Δύο ικανότατα τετράποδα στις υπηρεσίες των φτερωτών τους φίλων, κάπως έτσι μπορεί να συνοψιστούν οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι Ομάδες Σκύλων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων στο Έργο LIFE Bonelli eastMed «Διαχείριση και Διατήρηση των Πληθυσμών του Σπιζαετού στην Ανατολική Μεσόγειο».
Οι Ομάδες Σκύλων θα επιχειρούν σε Κρήτη και Ρόδο από τις αρχές Ιανουαρίου 2020, υπό την επίβλεψη του Πανεπιστημίου Κρήτης-Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και της Α’ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Κρήτης και Δωδεκανήσου.
Περήφανος αλλά σε κίνδυνο
Η βοηθός συντονισμού δράσεων LIFE Bonelli eastMed, ΠΚ-ΜΦΙΚ, κ. Ελισάβετ Γεωργοπούλου, εξηγεί στην «Π» πως ο σπιζαετός αποτελεί είδος προτεραιότητας με βάση την Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη Διατήρηση των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ).
Η Οδηγία αυτή μαζί με την Οδηγία για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (92/43/ΕΟΚ) αποτελούν τη βάση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000.
Σημειώνεται ότι στις περιοχές μελέτης του Έργου LIFE Bonelli eastMed, που είναι επτά για την Κρήτη, εκτιμάται ότι ζουν δώδεκα ζευγάρια σπιζαετών, όμως αυτό δεν αποτελεί το συνολικό πληθυσμό του είδους για το νησί μας. Σήμερα, τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες είναι δεκαετίες και στόχος του προγράμματος είναι να επικαιροποιηθούν.
Το Έργο LIFE Bonelli eastMed, που ξεκίνησε το 2018 και ολοκληρώνεται το 2023, στοχεύει στην αντιμετώπιση των πιο κρίσιμων απειλών για τον σπιζαετό στην Ελλάδα και την Κύπρο, μέσω της εφαρμογής στοχευμένων δράσεων διατήρησης και τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού διεθνούς δικτύου διατήρησης του σπιζαετού στις χώρες υλοποίησης του Προγράμματος, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Το Πρόγραμμα υλοποιείται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, την Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, την Υπηρεσία Θήρας & Πανίδας της Κύπρου, το Τμήμα Δασών Κύπρου και την εταιρεία Περιβαλλοντικών Συμβούλων NCC ΕΠΕ σε 22 περιοχές Natura 2000 στην Ελλάδα και την Κύπρο, για την περίοδο 2018-2023, με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συγχρηματοδότηση του Πράσινου Ταμείου.
Εκτός των άλλων, στοχεύει στη μείωση της θνησιμότητας σε επικράτειες αναπαραγωγής και περιοχές διασποράς, μέσω εγκατάστασης μονωτήρων και σημαντήρων στις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατάστασης μηχανισμών πρόληψης πνιγμού σε υδατοδεξαμενές, πρόληψη δηλητηριάσεων, λειτουργίας ταϊστρών και συνεργασίας με κέντρα περίθαλψης.
Ο σπιζαετός είναι ένα μεσαίου έως μεγάλου μεγέθους αρπακτικό πουλί με μόνιμη παρουσία στην Ελλάδα. Αποτελεί είδος απειλούμενο με εξαφάνιση, έχει χαρακτηριστεί ως Τρωτό σύμφωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεωρείται Σχεδόν Απειλούμενο (NT) είδος. Στην Ελλάδα ο πληθυσμός του εκτιμάται σε 100 με 140 ζευγάρια.
Βρίσκεται στο ανώτατο σημείο της τροφικής αλυσίδας και αν χαθεί θα διαταραχθεί η ισορροπία του οικοσυστήματος. Μεταξύ άλλων, υπάρχει κίνδυνος να υπάρξει έξαρση αρουραίων και ποντικιών.
Η Τσίκα, η Πάκα και η παρέα τους
Οι δύο ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι που θα στελεχώσουν την ήδη υπάρχουσα ομάδα της Α’ΚΟΚΔ (Κρητική Ομάδα Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων-ΚΟΣ), η Τσίκα και η Πάκα, είναι γερμανικοί ποιμενικοί. Το πρώτο μέρος της εκπαίδευσής τους πραγματοποιήθηκε στην Ανδαλουσία (Ισπανία), από το Ειδικό Κέντρο Εκπαίδευσης “Perros contra el Veneno” με έδρα την Ισπανία.
