Εγκαταλείπουν την εγχώρια αγορά, ποντάρουν τα χαρτιά τους στις εξαγωγές και, τελικά, απογοητεύονται! Το παραπάνω περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά της Κρήτης τα τελευταία χρόνια αφού πολλοί προσπαθούν να επενδύσουν σε νέα προϊόντα, στρέφονται σε χώρες του εξωτερικού αλλά δεν καταφέρνουν να ορθοποδήσουν και να βρουν το δικό τους χώρο στην επιχειρηματική πραγματικότητα.
«Το χαρακτηριστικό της κρίσης είναι ότι γεννιούνται πολλά νέα προϊόντα και, παράλληλα, πεθαίνουν πάρα πολλά», αναφέρει στην «Π» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Κρήτης, κ. Αλκιβιάδης Καλαμπόκης.
Χαμηλές πτήσεις για τις εξαγωγές
Με αρνητικό πρόσημο και πτώση της τάξης του 5,2% έκλεισε για τις κρητικές εξαγωγές το 2017 σε σχέση με το 2016, η συνολική αξία των οποίων έφτασε τα 440 εκ. ευρώ, έναντι των 464 εκ. ευρώ το περυσινό αντίστοιχο διάστημα, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής τα οποία έχει επεξεργαστεί ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης. Η μείωση είναι μεγαλύτερη από αυτή που αναμενόταν για το κλείσιμο του έτους, καθώς έγινε αναπροσδιορισμός των στοιχείων για το 2016 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ, που οι εξαγωγές έφτασαν τα 464 εκ. ευρώ, αντί των 458 εκ. που ανακοινώθηκαν πέρυσι.
Ο κλάδος των τροφίμων και ποτών, ο οποίος αποτελεί το 57,5% του συνόλου των κρητικών εξαγωγών κατά την εξεταζόμενη περίοδο, παρουσιάζει μείωση ίση με 14%. Ο κλάδος των χημικών και πλαστικών έρχεται δεύτερος, με μερίδιο περίπου 34,8% επί του συνόλου των εξαγωγών της Κρήτης και αύξηση της τάξεως του 9,3%. Το υπόλοιπο ποσοστό του συνόλου των κρητικών εξαγωγών καταλαμβάνουν οι κλάδοι της κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης, των μηχανών και συσκευών και των δομικών υλικών, οι οποίοι παρουσιάζουν αύξηση 3,2%, 80% και 51,4% αντίστοιχα. Σε απόλυτους αριθμούς, οι εξαγωγές στα τρόφιμα και ποτά άγγιξαν τα 253 εκ. ευρώ, στα χημικά και πλαστικά τα 153 εκ. ευρώ, στην κλωστοϋφαντουργία και την ένδυση τα 13 εκ. ευρώ, στις μηχανές και τις συσκευές στα 9 εκ. ευρώ και στα δομικά υλικά τα 5,6 εκ. ευρώ.
Κυρίαρχο το ελαιόλαδο
Στον αγροδιατροφικό τομέα, το ελαιόλαδο, το οποίο αποτελεί το 60,3% των εξαγωγών του συγκεκριμένου κλάδου και το 34,7% στο σύνολο των εξαγωγών της Κρήτης, παρουσίασε μείωση ίση με 20%, φτάνοντας τα 152,6 εκ. ευρώ έναντι των 190,7 εκ. ευρώ κατά το 2016.
Ακολουθούν τα κηπευτικά, με μείωση 10,4%, τα οποία μαζί με το ελαιόλαδο αποτελούν περίπου το 82% των εξαγωγών του κλάδου των τροφίμων και ποτών, τα φρούτα, με μείωση 9,8% και τα ψάρια και θαλασσινά, που η πορεία τους παραμένει σταθερή τα δύο τελευταία χρόνια.
Από τα προϊόντα εκτός αγροδιατροφικού τομέα, σημαντικές είναι οι εξαγωγές πλαστικών μεμβρανών και φύλλων, ειδών συσκευασίας από πλαστικές ύλες, διχτυών και χρωστικών υλών.
