Την απόφασή της να διακόψει την ενημέρωση για το ύψος της εξάρτησης των ελληνικών τραπεζών από τον μηχανισμό έκτακτης ρευστότητας (ELA), καθώς πρακτικά δεν κάνουν πλέον χρήση του μηχανισμού, ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδος.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΤτΕ «βάσει της Συμφωνίας της 17ης Μαΐου 2017 σχετικά με την παροχή έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα, καθώς η παροχή έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα δεν υπερβαίνει πλέον το όριο των 2 δισεκ. ευρώ, η Τράπεζα της Ελλάδος θα διακόψει τη δημοσίευση Δελτίου Τύπου σχετικά με το ανώτατο όριο της παροχής έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα προς τις ελληνικές τράπεζες».
Έτσι επιστρέφουμε στο σημείο που ήμασταν τέσσερα και πλέον χρόνια πριν, τον Ιούνιο του 2014, όταν οι εγχώριες τράπεζες είχαν ουσιαστικά μηδενίσει την εξάρτησή τους από τον ELA.
Με την απεξάρτηση του ELA κλείνει ο κύκλος της μεγάλης περιπέτειας του 2015, όταν κυβέρνηση επιχείρησε να ανατρέψει τα πάντα καταλήγοντας στο κλείσιμο των τραπεζών, την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και τελικά ένα νέο -το τρίτο- μνημόνιο που περιλάμβανε δραστικές περικοπές και αυξήσεις φόρων. Η διαφορά σε σχέση με το 2014 είναι ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να βρίσκονται σε καθεστώς capital controls, μια κληρονομία της ηρωικής διαπραγμάτευσης του 2015.
Σημειώνεται ότι το ELA είναι ένα μη ορθόδοξο εργαλείο άντλησης ρευστότητας στο οποίο προσφεύγουν τράπεζες που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, που δεν μπορούν να τα καλύψουν ούτε προσφεύγοντας στην αγορά ούτε από την βασική χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Αποτελεί το ύστατο καταφύγιο στο οποίο μπορεί να καταφύγει μια τράπεζα που βρίσκεται σε μεγάλη πίεση.
Σχηματικά η εξέλιξη του ELA δείχνει την «αιμορραγία» ρευστότητας και την αναπλήρωση των απωλειών από το ευρωσύστημα και την Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου οι τράπεζες να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Στο μηχανισμό ELA οι εγχώριες τράπεζες προσέφυγαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2011 προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης και ουσιαστικά αποτυπώνει την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στην οποία βρέθηκε η εγχώρια οικονομία και οι τράπεζες.
Το 2012, μια περίοδο έντονης αστάθειας και αβεβαιότητα, το ELA είχε ξεπεράσει τα 101 δισ. ευρώ για να μηδενιστεί το καλοκαίρι του 2014 και να εκτοξευτεί και πάλι προς των επίπεδα των 100 δισ. ευρώ μετά την «διαπραγμάτευση» του πρώτου εξαμήνου του 2015. Έκτοτε σταθερά το υπόλοιπο του ELA μειώνεται ενώ στο τέλος του 2018 (Νοέμβριος) το ELA έχει μειωθεί κατά 87% ή 18,9 δισ. ευρώ, από το τέλος του 2017 αποτυπώνοντας τη σημαντική βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας και γενικότερα της εμπιστοσύνης. Ωστόσο ακόμα απαιτείται πολύ χρόνος για να φτάσουμε στην πλήρη εξομάλυνση και την ομαλοποίηση της κατάστασης.
Σημειώνεται ότι η απαγόρευση μεταφοράς καταθέσεων στο εξωτερικό παραμένει σε ισχύ, χωρίς προοπτική, να δούμε σύντομα την πλήρη άρση των capital controls.