Με στόχο την πλήρη άρση της περιοριστικής νομισματικής πολιτικής μέχρι μέχρι το τέλος του 2025 σε επίπεδα, με τη διαμόρφωση των επιτοκίων σε επίπεδα που δεν περιορίζουν πλέον τη ζήτηση, προκειμένου να ενισχύσει την οικονομία, η ΕΚΤ θα επιταχύνει τις μειώσεις των επιτοκίων τους προσεχείς μήνες.
Αυτό αποτυπώνεται στη δημοσκόπηση που διενήργησε το Bloomberg σε αξιόπιστους οικονομολόγους, στον απόηχο και ανάλογων δηλώσεων κορυφαίων στελεχών της τράπεζας, που διατυπώνουν την πρόθεση για ταχύτερης χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής – υπό την προϋπόθεση πάντα ότι το επιτρέπουν τα οικονομικά στοιχεία.
Αλλωστε, από τις βασικές διαπιστώσεις της προηγούμενης συνεδρίασης του ΔΣ της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο, ήταν ότι «ο πληθωρισμός είχε υποχωρήσει πρόσφατα κάπως ταχύτερα από το αναμενόμενο».
Με τον πληθωρισμό να βρίσκεται πλέον κάτω από τον στόχο του 2%, οι αναλυτές βλέπουν την ΕΚΤ να μειώνει το επιτόκιο καταθέσεων κατά 25 μονάδες βάσης και κατά το ίδιο ποσοστό σε κάθε συνεδρίαση μέχρι τον Μάρτιο. Από εκεί και έπειτα, οι επενδυτές περιμένουν δύο ακόμη μειώσεις και συγκεκριμένα τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο, με τελικό προορισμό του επιτοκίου στο 2%.
Ακόμη, οι μισοί από τους οικονομολόγους που συμμετείχαν στην έρευνα, υπολογίζουν ότι τα επιτόκια θα είναι ουδέτερα μέχρι εκείνο το σημείο, ενώ περίπου 2 στους 5 αναμένουν ότι θα είναι αρκετά χαμηλά για να ενθαρρύνουν την οικονομική επέκταση. Στην προηγούμενη δημοσκόπηση προέβλεπε ότι ο τρέχων κύκλος μείωσης του επιτοκίου θα έκλεινε στο 2,5% τον Σεπτέμβριο του 2025.
Επιφυλάξεις
Πολλοί ερωτηθέντες, ωστόσο, προειδοποίησαν ότι η επιστροφή του πληθωρισμού στο 2% δεν είναι ακόμη εξασφαλισμένη.
Ενώ η αγορά εργασίας δείχνει σημάδια χαλάρωσης, η ανεργία παραμένει σε ιστορικό χαμηλό. Οι μισθοί εξακολουθούν επίσης να αυξάνονται με υγιή πτώση και — υπογραμμίζοντας ότι οι μισθολογικές πιέσεις δεν θα υποχωρήσουν εύκολα — οι Γερμανοί εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα αναζητούν ώθηση 8% ακόμη και όταν η οικονομία της χώρας συρρικνώνεται για δεύτερο χρόνο.
«Η κύρια πρόκληση της ΕΚΤ συνεχίζει να είναι η ταυτόχρονη διαχείριση των καθοδικών κινδύνων για την ανάπτυξη —οι οποίοι έχουν ενταθεί— έναντι της επίμονης ανοδικής πληθωριστικής πίεσης από την αύξηση των υψηλών μισθών», δήλωσε ο Bill Diviney, ανώτερος οικονομολόγος της ευρωζώνης στην ABN Amro. «Αλλά το ισοζύγιο κινδύνου φαίνεται να έχει κλίνει σαφώς προς τις ανησυχίες για την ανάπτυξη».
Πράγματι, η ελπίδα για ανάκαμψη των δαπανών και των επενδύσεων των νοικοκυριών —καθώς και για ανάκαμψη στο παγκόσμιο εμπόριο— εξασθενεί. Και πάνω από όλα αυτά, οι ερωτηθέντες στην έρευνα βλέπουν τους μεγαλύτερους οικονομικούς κινδύνους της Ευρώπης να προέρχονται από τις γεωπολιτικές εντάσεις και την πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Μέσα από αυτό το πρίσμα, ο Chief Risk Officer της AlphaTerra Capital, Ανδρέας Κούτρας, θεωρεί ότι η ΕΚΤ βρίσκεται «πίσω από την καμπύλη».
Ο αναλυτής είναι μεταξύ του 49% των οικονομολόγων που προβλέπουν ότι τα επιτόκια ούτε θα τονώσουν ούτε θα περιορίσουν την οικονομία μέχρι το τέλος του 2025. Η πλειοψηφία βλέπει το ουδέτερο ποσοστό — το οποίο μπορεί μόνο να εκτιμηθεί και δεν μπορεί να μετρηθεί — μεταξύ 2% και 2,25%.