Όσον αφορά στις αγορές, πρώτη έρχεται η Ιταλία, με μερίδιο 20,3%, ακολουθεί η Γερμανία με μερίδιο 19,6%, τρίτη η Γαλλία, με μερίδιο 5,2%, τέταρτο το Ηνωμένο Βασίλειο, με μερίδιο 5,1% και πέμπτη η Ολλανδία, με μερίδιο 4,9%. Τη δεκάδα των σημαντικότερων αγοραστών των Κρητικών προϊόντων συμπληρώνουν η Ισπανία (μερίδιο 4,3%), οι Η.Π.Α. (4,1%), η Αυστρία (4%), η Πολωνία (2,9%) και η Ρουμανία (2,7%).
Όσον αφορά στις Τρίτες Χώρες, αύξηση παρουσίασαν οι εξαγωγές προς το Μεξικό (+4,6%), την Κίνα (+5,9%), την Αυστραλία (+4,3%), τη Ρωσία (+4,2%) και την Ιαπωνία (+7,7%). Αντίθετα, μείωση παρουσιάστηκε στις εξαγωγές προς τις Η.Π.Α. (-5,3%) και τον Καναδά (-5,9%), ενώ σταθερές παραμένουν οι εξαγωγές προς Μαρόκο και Λίβανο.
Για τον κλάδο των τροφίμων και ποτών, τους κυριότερους αγοραστές αποτελούν η Ιταλία με τις εξαγωγές να φτάνουν τα 71,2 εκ. ευρώ, η Γερμανία με 60,9 εκ. ευρώ, το Ηνωμένο Βασίλειο με 15,8 εκ. ευρώ, η Αυστρία με 13,4 εκ. ευρώ και στην πέμπτη θέση οι Η.Π.Α. και η Ισπανία με 11 εκ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι, εκτός από τις εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο, όλες οι υπόλοιπες παρουσίασαν αύξηση σε σύγκριση με το 2016.
Προσπαθούν αλλά τα παρατούν
Ο πρόεδρος του Σ.Ε.Κ., κ. Καλαμπόκης, αναφέρει στην «Π» πως έχουμε τρία μεγάλα εργοστάσια στην Κρήτη που παράγουν πλαστικά και καταλαμβάνουν το υψηλό κομμάτι των εξαγωγών, το υπόλοιπο μέρος είναι του αγροτοδιατροφικού τομέα.
«Το κομμάτι του μεγάλου βιομηχανικού ιστού λείπει, κυρίαρχο όπλο είναι ο αγροτοδιατροφικός. Θα μπορούσαν να είχαν γίνει μεγαλύτερες επενδύσεις σε όγκο σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης τεχνολογίας , έχοντας και το ΙΤΕ στην Κρήτη», τονίζει.
Οι κλασικές καλλιέργειες κρατάνε τα σκήπτρα, βέβαια, πάντα εξαρτώνται από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν κάθε χρoνιιά. Γίνονται μικρής κλίμακας επενδύσεις σε νέες καλλιέργειες, όπως την αλόη, τα αρωματικά φυτά, γίνονται μικρές διαφοροποιήσεις και παραλλαγές πιο εξειδικευμένες σε κατηγορίες ελαιόλαδου, εξάγονται προϊόντα ζαχαροπλαστικής, οικοτεχνίας, αρτοποιήματα που έχουν μπει στο παιχνίδι των εξαγωγών, πέρα από τα παξιμάδια.
Όλες αυτές οι προσπάθειες δεν αλλάζουν εξαγωγικό χάρτη της Κρήτης.
Ο κ. Καλαμπόκης παρατηρεί πως «λόγω στενότητας της εσωτερικής αγοράς μπαίνει νέος κόσμος στο παιχνίδι των εξαγωγών, ενθουσιάζεται αρχικά και εγκαταλείπει γρήγορα. Οι εξαγωγές δεν αποδίδουν από τη μία μέρα στην άλλη ούτε τις αγορές μπορούμε να τις καταλάβουμε και να τις κατακτήσουμε εύκολα, θέλει επιμονή, υπομονή, γνώση, συνέπεια και σταθερότητα».
