ΚΟΥΜΠΕΣ - ΣΗΜΕΡΑ

Μια δύσκολη αναμέτρηση περιμένει το Δήμο Ηρακλείου στις 29 του μήνα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, όπου θα συζητηθεί το κρίσιμο ζήτημα της επαναλειτουργίας του παραδοσιακού καφενείου στον ιστορικό Κουμπέ. Ο Δήμος Ηρακλείου καλείται να δώσει την ύστατη μάχη για να ανακόψει τον εξοστρακισμό του ιστορικού καφενείου, που λειτουργούσε με τη χρήση αυτή από τις αρχές του 1900!

Η μάχη αυτή δεν θα είναι καθόλου εύκολη, διότι παρά την κατανόηση που έχει δείξει στο αίτημα του Δήμου η Γ.Γ. του Υπουργείου Πολιτισμού κ. Βλαζάκη, τα πράγματα εξελίχθηκαν ανατρεπτικά. Όπως έχει γράψει η «Π», η τοπική αρχαιολογία έχει εντελώς αρνητική άποψη για το θέμα της μελλοντικής χρήσης του Κουμπέ ξεκαθαρίζοντας ότι δεν επιθυμεί την επαναλειτουργία του καφενείου. Ο Δήμος κατέθεσε ιεραρχική προσφυγή και απαντώντας η υπηρεσία στην επαναδιατύπωση του αιτήματος της Λότζια, επέμεινε στην απόρριψη του, προτείνοντας εναλλακτικά τη λειτουργία info point στο εσωτερικό του μνημείου.

Η απάντηση της τοπικής αρχαιολογίας όπως είναι φυσικό έχει πυροδοτήσει τη σφοδρή αντίδραση του Δήμου Ηρακλείου που αντιδρά έντονα σε σχέση με τη στάση της υπηρεσίας στο όλο θέμα, και στον τρόπο με τον οποίο επέλεξε να το διαχειρίζεται. Ωστόσο η Λότζια δεν φαίνεται διατεθειμένη να καταθέσει τα όπλα και να επιτρέψει να ξεριζωθεί βίαια μια τέτοια λειτουργία στην πόλη μέσα χωρίς κανένα ουσιαστικό λόγο.

Μάλιστα δεν αποκλείεται να συμμετέχει και ο ίδιος ο δήμαρχος Ηρακλείου κ. Βασίλης Λαμπρινός στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, προκειμένου να υποστηρίξει την ανάγκη επαναλειτουργίας του Κουμπέ, που λειτουργεί στο σημείο αυτό πάνω από ένα αιώνα. Όπως έχει γράψει η «Π» ένα συμβόλαιο αγοράς του 1902 δείχνει ότι ο Κουμπές αγοράστηκε από το Δήμο Ηρακλείου στον οποίο λειτουργούσε παραδοσιακό καφενείο.

Το έγγραφο αυτό καταρρίπτει πανηγυρικά τον ισχυρισμό της αρχαιολογίας που θεωρεί ότι η χρήση αυτή έχει χρονική αφετηρία τη δεκαετία του ‘70. Το συμβόλαιο αυτό μαζί με ένα αναλυτικό υπόμνημα των θέσεων του Δήμου, έχουν κατατεθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με την προοπτική να επιτραπεί η χρήση του Κουμπέ ως παραδοσιακού καφενείου.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ: η χρήση του Κουμπέ ως καφενείου

Όπως είναι γνωστό, η τοπική αρχαιολογία απαντώντας στην ιεραρχική προσφυγή της Λότζια ισχυρίζεται ότι « η χρήση του Κουμπέ ως καφενείου εγκαταστάθηκε αυθαίρετα μετά το 1970, και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ταυτίζεται με την ιστορική μνήμη των κατοίκων της πόλης, παρά μόνο με τη θλιβερή για τους Ηρακλειώτες ανάμνηση της κατεδάφισης ενός από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης του Ναού του Σωτήρα κατά τη διάρκεια της Χούντας».

Το συμβόλαιο Ωστόσο το έγγραφο του Δήμου αποδεικνύει ότι ο Κουμπές είναι δημοτική περιουσία από το 1902 και η χρήση του ως παραδοσιακού καφενείου ξεπερνά τον ένα αιώνα. Στο πωλητήριο συμβόλαιο, ο Δήμος Ηρακλείου με νόμιμο εκπρόσωπο του, τον τότε δήμαρχο Ηρακλείου Αχμέτ Ριφάτ Βέη Αφεντικάκη, αγόρασε από τον Αλή Κουμπαρατζάκη τον Κουμπέ, καθώς, σύμφωνα με το σχέδιο πόλης, η συγκεκριμένη περιοχή της πλατείας Κορνάρου είχε χαρακτηριστεί κοινόχρηστος χώρος πλατείας.

Μάλιστα στην περιγραφή του συμβολαίου αναφέρεται ο Κουμπές ως «καφενείο ισόγειο συνορευόμενο γύρωθεν υπό δημόσιαν οδόν και της αυλής του Τζαμιού Βαλιδέ Τζαμί», επί του οποίου ο Αλής Κουμπαρατζάκης «είχε την κυριότητα και κατοχή εκ της πατρικής κληρονομιάς και εξαγοράς προ τεσσαράκοντα έτη». Το υπόμνημα συντάχθηκε από το τμήμα Δημοτικής Περιουσίας και όπως τονίζει η πολιτική προϊσταμένη του, Στέλλα Καλογεράκη, τα στοιχεία του συμβολαίου θεμελιώνουν και το ιδιοκτησιακό του Κουμπέ και τη χρήση του χώρου και με τον πιο πανηγυρικό τρόπο επιβεβαιώνεται ότι λειτουργεί ως παραδοσιακό καφενείο.

Το αίτημα του Δήμου Ηρακλείου για την επαναλειτουργία του Κουμπέ είναι και δίκαιο και ταυτόσημο με το ιστορικό παρελθόν της πόλης. Σε ό,τι αφορά στις επιφυλάξεις της αρχαιολογίας σε σχέση με τις φθορές που έχουν εμφανιστεί στο εσωτερικό του Κουμπέ, ο Δήμος Ηρακλείου ξεκαθαρίζει ότι τα προβλήματα αυτά είναι εύκολα ανατάξιμα, υπογραμμίζοντας σε όλους τους τόνους ότι κανείς δεν θέλει να επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος.

Για το λόγο αυτό και ο αριθμός των τραπεζοκαθισμάτων που ζητά η ΔΕΠΤΑΗ είναι εξαιρετικά περιορισμένος και προτείνεται η τοποθέτηση τους κάτω από τα δέντρα, ώστε να μην χρειαστούν τέντες που θα αλλοιώσουν την αισθητική του μνημείου. Επιθυμία μας είναι ο χώρος να λειτουργήσει ως παραδοσιακό καφενείο χωρίς δραστηριότητα παρασκευής τροφίμων, παρά μόνο σερβιρίσματος καφέ και ροφημάτων χωρίς να υπάρξει αισθητική όχληση και επιβάρυνση του μνημείου.