Έπειτα από έναν τετραήμερο μαραθώνιο διαπραγματεύσεων, ο «λευκός καπνός» βγήκε νωρίς χθες το πρωί από τις Βρυξέλλες και τους Ευρωπαίους ηγέτες να χαιρετίζουν την «ιστορική συμφωνία».
Για την ιστορία η Σύνοδος δεν κατέρριψε για 25 μόλις λεπτά, το ρεκόρ – σε διάρκεια – της Συνόδου της Νίκαιας του 2000 με θέμα τις μεταρρυθμίσεις των ευρωπαϊκών θεσμών. Εκείνη η σύνοδος είχε διαρκέσει 92 ώρες.
Ο δρόμος μέχρι την επίτευξη της συμφωνίας ήταν εξαιρετικά δύσβατος και χαρακτηρίστηκε από έντονες διαφωνίες, σκληρό μπρα ντε φερ, απειλές για βέτο και δραματικές προειδοποιήσεις για το ενδεχόμενο αποτυχίας κατάληξης σε συμβιβαστική λύση.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν έφτασε να χτυπήσει οργισμένος την γροθιά του στο τραπέζι επικρίνοντας τη στάση των «φειδωλών», ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας απείλησε με βέτο, ενώ Ολλανδία και Αυστρία ήγειραν επί μακρόν αντιστάσεις.
Η πιο σημαντική απόφαση μετά το ευρώ
«Το nextgenerationeu είναι η πιο σημαντική οικονομική απόφαση μετά την εισαγωγή του ευρώ», έγραψε στο Twitter ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ Πάολο Τζεντιλόνι για το Ταμείο Ανάκαμψης για το οποίο νωρίτερα ανακοινώθηκε συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής.
‘’ Η Συμμετοχή της Ελλάδος στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία μεταπολιτευτικά για να μετακινηθούν πόροι που θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας και θα οδηγηθούμε σε ένα ριζικό μετασχηματισμό του μοντέλου της ελληνικής οικονομίας, υποστήριξε ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης.
Σε μια πρώτη αξιολόγηση της συμφωνίας που επετεύχθη στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών προχώρησε η Κυβέρνηση κάνοντας λόγο για μια ιστορική ημέρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας. Η Ελλάδα θα λάβει συνολικό πακέτο πάνω από 70 δισ. ευρώ, πρόσθεσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τα οποία θα τα διαχειριστούμε με ευθύνη και σύνεση για την παραγωγική ανασυγκρότηση.
Το 70% των 19,5 δισ. που προβλέπονται για την Ελλάδα ως επιχορηγήσεις θα έχει εκταμιευθεί από τη χώρα μας έως το τέλος του 2022 και τα υπόλοιπα μέχρι το τέλος του 2023. Οι πληρωμές δαπανών από το συγκεκριμένο πακέτο θα έχουν αναδρομική ισχύ από τον Φεβρουάριο του 2020.
Η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης προβλέπεται να λάβει περίπου 32 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 19,5 αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,5 δισ. δάνεια. Τα δάνεια επίσης θα αρχίσουν να καλύπτουν δαπάνες από φέτος τον Φεβρουάριο και έχουν ορίζοντα εκταμίευσης έως το 2026. Τα υπόλοιπα 40 δισ. του πακέτου των 72 δισ. θα έρθουν μέσω του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου-του νέου ΕΣΠΑ- με ορίζοντα υλοποίησης από το 2021 έως το 2027.
Το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτείται μέσω κοινού δανεισμού με εγγύηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του προϋπολογισμού της. Το Ταμείο θα είναι τριετές με δεσμεύσεις πόρων μεταξύ 2021-2023 και πληρωμές έως και το 2026. Η Ελλάδα θα παρουσιάσει την πρότασή της για την κατανομή των κονδυλίων στις Βρυξέλλες,στις 15 Οκτωβρίου.
Με δεδομένο ότι το πλαίσιο έχει εγκριθεί η διαδικασία αυτή δεν θεωρείται ότι θα δημιουργήσει προβλήματα ως προς τις εκταμιεύσεις.
Γιατί είναι κερδισμένη η Ελλάδα
Το μεγάλο κέρδος για όλη την Ευρώπη είναι πως για πρώτη φορά η Κομισιόν πλέον θα δανείζεται στο όνομα και για λογαριασμό όλων των κρατών. Έγινε έτσι ένα πρώτο μεγάλο βήμα αμοιβαιοποίησης του χρέους στην ΕΕ. Με ένα Κοινοτικό Προϋπολογισμό 1,074 τρισ. για μια επταετία και 750 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ευρώπη διαχειρίζεται για πρώτη φορά ένα κονδύλι που ξεπερνά τα 1,8 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, η συμφωνία κρύβει μεγάλα κέρδη για την Ελλάδα, σε σχέση με το αρχικό σχέδιο που παρουσιάστηκε πριν 2 μήνες. Τόσο σε ποσά, όσο και σε ευελιξία.
Πράγματι, στο πλαίσιο ενός συμβιβασμού με τους «σκληρούς» της Ευρώπης, από το πακέτο των 750 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης, η «πίτα» των επιχορηγήσεων «κόπηκε» κατά 22%, από τα 500 στα 390 δισ. Ενώ αυξήθηκαν κατά 44% τα δάνεια, από 250 σε 360 δισ. ευρώ.
