Περιόρισαν περαιτέρω τις δαπάνες τους τα ελληνικά νοικοκυριά πέρυσι, καταναλώνοντας τα περισσότερα για διατροφή και στέγαση και τα λιγότερα για εκπαίδευση. Ωστόσο, σε σχέση με το 2015, μειώθηκε οριακά το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο φτώχειας.
Σύμφωνα με την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ, η συνολική μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών (αγορές) για το 2016 ανήλθε στα 5.713.151.430 ευρώ, καταγράφοντας µμείωση κατά 2,5% ή 147.187.565 ευρώ σε σύγκριση µμε το 2015.
Η µμέση µμηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για αγορές ανήλθε στα 1.392,03 ευρώ, καταγράφοντας µμείωση 2% ή 28,97 ευρώ. Η µμέση συνολική δαπάνη για κάθε άτομο ανήλθε στα 538,94 ευρώ, καταγράφοντας μείωση 2% ή 11,24 ευρώ. Σε πραγματικούς όρους, η µμέση µμηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών μειώθηκε ακριβώς κατά το ίδιο ποσοστό (2% ή 28,97 ευρώ), λόγω της µμηδενικής επίδρασης του πληθωρισμού.
O κίνδυνος φτώχειας απειλεί το 18,2% του πληθυσμού της χώρας, όταν στον υπολογισμό του δείκτη λαμβάνεται υπόψη µμόνο η ισοδύναμη δαπάνη µμε τρόπο κτήσεως την αγορά (18,3% το 2015), ενώ ο δείκτης µμειώνεται στο 11,3% του πληθυσμού (13,4% το 2015), όταν λαμβάνονται υπόψη όλες οι καταναλωτικές δαπάνες, ανεξάρτητα από τον τρόπο κτήσεως (τεκμαρτό ενοίκιο από ιδιοκατοίκηση, ιδιοπαραγόμενα αγαθά, αγαθά και υπηρεσίες παρεχόμενες δωρεάν από τον εργοδότη, άλλα νοικοκυριά, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, κράτος κ.λπ.)
Τόσο το 2015 όσο και το 2016, το μεγαλύτερο µμερίδιο των δαπανών του µμέσου προϋπολογισμού των νοικοκυριών αφορά στα είδη διατροφής (20,7%) και ακολουθούν η στέγαση (13,8%) και οι µμεταφορές (12,9%), ενώ οι υπηρεσίες εκπαίδευσης αντιστοιχούν στοµμικρότερο μερίδιο των δαπανών (3,2%).
Αναλυτικότερα, σε τρέχουσες τιμές η ποσοστιαία κατανομή των 12 κατηγοριών έχει ως εξής: είδη διατροφής 20,7%, στέγαση 13,8%, µμεταφορές 12,9%, ξενοδοχεία, καφενεία και εστιατόρια 9,9%, διάφορα αγαθά και υπηρεσίες 9%, υγεία 7,4%, είδη ένδυσης και υπόδησης 5,8%, διαρκή αγαθά 4,4%, αναψυχή και πολιτισμός 4,6%, επικοινωνίες 4,2%, οινοπνευματώδη ποτά και καπνός 3,9% και εκπαίδευση 3,2%.
Σε σχέση µμε την προηγούμενη έρευνα (2015), η µμεγαλύτερη µμεταβολή δαπανών (μείωση 7,5%) παρατηρείται στα διαρκή αγαθά, ενώ ακολουθούν η δαπάνη για αναψυχή και πολιτισμό (μείωση 6,4%) και τα οινοπνευματώδη ποτά και καπνός (μείωση 5,4%). Δέκα από τις δώδεκα κατηγορίες δαπανών παρουσιάζουν µμείωση δαπανών (με τη µμικρότερη της τάξεως του 0,4% στις επικοινωνίες). Οι κατηγορίες για τις οποίες παρατηρείται αύξηση της µμέσης µμηνιαίας δαπάνης είναι η στέγαση (1,8%) και οι μεταφορές (0,1%).
Μεγαλύτερη µμείωση στη μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών (τρέχουσες τιμές) στις υποκατηγορίες δαπανών, καταγράφεται στις διάφορες υπηρεσίες.
Όσον αφορά στις δαπάνες στα είδη διατροφής, παρατηρείται µμείωση της µμηνιαίας δαπάνης (τρέχουσες τιμές), για µμεταλλικά νερά, αναψυκτικά, χυμούς φρούτων και λαχανικών (7,1%), φρούτα (5,2%), ψάρια (4%), γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά (3,9%), λαχανικά (2,6%), κρέας (1,2%), ζάχαρη, µμαρμελάδες, µμέλι κ.λπ. (0,4%) και αλεύρι, ψωμί και δημητριακά (0,3%). Ενώ παρατηρείται αύξηση της μηνιαίας δαπάνης για καφέ, τσάι και κακάο (7,4%) και έλαια και λίπη (0,2%).
Ανάλογα µμε τον τύπο των νοικοκυριών, νοικοκυριά με ένα άτομο µμόνο, ηλικίας 65 ετών και άνω, έχουν λιγότερες δαπάνες κατά 54,3% της μέσης µμηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών της χώρας. Νοικοκυριά που αποτελούνται από ένα ζευγάρι με δύο παιδιά έως και 16 ετών έχουν περισσότερες δαπάνες κατά 40% της µμέσης μηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών. Νοικοκυριά µμε υπεύθυνο οικονομικά μη ενεργό ή άνεργο δαπανούν, κατά µμέσο όρο το 77,1% της µμέσης µμηνιαίας δαπάνης, ενώ αυτά µμε υπεύθυνο αυτοαπασχολούμενο µμε μισθωτούς το 213,4% αυτής.
Η µμέση µμηνιαία δαπάνη διαφέρει ανάλογα µμε την ηλικία του υπευθύνου του νοικοκυριού. Όπως και στην έρευνα του 2015, τα νοικοκυριά µμε υπεύθυνο ηλικίας 45- 54 ετών δαπανούν κατά µμέσο όρο περισσότερο.
Συγκεκριμένα, τα νοικοκυριά αυτά δαπανούν κατά µέσο όρο το 127,1% της µμέσης µμηνιαίας δαπάνης των νοικοκυριών της χώρας. Τα νοικοκυριά µμε τη µμικρότερη ποσοστιαία συμμετοχή για το 2016 ήταν αυτά µμε υπεύθυνο ηλικίας 75 ετών και άνω (61% αυτής). Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούν κατά µμέσο όρο 1.134,13 ευρώ μηνιαίως, ενώ αυτά που διαμένουν σε αστικές περιοχές 1.464,08 ευρώ. Επομένως, τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές δαπανούν κατά µμέσο όρο 22,5% λιγότερο από τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αστικές περιοχές.