Η Ανταρκτική πρασινίζει με γρήγορους ρυθμούς, καθώς διαπιστώθηκε πως η φυτική κάλυψη σε όλη την ήπειρο έχει αυξηθεί πάνω από δέκα φορές τις τελευταίες δεκαετίες, εν μέσω κλιματικής κρίσης.
Η ανάλυση των δορυφορικών δεδομένων της Ανταρκτικής βρήκε ότι υπήρχε λιγότερο από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο βλάστησης το 1986, αλλά υπήρχαν σχεδόν 12 τετραγωνικά χιλιόμετρα πράσινης κάλυψης μέχρι το 2021. Η εξάπλωση των φυτών, κυρίως βρύων, έχει επιταχυνθεί από το 2016 και μετά, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Η ανάπτυξη της βλάστησης σε μια ήπειρο που κυριαρχείται από πάγο και γυμνούς βράχους είναι ένα σημάδι της παγκόσμιας θέρμανσης στην Ανταρκτική, η οποία θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι αυτή η εξάπλωση θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για χωροκατακτητικά είδη στο παρθένο οικοσύστημα της Ανταρκτικής.
Πράσινο έχει επίσης αναφερθεί στην Αρκτική και το 2021 βροχή, αντί για χιόνι, έπεσε στην κορυφή του τεράστιου παγετώνα της Γροιλανδίας για πρώτη φορά στα χρονικά.
«Το τοπίο της Ανταρκτικής εξακολουθεί να κυριαρχείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από χιόνι, πάγο και βράχους, με ένα μικρό μόνο τμήμα να αποικίζεται από φυτική ζωή», δήλωσε ο Δρ Thomas Roland, στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συνεπικεφαλής της μελέτης. «Αλλά αυτό το μικροσκοπικό κλάσμα έχει αυξηθεί δραματικά – δείχνοντας ότι ακόμη και αυτή η τεράστια και απομονωμένη έρημος επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο». Η Ανταρκτική έχει έκταση περίπου 500.000 km2 συνολικά.
Ο Roland προειδοποίησε ότι η μελλοντική θέρμανση, η οποία θα συνεχιστεί μέχρι να σταματήσουν οι εκπομπές άνθρακα, θα μπορούσε να επιφέρει «θεμελιώδεις αλλαγές στη βιολογία και το τοπίο αυτής της εμβληματικής και ευάλωτης περιοχής». Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Geoscience και βασίζεται σε ανάλυση εικόνων Landsat.
Ο καθηγητής Andrew Shepherd, στο Πανεπιστήμιο Northumbria του Ηνωμένου Βασιλείου, που δεν είναι μέλος της ομάδας μελέτης, είπε: «Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη και αντιστοιχεί σε αυτό που βρήκα όταν επισκέφτηκα το Larsen Inlet [στην Ανταρκτική] πριν από μερικά χρόνια. Προσγειωθήκαμε σε μια παραλία που ήταν θαμμένη κάτω από το ράφι πάγου Λάρσεν μέχρι που το ράφι κατέρρευσε το 1986-88. Βρήκαμε ότι τώρα έχει ένα ποτάμι με πράσινα φύκια να φυτρώνουν μέσα του!».
«Αυτό το μέρος ήταν κρυμμένο από την ατμόσφαιρα για χιλιάδες χρόνια και αποικίστηκε από φυτά μέσα σε μερικές δεκαετίες αφότου απελευθερώθηκε από πάγο – είναι πραγματικά εκπληκτικό», είπε. «Είναι ένα βαρόμετρο της κλιματικής αλλαγής αλλά και ένα σημείο καμπής για την περιοχή, καθώς η ζωή έχει πλέον βάσεις εκεί».
Η επιτάχυνση της εξάπλωσης των βρύων από το 2016 συμπίπτει με την έναρξη μιας αξιοσημείωτης μείωσης της έκτασης του θαλάσσιου πάγου γύρω από την Ανταρκτική. Οι θερμότερες ανοιχτές θάλασσες μπορεί να οδηγούν σε πιο υγρές συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη των φυτών, είπαν οι ερευνητές. Τα βρύα μπορούν να αποικίσουν γυμνούς βράχους και να δημιουργήσουν τα θεμέλια εδαφών που, μαζί με τις πιο ήπιες κλιματικές συνθήκες, θα μπορούσαν να επιτρέψουν σε άλλα φυτά να αναπτυχθούν.
Ο Δρ Olly Bartlett, στο Πανεπιστήμιο του Hertfordshire και επίσης συνεπικεφαλής της νέας μελέτης, δήλωσε: «Το έδαφος στην Ανταρκτική είναι ως επί το πλείστον φτωχό, αλλά αυτή η αύξηση στη ζωή των φυτών θα προσθέσει οργανική ύλη και θα διευκολύνει τον σχηματισμό του εδάφους. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο άφιξης μη ιθαγενών και χωροκατακτητικών ειδών, που πιθανώς μεταφέρονται από οικοτουρίστες, επιστήμονες ή άλλους επισκέπτες στην ήπειρο».
Μια μελέτη το 2017 έδειξε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης βρύων αυξανόταν, αλλά δεν αξιολόγησε την καλυπτόμενη περιοχή. Μια άλλη μελέτη, το 2022, έδειξε ότι τα δύο εγγενή ανθοφόρα φυτά της Ανταρκτικής εξαπλώνονταν στο νησί Signy, στα βόρεια.
Πράσινα φύκια ανθίζουν επίσης στην επιφάνεια του χιονιού που λιώνει στην Ανταρκτική. Τα δέντρα φύτρωναν στον Νότιο πόλο πριν από μερικά εκατομμύρια χρόνια, όταν ο πλανήτης είχε για τελευταία φορά τόσο πολύ CO2 στην ατμόσφαιρα όσο και σήμερα.
Με πληροφορίες από The Guardian