«Σημαντικές αβεβαιότητες»
Η ευθραυστότητα της οικονομίας της ευρωζώνης «υποστηρίζει επιχειρήματα για ταχύτερο ρυθμό χαλάρωσης», δήλωσε ο Dennis Shen, οικονομολόγος της Scope Ratings, προσθέτοντας ότι παράλληλα «υπάρχουν “σημαντικές αβεβαιότητες” μετά τη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας. Στις ΗΠΑ, υπάρχει το θέμα της πορείας της οικονομίας, των αποφάσεων της Fed και ποιος θα αναλάβει την προεδρία. Κατά τα άλλα, η κλιμάκωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να ανεβάσει τις τιμές της ενέργειας».
«Ο πληθωρισμός παραμένει κάθε άλλο παρά ηττημένος», είπε ο Dennis Shen, οικονομολόγος της Scope Ratings, λέγοντας ότι η οικονομία έχει ακόμη στοιχεία που την καθιστούν «εύθραυστη». «Αυτό θα πρέπει να αναγκάσει την ΕΚΤ να παραμείνει προσεκτική όσον αφορά τις αποφάσεις της για μείωση των επιτοκίων», τόνισε.
Με αυτή την επιφύλαξη, περίπου τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων αναμένουν από την ΕΚΤ να επαναλάβει την ερχόμενη Πέμπτη ότι το ΔΣ θα διατηρήσει την πολιτική αρκετά «σφιχτή» για όσο διάστημα χρειάζεται προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα φτάσει -και θα παραμείνει- στο 2% μεσοπρόθεσμα. Και αυτό, καθώς ο πληθωρισμός έπεσε μεν κάτω από το 1,8% τον Σεπτέμβριο για πρώτη φορά από το 2021, αλλά οι αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι θα αυξηθεί ξανά τους επόμενους μήνες, ειδικά καθώς οι πιέσεις στον τομέα των υπηρεσιών συνεχίζουν να παραμείνουν.
Σε ανάλογο μήκος κύματος, ο Fabio Balboni της HSBC σχολίασε: «Αν και αναμένουμε από την ΕΚΤ να επιταχύνει τον ρυθμό των περικοπών στις επόμενες συνεδριάσεις, η αβεβαιότητα παραμένει στη ζώνη προσγείωσης του πληθωρισμού το επόμενο έτος».
Συγκράτηση πληθωρισμού – Όχι κάτω από 2%
«Η ΕΚΤ πέτυχε υψηλότερο επίπεδο εμπιστοσύνης για την επίτευξη του στόχου του 2% για τον πληθωρισμό γρηγορότερα από το αναμενόμενο, κάτι που συνάδει με ταχύτερες μειώσεις επιτοκίων βραχυπρόθεσμα», δήλωσαν στο Bloomberg οι Hugo Le Damany και Francois Cabau της AXA Investment Managers. Πρόσθεσαν, όμως, ότι «αυτό δεν σημαίνει ότι θέλουν να πάνε κάτω από το 2%, επομένως θα πρέπει να διαχειριστούν τις μεσοπρόθεσμες προσδοκίες για να προλάβουν μια εκτίμηση της αγοράς για πάρα πολλές περικοπές».
Τα μηνύματα των αξιωματούχων – «Γεράκια» που έγιναν «περιστέρια»
Τα υπερβολικά περιοριστικά επιτόκια της ΕΚΤ θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον πληθωρισμό κάτω από τον στόχο, προειδοποίησε τις προηγούμενες ημέρες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, ως μέλος του ΔΣ ΕΚΤ, προβλέποντας δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων φέτος και περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής το 2025.
Ο Γιάννης Στουρνάρας υποστήριξε άλλες δύο μειώσεις των επιτοκίων από 25 μονάδες βάσεις η καθεμιά, πριν το τέλος του έτους, η πρώτη στη συνεδρίαση της ΕΚΤ την επόμενη εβδομάδα στη Σλοβενία και η δεύτερη στην τελευταία συνεδρίαση για το 2024, τον Δεκέμβριο, δεδομένου ότι τα τελευταία στοιχεία σε σχέση με την οικονομική δραστηριότητα και τον πληθωρισμό είναι καλύτερα από το αναμενόμενο.
«Ακόμα κι αν έχουμε μια περικοπή 25 μονάδων βάσης τώρα και μια ακόμη τον Δεκέμβριο, θα επιστρέψουμε στο μόλις 3% [για το επιτόκιο δανεισμού], που παραμένει σε εξαιρετικά περιοριστικό έδαφος», είπε ο Στουρνάρας στους FΤ, προσθέτοντας ότι είναι πιθανή περαιτέρω χαλάρωση της πολιτικής το 2025.