Πρόκειται για ειδική πρότυπη μονάδα εκπαίδευσης σκύλων εργασίας, η οποία δραστηριοποιείται από 30ετίας στον χώρο και θεωρείται αυθεντία στο αντικείμενο πανευρωπαϊκά, έχοντας εκπαιδεύσει περισσότερες από 12 ομάδες ανίχνευσης δηλητηριασμένων δολωμάτων σε Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και αλλού.
Οι Ομάδες Σκύλων Ανίχνευσης Δηλητηριασμένων Δολωμάτων επικεντρώνονται στην ανεύρεση δηλητηριασμένων δολωμάτων και νεκρών δηλητηριασμένων ζώων με προτεραιότητα στην ύπαιθρο και στις περιοχές μελέτης του Έργου LIFE Bonelli eastMed, είτε με προγραμματισμένες περιπολίες είτε έπειτα από σχετική ενημέρωση/καταγγελία από ιδιώτες ή και αρμόδιες υπηρεσίες.
Oι οποίοι θα μπορούν να ενημερώνουν για πιθανά περιστατικά δηλητηρίασης είτε απευθείας στους χειριστές των σκύλων, είτε στα τηλέφωνα της Α’ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Κρήτης και Δωδεκανήσου (28210 98147) και του ΠΚ-ΜΦΙΚ (2810 393281), είτε στις αρμόδιες υπηρεσίες (Αστυνομία ή/και Δήμος εάν πρόκειται για αστική περιοχή ή κοντά σε κατοικημένη περιοχή, Αστυνομία/αρμόδια Δασική Υπηρεσία εάν πρόκειται για την ύπαιθρο).
Για τις αστικές περιοχές, αυτοψίες θα γίνονται επιλεκτικά και σε συνεννόηση πάντα με το ΜΦΙΚ, την ΑΚΟΚΔ, τους χειριστές και τις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς οι συνθήκες στις πόλεις (πολυκοσμία, κίνηση οχημάτων, κίνηση άλλων ζώων, φασαρία κ.λπ.) δυσχεραίνουν την απόδοση των σκύλων.
Οι καταγγελίες θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο λεπτομερείς (ακριβές σημείο περιστατικού, τύπος χώρου, πιθανά ευρήματα, τηλέφωνα επικοινωνίας με το άτομο που δίνει την πληροφορία κ.ά.) και οποιοδήποτε εύρημα δεν θα πρέπει να μετακινείται από την περιοχή, πριν ειδοποιηθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες και η Ομάδες Σκύλων.
Οι δύο νέες Ομάδες Σκύλων θα επιχειρούν με τη συνεργασία και υποστήριξη και της Κρητικής Ομάδας Σκύλων (ΚΟΣ) που δρα ήδη επιτυχώς στην Κρήτη (και όχι μόνο) από το 2016. Η ΚΟΣ αποτελείται από δύο κλιμάκια (ομοσπονδιακός θηροφύλακας κ. Σπύρος Νηστικάκης – Ντάικα σε Ηράκλειο-Λασίθι και ομοσπονδιακός θηροφύλακας κ. Γιάννης Γρηγοράκης-Καρίνα σε Χανιά και Ρέθυμνο).
Οι δύο νέες Ομάδες Σκύλων απαρτίζονται από τον ομοσπονδιακό θηροφύλακα κ. Γιώργο Χωραφά και την Πάκα, οι οποίοι θα επιχειρούν στην Ανατολική Κρήτη (με έδρα την ΠΕ Λασιθίου).
Τηλέφωνο επικοινωνίας για καταγγελία περιστατικού δηλητηρίασης: 6949733835 και τη θηροφύλακα κά. Χριστίνα Διακίδη και την Τσίκα, οι οποίες θα επιχειρούν στα Δωδεκάνησα (με έδρα τη Ρόδο, ΠΕ Νοτίου Αιγαίου). Τηλέφωνο επικοινωνίας για καταγγελία περιστατικού δηλητηρίασης: 6938786874.