Αναφέρει ότι παρά τη μείωση που παρατηρείται στις εξαγωγές της Κρήτης, η οποία φτάνει τα 24 εκ. ευρώ, θεωρείται ότι έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα, με δεδομένο πάντα το δυσχερές οικονομικό κλίμα και τις δυσκολίες που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι εξαγωγείς.
Η Κρήτη ως περιφερειακός πόλος εξαγωγικής ανάπτυξης εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ελληνικής εξωστρέφειας, αλλά επιβάλλεται η αύξηση της παραγωγής προϊόντων εκτός του αγροδιατροφικού τομέα για να αναπτυχθεί περαιτέρω η κρητική οικονομία.
«Η χάραξη εξαγωγικών στρατηγικών με κύριο άξονα την ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και των ποιοτικών ιδιαιτεροτήτων του συνόλου των προϊόντων μας αποτελεί μονόδρομο κι εμείς στο ΣΕΚ με τις δυνάμεις μας έχουμε αποδείξει ότι αν υπάρχει θέληση, όραμα αλλά και επιμονή ο στόχος μπορεί να γίνει πράξη.
Πρέπει όλοι λοιπόν να υπερβούμε τους εαυτούς μας για να έχουμε ένα καλύτερο παραγωγικό αύριο, που θα βοηθήσει στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του νησιού», σημειώνει.
Πρόβλημα η φορολογία και τα capital controls
Η Πολιτεία είναι ανάγκη να στηρίξει έμπρακτα τους Έλληνες εξαγωγείς, τονίζει ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων.
Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αποκλιμάκωση της φορολογίας και στην πλήρη και οριστική άρση των capital controls, τα οποία εξακολουθούν να εμποδίζουν την προσπάθεια επέκτασης των Ελλήνων εξαγωγέων στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με τον ΠΣΕ, κρίσιμο ρόλο στην πορεία των εξαγωγών θα διαδραματίσει και η γεωπολιτική κατάσταση που θα επικρατήσει στην ευρύτερη περιοχή.
Σε ανακοίνωσή του, ο Π.Σ.Ε. αναφέρει πως οι εξαγωγές συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών τον Φεβρουάριο του 2018 αυξήθηκαν κατά 14,6% και ανήλθαν στα 2,41 δισ. ευρώ από 2,10 δισ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2017.
Ανοδικά κινήθηκαν οι εξαγωγές και χωρίς πετρελαιοειδή.
Συγκεκριμένα, ενισχύθηκαν κατά 14% ή κατά 207,7 εκατ. ευρώ και έφθασαν στα 1,69 δισ. ευρώ από 1,48 δισ. ευρώ. Στον αντίποδα, οι εισαγωγές υποχώρησαν οριακά κατά 0,8%, με την συνολική τους αξία να διαμορφώνεται στα 4,13 δισ. ευρώ έναντι 4,17 δισ. ευρώ κατά τον ίδιο μήνα του έτους 2017.
Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, οι εισαγωγές αυξήθηκαν στα 3,14 δισ. ευρώ από 3,12 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 21,3 εκατ. ευρώ ή κατά 0,7%.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω κινήσεων, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε σημαντικά τον Φεβρουάριο του 2018 κατά -16,6%, στα 1,72 δισ. ευρώ από 2,06 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2017. Χωρίς τα πετρελαιοειδή, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε στα 1,45 δισ. ευρώ από 1,63 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 186,4 εκατ. ευρώ, ή κατά -11,4%.
«Τα μηνύματα που καταφθάνουν για την πορεία των εξαγωγών τη φετινή χρονιά, είναι ύστερα από πολύ καιρό κάτι παραπάνω από αισιόδοξα.
Αρκεί ωστόσο, η Πολιτεία να στηρίξει έμπρακτα τους Έλληνες εξαγωγείς, οι οποίοι παρά τις δυσκολίες κρατάνε ψηλά τη σημαία της χώρας», αναφέρουν.