Aντιμέτωποι με υπέρογκα ποσά φόρων και προστίμων βρίσκονται όσοι φορολογούμενοι επιχειρούν να καταστρατηγήσουν τις διατάξεις του άρθρου 56 του ν. 4839/2021 που προβλέπουν αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ για τις γονικές παροχές χρηματικών ποσών, καθώς επίσης και για τις δωρεές χρημάτων από τους γονείς προς τα παιδιά ή μεταξύ συζύγων και μεταξύ παππούδων ή γιαγιάδων και εγγονιών.
Πρόκειται για περιπτώσεις «τριγωνικών» δωρεών μεγάλων χρηματικών ποσών που γίνονται μεταξύ μελών μιας οικογένειας, και ειδικότερα μεταξύ γονέων και τέκνων, με στόχο τη φοροαποφυγή.
Το… τρικ
Ειδικότερα, σε κάθε τέτοια περίπτωση, ο σκοπός είναι ένα μεγάλο χρηματικό ποσό το οποίο θέλει να δώσει το ένα τέκνο στο άλλο (ο αδελφός στον άλλον αδελφό, η αδελφή στην άλλη αδελφή, η αδελφή στον αδελφό ή το αντίστροφο) να μην περάσει απευθείας από τον τραπεζικό λογαριασμό του ενός τέκνου στον τραπεζικό λογαριασμό του άλλου και να μη φορολογηθεί με τον συντελεστή 20% από το πρώτο ευρώ που προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία για κάθε δωρεά μεταξύ αδελφών (για τη Β’ κατηγορία συγγενών), αλλά η δωρεά να γίνει «τριγωνικά». Δηλαδή το χρηματικό ποσό να περάσει από τον τραπεζικό λογαριασμό του ενός αδελφού πρώτα στον τραπεζικό λογαριασμό του πατέρα ή της μητέρας του, ώστε λόγω του υψηλού αφορολογήτου των 800.000 ευρώ της δωρεάς αυτής (από τέκνο προς γονέα) το ποσό αυτό να παραμείνει αφορολόγητο και εν συνεχεία το ίδιο ποσό να περάσει από τον τραπεζικό λογαριασμό του πατέρα ή της μητέρας στον τραπεζικό λογαριασμό του άλλου αδελφού (τελικού δωρεολήπτη) και να παραμείνει και πάλι αφορολόγητο (ως δωρεά από γονέα προς τέκνο).
Χωρίς φόρο
Με αυτή τη μεθόδευση, δηλαδή, παρακάμπτεται η διάταξη που προβλέπει φόρο δωρεάς 20% για μεταφορά μεγάλου χρηματικού ποσού από τον τραπεζικό λογαριασμό του ενός αδελφού στον τραπεζικό λογαριασμό του άλλου, καθώς η απλή αυτή συναλλαγή δωρεάς «σπάει» σε δύο επιμέρους αφορολόγητες δωρεές, στις οποίες παρεμβάλλεται ως ενδιάμεσος ο πατέρας ή η μητέρα των δύο παιδιών. Τα χρήματα μεταφέρονται από τον τραπεζικό λογαριασμό του ενός αδελφού πρώτα στον τραπεζικό λογαριασμό του γονέα και εν συνεχεία από τον τραπεζικό λογαριασμό του γονέα στον τραπεζικό λογαριασμό του άλλου αδελφού. Ετσι, οι δύο αυτές διαδοχικές δωρεές παραμένουν αφορολόγητες, διότι υπάγονται στη φορολογική κλίμακα της Α’ κατηγορίας συγγενών με το πολύ υψηλό αφορολόγητο των 800.000 ευρώ και τα χρήματα φθάνουν στον τελικό αποδέκτη, τον άλλο αδελφό, «ακούρευτα» από την εφορία!
Εντός 6 μηνών
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμόν Ε.2077/2022 εγκύκλιο οδηγιών προς τις αρμόδιες φορολογικές αρχές, την οποία είχε εκδώσει ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γ. Πιτσιλής, κρίσιμο στοιχείο για να χαρακτηριστούν ως «τριγωνικές» τέτοιου είδους δωρεές και ως αποσκοπούσες τη φοροαποφυγή, μέσω της καταστρατήγησης των διατάξεων για το υψηλό αφορολόγητο των 800.000 ευρώ που ισχύει για δωρεές μεταξύ στενών συγγενών, είναι μεταξύ των δύο διαδοχικών δωρεών να μην έχει περάσει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών.
Οι έλεγχοι που διενεργούνται από τις αρμόδιες φορολογικές υπηρεσίες σε τέτοιες περιπτώσεις «τριγωνικών» δωρεών αποδίδουν αποτελέσματα. Οι παραβάτες που εντοπίζονται να έχουν πραγματοποιήσει τις διαδοχικές δωρεές σε διαστήματα μικρότερα των 6 μηνών καλούνται να πληρώσουν τον φόρο δωρεάς 20% επί του μεταβιβασθέντος ποσού προσαυξημένο κατά 50% λόγω επιβολής προστίμου για μη υποβολή της προβλεπόμενης δήλωσης δωρεάς. Συνολικά, δηλαδή, οι καταστρατηγούντες την ισχύουσα νομοθεσία για το αφορολόγητο των δωρεών χρηματικών ποσών καλούνται να καταβάλουν ποσό φόρου και προστίμου ίσο με το 30% της χρηματικής δωρεάς.
Ο εντοπισμός των παραβατών γίνεται από τους έμπειρους ελεγκτές εφοριακούς με διασταύρωση των δεδομένων των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος των εμπλεκόμενων γονέων με τις δηλώσεις φόρου δωρεάς των εμπλεκόμενων γονέων και τέκνων.