To τελικό «πακέτο» που συμφωνήθηκε μετά την 4ήμερη διαπραγμάτευση τα ξημερώματα της Τρίτης στις Βρυξέλλες, προβλέπει 52% δωρεάν επιχορηγήσεις (grants) και 48% δάνεια (loans) για τις χώρες που θα τα ζητήσουν, αντί 75% επιχορηγήσεις και 25% δάνεια. Δηλαδή μόλις 110 δισ. λιγότερες επιχορηγήσεις και 110 δισ. περισσότερων δανείων.
Αλλά οι απώλειες για την Ελλάδα είναι πολύ μικρότερες! Κάτι που σημαίνει πως στις διαπραγματεύσεις η χώρα μας ενίσχυσε το μερίδιό της στις δωρεάν οικονομικές ενισχύσεις (grants) εις βάρος των δανείων (loans).
Για όλα αυτά θα τεθούν κανόνες, αλλά όχι «μνημόνια»: Πρέπει η χώρα να παρουσιάσει δικό της Σχέδιο αξιοποίησης και ανάκαμψης για να πάρει τα λεφτά. Αλλά καμία χώρα δεν θα έχει βέτο στις εκταμιεύσεις, όπως οι Frugal επιδίωκαν. Μπορεί όμως να ζητήσει την παραπομπή μιας χώρας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου εκεί θα κριθεί από όλους αν απαιτούνται αλλαγές και διορθώσεις στα εθνικά σχέδια.
Παρά τη μείωση στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, η Ελλάδα πέτυχε δύο πράγματα:
– Πρώτον, την αύξηση των πόρων του Ταμείου Συνοχής και
– Δεύτερον για τους αγρότες, παραμένει σταθερή η κατανομή για την κοινή αγροτική πολιτική – “Ιστορική ημέρα’’, λέει η κυβέρνηση.
Η Συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 17-21 Ιουλίου 2020, αποτελεί σύμφωνα με Κυβερνητικές Πηγές:
-«Ιστορική ημέρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς γίνεται ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση μεγαλύτερης πολιτικής και οικονομικής ολοκλήρωσης. Σημειώνεται ότι για πρώτη φορά θεσμοθετείται τέτοιου μεγέθους κοινός δανεισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για λογαριασμό των κρατών-μελών, ώστε να λάβουν τις επιχορηγήσεις.
–Εθνική επιτυχία, καθώς η Ελλάδα ήταν εξ αρχής μία από τις πρώτες χώρες που ζήτησε μια φιλόδοξη, γενναία αντίδραση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο στην κρίση της πανδημίας του κοροναϊού.
-Μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας, προκειμένου να υπερασπιστούμε τον κόσμο της εργασίας, να στηρίξουμε την επιχειρηματικότητα και να ελαφρύνουμε τα νοικοκυριά από φορολογικά βάρη. Βάζουμε ξανά την Ελλάδα στο χάρτη ενός κόσμου που αλλάζει.
Και επενδύουμε τα σημαντικά αυτά κεφάλαια για να μεταμορφώσουμε τη χώρα μας και να κάνουμε τη ζωή των Ελλήνων καλύτερη».
Η φυσιογνωμία του πακέτου
–Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισεκατομμυρίων ευρώ και Ευρωπαϊκός Προϋπολογισμός για τα επόμενα επτά έτη ύψους 1,074 τρισεκατομμυρίων ευρώ.
Το Ταμείο θα είναι τριετές (δεσμεύσεις πόρων μεταξύ 2021-3), με πληρωμές έως και το 2026.
Το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτείται μέσω κοινού δανεισμού με την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Προϋπολογισμού της.
Επίσης, οι Κυβενρητικές Πηγές επισημαίνουν και τις ακόλουθες πτυχές:
-Αποφασίστηκε αναδρομικότητα επιλεξιμότητας. Δηλαδή, εξαιτίας των έκτακτων συνθηκών που προκάλεσε η πανδημία του κοροναϊού, οι σχετικές δράσεις που ξεκίνησαν από την 1η Φεβρουαρίου 2020 και μετά, μπορεί να είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ReactEU και του RRF, υπό την προϋπόθεση ότι επιδιώκουν τους στόχους των αντίστοιχων προγραμμάτων.
Τα ποσά του Next Generation EU (NGEU), δηλαδή του Ταμείου Ανάκαμψης, αναλύονται στα επιμέρους προγράμματα ως εξής:
- Επιχορηγήσεις EUR 312.5 δισ. (στο πλαίσιο του συνολικού πακέτου του Recovery and Resilience Facility -RRF- των EUR 672.5 δισ.)
- Horizon Europe: EUR 5 δισ.
- InvestEU: EUR 5.6 δισ.
- Rural Development: EUR 7.5 δισ.
- Just Transition Fund (JTF): EUR 10 δισ.
- RescEU: EUR 1.9 δισ.
- Δάνεια EUR 360 δισ.
- Σύνολο: EUR 750 δισ.
Υπάρχει σχέδιο για εθνική συμφωνία
«Υπάρχει θέληση και βούληση, που έχει γίνει ορατή και από τον πρωθυπουργό και από μένα που έχω συγκαλέσει την Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων, ώστε να ακούσουμε αρχές Σεπτέμβρη τις προτάσεις της αντιπολίτευσης και των φορέων.
Θα δουλέψουμε για να είμαστε έτοιμοι στις 15 Οκτωβρίου», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.