Νέου τύπου ελέγχους εγκαινιάζουν οι ελεγκτικές αρχές, αρχίζοντας από φορολογουμένους τα ονόματα των οποίων περιλαμβάνονται στη λίστα των εμβασμάτων.
Πρόκειται για τις τεχνικές που δίδαξε στις ελληνικές ελεγκτικές υπηρεσίες η τεχνική βοήθεια των θεσμών και οι οποίες στοχεύουν στο να αποκαλύψουν και να υπολογίσουν αδήλωτο εισόδημα, κυρίως σε ελεύθερους επαγγελματίες, βάζοντας κάτω σε μολύβι και χαρτί εισοδήματα και δαπάνες, ακόμη και αν αυτές έχουν γίνει με μετρητά.
Οι πρώτες εντολές εκδόθηκαν για φορολογούμενους οι οποίοι εμφανίζονται σε μια ή περισσότερες από τις λεγόμενες λίστες (π.χ. των εμβασμάτων) και τους ζητείται να προσκομίσουν στο ελεγκτικό κέντρο μια σειρά από στοιχεία τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση για τη διενέργεια του ελέγχου.
Δεν ζητείται από το τραπεζικό σύστημα το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου αλλά του ζητείται να συγκεντρώσει και να καταθέσει ο ίδιος αναλυτικά στοιχεία για την οικονομική του ζωή. Ουσιαστικά αποστέλλεται στον ελεγχόμενο ένα πολυσέλιδο σημείωμα με το οποίο του ζητούν να απαντήσει σε ερωτήσεις για τις δαπάνες του και τα έσοδά του όπως:
– τα στοιχεία για την κίνηση όλων των τραπεζικών του λογαριασμών από το 2006 έως και το 2016. Πρόκειται για τα έτη τα οποία, με βάση την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν έχουν παραγραφεί.
– τα στοιχεία για όλες τις δαπάνες και συναλλαγές που έχει πραγματοποιήσει ο ελεγχόμενος κατά το χρονικό εύρος του ελέγχου (προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές δαπάνες). Ζητούνται, για παράδειγμα, τα στοιχεία για τις δαπάνες που πραγματοποίησε για εξόφληση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, καταναλωτικές δαπάνες μέσω πιστωτικών καρτών, δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων, συντήρηση αυτοκινήτων κα.
Στο σημείωμα δίνεται η δυνατότητα στον ελεγχόμενο να μην συγκεντρώσει ο ίδιος τα στοιχεία, αλλά να επιλέξει να ανοίξει τους τραπεζικούς του λογαριασμούς η ελεγκτική υπηρεσία και να συγκεντρώσει και τα στοιχεία για τις δαπάνες του από τις διάφορες πηγές (εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, γυμναστήρια, εταιρείες διαχείρισης πιστωτικών καρτών κα).
Η μέθοδος ελέγχου
Η έμμεση τεχνική ελέγχου των “τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών με μετρητά” συνίσταται στο εξής:
– υπολογίζονται ανά έτος οι “καθαρές” εισροές ποσών στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους φορολογούμενου
– από τα ποσά των καταθέσεων αφαιρούνται τα ποσά που απαλλάσσονται από τη φορολογία (π.χ. ποσά από εκταμιεύσεις δανείων)
– στα ποσά των καταθέσεων προστίθενται τα ποσά που δαπάνησε ο ελεγχόμενος με μετρητά για την κάλυψη οικογενειακών, προσωπικών, επαγγελματικών ή άλλων δαπανών
– από το παραπάνω αποτέλεσμα αφαιρείται το εισόδημα που έχει δηλώσει ανά έτος ο ελεγχόμενος στη φορολογική του δήλωση
– αν η διαφορά που θα προκύψει δεν δικαιολογείται από τον ελεγχόμενο, τότε θεωρείται “αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας” και επιβάλλεται στον ελεγχόμενο φόρος 33% επί του ποσού που δεν δικαιολογείται καθώς και πρόστιμα και προσαυξήσεις.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ελεγκτικές υπηρεσίες έχουν στη διάθεσή τους άλλες δυο έμμεσες τεχνικές ελέγχου, τη τεχνική της “ανάλυσης ρευστότητας του φορολογούμενου” και την τεχνική της “καθαρής θέσης του φορολογούμενου” που εμφανίζουν διαφορές ως προς τη μεθοδολογία.
Για παράδειγμα, η τεχνική της “καθαρής θέσης” λαμβάνει υπόψη τη συνολική περιουσία του φορολογούμενου στη έναρξη και λήξη μιας φορολογικής χρήσης, ενώ η τεχνική της “ανάλυσης ρευστότητας” προβλέπει τη δημιουργία ενός ισοζυγίου με δύο βασικές κατηγορίες: “Πηγές Κεφαλαίων/Εσόδων” και “Αναλώσεις Κεφαλαίων/Εσόδων”. Η διαφορά τους θεωρείται μη δηλωμένο εισόδημα.