Ο ίδιος επεσήμανε ότι «οι δείκτες [οικονομικής] εμπιστοσύνης βρίσκονται ακριβώς μεταξύ ζωής και θανάτου» και «ο πληθωρισμός μειώνεται ταχύτερα σε σύγκριση με τις προβλέψεις μας [της ΕΚΤ] Σεπτεμβρίου», προσθέτοντας: «Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι ίσως φτάσουμε στο 2% το πρώτο τρίμηνο του 2025».
«Αν ο πληθωρισμός συνεχίσει την καθοδική πορεία προς τον στόχο του 2%, γιατί να μην μειώνεται [το επιτόκιο] σε κάθε συνάντηση;» είπε χαρακτηριστικά.
«Όλοι εξετάζουμε τα ίδια δεδομένα που δείχνουν ότι οδεύουμε προς την επίτευξη του 2% [για τον πληθωρισμό] στα μέσα του 2025, αν όχι νωρίτερα», είπε.
«Διαφορετικά», πρόσθεσε, « κινδυνεύουμε να υποβαθμίσουμε πολύ την οικονομία και να υποβαθμίσουμε τον στόχο για τον πληθωρισμό», επισημαίνοντας ότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε επιστροφή στο «παλιό πρόβλημα» του πολύ χαμηλού πληθωρισμού. «Κανείς δεν το θέλει αυτό», τόνισε.
Την ίδια στιγή, ακόμη και οι πιο αυστηροί υπέρμαχοι της πιο αυστηρής νομισματικής πολιτικής βλέπουν τώρα την ανάγκη να συνεχιστούν άμεσα οι μειώσεις των επιτοκίων δανεισμού στην ευρωζώνη, καθώς ο πληθωρισμός παρουσιάζει σημάδια αποκλιμάκωσης και η οικονομία χρειάζεται τόνωση.
Ο Γιόαχιμ Νάγκελ που διοικεί την πανίσχυρη κεντρική τράπεζα της Γερμανίας, την Bundesbank, φαίνεται ότι ανήκει κι αυτός στα «γεράκια» που αλλάζουν στάση και προβλέπουν τώρα νέα μείωση στο κόστος δανεισμού ακόμη και την επόμενη εβδομάδα, στη συνεδρίαση που θα πραγματοποιήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις 17 Οκτωβρίου.
Πριν το Νάγκελ μήνυμα νέας μείωσης επιτοκίων είχε στείλει και ο κεντρικός τραπεζίτης της Γαλλίας. Η ΕΚΤ είναι πολύ πιθανό θα μειώσει τα επιτόκια στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας, ήταν το μήνυμα που έστειλε ο Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, με φόντο την εξέλιξη του πληθωρισμού στην ευρωζώνη που έπεσε κάτω από τον στόχο του 2% τον Σεπτέμβριο. Ο ίδιος προσδοκά ότι στο υποχώρηση θα καταγράψει μέσα στο 2025 και ο δομικός πληθωρισμός. Ο επικεφαλής της Τράπεζας της Γαλλίας επεσήμανε ακόμη ότι οι προσδοκίες της αγοράς για τον πληθωρισμό το 2025 είναι κάτω από 1,8% –χαμηλότερα από τις προβλέψεις της ΕΚΤ.
Τα πρακτικά της ΕΚΤ του Σεπτεμβρίου
Χθες, μία εβδομάδα πριν από την συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής, δόθηκαν στη δημοσιότητα τα πρακτικά της προηγούμενης συνάντησης. Όπως προκύπτει, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΚΤ στις 12 Σεπτεμβρίου φάνηκαν ικανοποιημένοι με την πτώση του πληθωρισμού όταν συνεδρίασαν, ωστόσο υποστήριξαν μια σταδιακή χαλάρωση λόγω των παρατεταμένων εγχώριων πιέσεων στις τιμές.
«Η βασική πορεία προς το 2% εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση των χαμηλότερων μισθών καθώς και από την επιτάχυνση της αύξησης της παραγωγικότητας προς ρυθμούς που δεν παρατηρήθηκαν εδώ και πολλά χρόνια και πάνω από τους ιστορικούς μέσους όρους», αναφέρουν τα πρακτικά της ΕΚΤ.
«Ως εκ τούτου, απαιτείται να παρακολουθούμε στενά εάν ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί εγκαίρως στον στόχο. Ο κίνδυνος καθυστερήσεων στην επίτευξη του στόχου της ΕΚΤ θεωρήθηκε ότι δικαιολογεί κάποια προσοχή ώστε να αποφευχθεί η πρόωρη επιστροφή της περιοριστικής πολιτικής«, προσθέτουν.