Πρόστιμο 180.000€ για δωρεά 600.000€
Χαρακτηριστική είναι μία περίπτωση που αποκαλύφθηκε πρόσφατα: Φορολογούμενος ελέγχθηκε από την αρμόδια φορολογική αρχή για ποσό χρηματικής δωρεάς ύψους 600.000 ευρώ που δήλωσε ότι έλαβε από τη μητέρα του τρεις μόλις μήνες μετά τη χρονική στιγμή κατά την οποία η μητέρα του δήλωσε ότι έλαβε το ίδιο αυτό ποσό από τον άλλο γιο της και αδελφό του τελικού δωρεοδόχου. Η αρμόδια φορολογική αρχή καταλόγισε, τελικά, στον τελικό αποδέκτη φόρο δωρεάς 20% επί του ποσού των 600.000 ευρώ, το οποίο αυτός έλαβε, ουσιαστικά, από τον αδελφό του μέσω της «τριγωνικής» συναλλαγής που περιγράψαμε παραπάνω. Δηλαδή ο φόρος δωρεάς που καταλογίστηκε στον αδελφό που έλαβε το ποσό ανήλθε σε 120.000 ευρώ. Ο έλεγχος του καταλόγισε επίσης και πρόστιμο 50% επί του βεβαιωθέντος φόρου, δηλαδή άλλες 60.000 ευρώ, λόγω μη υποβολής της προβλεπόμενης δήλωσης δωρεάς, βάσει του άρθρου 58 του ν. 4987/2022 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας). Ετσι, το συνολικό ποσό που εκλήθη να πληρώσει ο εν λόγω φορολογούμενος ανήλθε σε 180.000 ευρώ, δηλαδή στο 30% του ποσού της δωρεάς!
Σε 3 μήνες
Το χαρακτηριστικό της υπόθεσης είναι ότι το χρηματικό ποσό των 600.000 ευρώ μεταφέρθηκε από τον τραπεζικό λογαριασμό του αδελφού του φορολογουμένου στον τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας τους και μετά από τρεις μήνες το ίδιο ποσό μεταφέρθηκε από τον τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας στον λογαριασμό του ελεγχθέντος φορολογουμένου, που ήταν ο τελικός αποδέκτης. Δηλαδή, σύμφωνα με τα όσα υποστήριξαν οι ελεγκτές της εφορίας, μία δωρεά 600.000 ευρώ ενός αδελφού στον άλλον αδελφό πέρασε πρώτα από τον τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας τους, ώστε τελικά το ποσό να φθάσει αφορολόγητο στον λογαριασμό του τελικού αποδέκτη αδελφού.
Ποιοι είναι οι νόμιμοι οδοί που πρέπει να ακολουθούμε
Οι δωρεές χρηματικών ποσών μεταξύ αδελφών φορολογούνται με 20% από το πρώτο ευρώ, καθώς εντάσσονται στην κλίμακα της Β’ κατηγορίας συγγενών και δεν είναι αφορολόγητες. Οι «τριγωνικές» δωρεές με παρένθετους τους γονείς γίνονται με σκοπό να παρακαμφθεί αυτή η επαχθής φορολογία και εντέλει τα ποσά να περάσουν από τον έναν αδελφό στον άλλον αφορολόγητα, καθώς στις δωρεές χρημάτων μεταξύ γονέων και τέκνων ισχύει αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ.
Το… κλειδί
Η ΑΑΔΕ, με βάση την υπ’ αριθμό Ε.2077/2022 εγκύκλιο, θεωρεί ως μεθόδους καταστρατήγησης του νόμου για την αποφυγή του φόρου 20% επί των απευθείας δωρεών μεταξύ αδελφών τις δωρεές χρημάτων οι οποίες γίνονται μεταξύ των δύο αδελφών με παρένθετο πρόσωπο έναν από τους γονείς, μόνον εφόσον το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της πρώτης δωρεάς των χρημάτων, από το τέκνο στον γονέα, και της δεύτερης δωρεάς, από τον γονέα στο άλλο τέκνο, δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες. Τις περιπτώσεις αυτές η ΑΑΔΕ τις θεωρεί ουσιαστικά ως απευθείας δωρεές χρημάτων μεταξύ αδελφών και τις φορολογεί με 20% πλέον προστίμου ίσου με το 50% του φόρου, δηλαδή με επιπλέον 10%.
Εναλλακτικές
Συνεπώς, με βάση τα όσα προβλέπουν η ισχύουσα νομοθεσία και η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ, η επιβολή του συνολικού φορο-προστίμου του 30% επί του χρηματικού ποσού που δωρίζει ο ένας αδελφός στον άλλον αποφεύγεται εναλλακτικά:
* είτε με την απευθείας μεταφορά του ποσού από τον τραπεζικό λογαριασμό του ενός αδελφού στον τραπεζικό λογαριασμό του άλλου, οπότε πρέπει να καταβληθεί φόρος δωρεάς 20% επί του ποσού από αυτόν που το λαμβάνει,
* είτε με δύο αφορολόγητες δωρεές, μία από τον έναν αδελφό στον πατέρα ή στη μητέρα του και στη συνέχεια μία δεύτερη από τον πατέρα ή τη μητέρα στον άλλον αδελφό, υπό την προϋπόθεση όμως ότι το χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης αφορολόγητης δωρεάς θα είναι μεγαλύτερο των 6 μηνών.
Πηγή: Εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος»