εμπόδιο για την ανάπτυξη, όπως κάποιοι θεωρούν αλλά συνεισφέρουν, μεταξύ άλλων, στον τουρισμό και, φυσικά, στην ποιότητα ζωής του ατόμου. Τονίζει πως ο στόχος δεν είναι να ασκηθούν διώξεις για τα εγκλήματα κατά της άγριας ζωής.
«Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος έχει μεγάλο αποτύπωμα στην ποιότητα ζωής του ανθρώπου, όταν δεν εφαρμόζεται το περιβαλλοντικό δίκαιο ή όταν δε γίνονται δράσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μην προάγεται η τοπική ανάπτυξη και η κοινωνική συνοχή και δε διασφαλίζεται η ορθή χρήση των φυσικών πόρων» σημειώνει.
Τονίζει πως ένας πολύ σημαντικός φυσικός πόρος είναι το νερό και η μη ορθή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων ή του νερού έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Σ«Η λειψυδρία είναι ένα σημαντικό θέμα, αν κατασπαταλάς φυσικούς πόρους μπορεί να έχεις παροδικά κάποια ανάπτυξη αλλά δεν θα είναι βιώσιμη και δε θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε αποτελεσματικά το περιβάλλον» σημειώνει.