Απρίλης, Μάης κοντά το θέρος που λέει κι ο λαός μας. Ετσι είναι κιόλας. Φυσικά όλα εν μέσω κορωνοϊού και κάνοντας δειλά δειλά τα πρώτα βήματα να βγούμε στην κανονικότητα, να επιστρέψουμε σ’ αυτή με μεγάλη βέβαια προσοχή, η οποία σίγουρα θα μας επιτρέψει στη “μη διασπορά του ιού, στην διαφύλαξη της υγείας μας καθώς και στην υγεία των άλλων.
Είναι χρέος όλων μας να τηρήσουμε ευλαβικά όλα αυτά τα μέτρα και ειδικότερα τώρα, που γίνεται το πρώτο άνοιγμα στσην κοινωνία μας. Μάης λοιπόν, λίγο πριν καλοκαιριάσει. Ενας χιλιοτραγουδισμένος μήνας, ένας μήνας με ξεχωριστή θέση στη λαογραφία μας και στο μηνολόγιο, από τα αρχαία κιόλας χρόνια. Η ονομασία που βγαίνει από το όνομα της αρχαίας Ρωμαϊκής θεότητας Maja (Μάγια), λέξη που προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη μαία, που σημαίνει τροφός, μητέρα.
Ως θεότητα βέβαια συμβάλλει στη γονιμότητα της γης. Η παράδοση θέλει τον μήνα αυτό σαν ένα όμορφο και νεαρό άνδρα που κρατάει λουλούδια κι κυρίως ευωδιαστά τριαντάφυλλα. Ένας νέος! που έχει τη δύναμη να ξεσηκώνει να ξανανιώνει, να ξυπνά, να ανασταίνει παλιές αγάπες. Μήνας των ανθέων και του έρωτα.
Βέβαια λένε, ότι δεν φέρνει ευτυχία, καθώς επίσης και οι γάμοι που γίνονται ανάμεσα σε θνητούς, λένε πολλοί, πως δεν στεριώνουν. Το αντίθετο βέβαια συμβαίνει με τους βασιλικούς γάμους, αφού οι βασιλιάδες παντρεύονται τον Μάη. Αφού το έφερε η κουβέντα για βασιλιάδες, πρέπει ν’ αναφερθώ και στη βασιλεύουσατων πόλεων, την Κωνσταντινούπολη!
Στις 11 Μαΐου έγιναν τα εγκαίνια της Πόλης και την 21η Μαΐου η εκκλησία μας τιμάει τη μνήμη του ιδρυτή της, του Μεγάλου Κωνστνατίνου και της μητέρας του της Αγίας Ελένης. Αλλά Μάης ήταν, 29 του μήνα, όταν έγινε η άλωσή της!
Ενας μήνας που οι ποιμένες μετακινούνται με τα κοπάδια τους, αναζητώντας την σπάνια ομορφιά των βουνών
“Τώρα ‘ναι Μάης κι άνοιξη,
τώρα το καλοκαίρι,
τώρα φουντώνουν τα κλαδιά κι ανθίζουν τα λουλούδια.
τώρα κι ο ξένος βούλεται, στον τόπο του να πάει…”
Ένα ακόμα θέαμα που χάνεται μπροστά στα μάτια μας, έγραφε ο Fernarnd Braudell το 1949:
“Είναι οι μετακινήσεις των ποιμένων μια πραγματικότητα που διήρκεσε πολλούς αιώνες, συνδέοντας το βουνό με την πεδιάδα και τις πεδινές πόλεις, δημιουργώντας συγκρούσεις και πλούτη… Ωστόσο η αναπαράσταση είναι εφικτή αφού οι δρόμοι των μετακινήσεων των ποιμένων σημειώνονται πάντα στα τοπία σαν αληθινά ανεξίτηλες γραμμές ή τουλάχιστον σβήνονται δύσκολα, σαν πληγές που σημαδεύουν το δέρμα των ανθρώπων για μια ολόκληρη ζωή”.
Η κατακόρυφη μετακίνηση των κοπαδιών τον χειμώνα προς τους κάμπους και το καλοκαίρι προς τα βουνά και τ ανάπαλιν, σ’ ένα αέναο “τραμπάλισμα”, αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό σ’ όλο το μεσογειακό χώρο και έχει να κάνει με την επιβίωση του κοπαδιού. Οι πλανήτες κτηνοτρόφοι αντιμετωπίζουν τη χειμερινή περίοδο στους κάμπους σαν ένα αναγκαστικό περιοδικό διάλειμμα του ποιμενικού βίου της, ένα είδος ξενιτεμού από τα βουνά, τα όποια βουνά. Το Μάη λοιπόν αποχαιρετώντας τα χειμαδιά, στο μεταίχμιο των δύο εποχών και των δύο κόσμων αφού θυσιάσουν τον “αγιωργίτη” αμνό, στον “δικό τους” καβαλάρη Άγιο, παίρνουν τον δρόμο του “γυρισμού”. Ενας δρόμος ο οποίος θα τους οδηγήσει αυτούς και τα ζωντανά τους, στα αλπικά ορεινά λιβάδια.
Μάης… ο χιλιοτραγουδισμένος! Πόσο τον τραγούδησε ο λαός μας!
Δεν υπάρχει περιοχή στην ελληνική επικράτεια που να μην τον υποδέχτηκε με το δικό της τρόπο με τα δικά της ήθη και έθιμα, με τις παραδόσεις, του κάθε τόπου. Στο χωριό μου στο Λαύκο αλλά και στα άλλα χωριά του Νοτίου Πηλίου οι κοπελιές κάθε πρώτη του Μάη αγγίζουν τα λουλούδια και με τη δροσιά τους πιάνουν το πρόσωπό τους, εξασφαλίζοτνας την παντοτινή δροσιά του Μάη. Αυτά βέβαια όλα, γίνονταν προ κορωνοϊού αφού τώρα κάθε άγγιμα του προσώπου μας είναιι απτορεπτικό. Επίσης ένα δρώμενο της γενέθλιας περιοχής μου είναι οι Μάηδες του Πηλίου. Εδώ περιφέρεται ένας νέος, το Μαγιόπουλο, τον οποίο στολίζουν με λουλούδια και φύλλα και τον συνοδεύουν προσωπιδοφόροι λέγοντας τραγούδια μαγιάτικα όπως:
“Καλώς τονε το Μάη, το χρυσομάη
με άνθη στολισμένος ήρθε πάλι” ή
“Πρωτομαγιά τα λούλουδα γιορτάζουν
και τα πουλιά το ταίρι τους φωνάζουν”.
Αλλά και ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός, με τις υπέρμετρες ευαισθησίες του δεν παρέλειψε να υμνήσει τον Μάη:
“Του Μαγιού ροδοφαίνεται η μέρα
που ωραιότερη η φύση ξυπνάει
και την κάνουν λαμπρά και γελάει
πρασινάδες, ακτίνες, νερά
Άνθη κι άνθη βαστούνε στο χέρι
παιδιά και άντρες γυναίκες και γέροι”.
Τον Μάη μήνα επιλέγει και ο ποιητής μας Αχιλλέας Παράσχος, προκειμένου να ενισχύσει την ρομαντική διάθεση και καλεί τους εραστές να γιορτάσουν, αν και ο ίδιος απέχει λόγω πένθους αφού έχασε την αγαπημένου του.
“Δρέψατε πάλιν ερασταί, ευδίαμονες ναρκίσσους
εις του Μαίου τους φαιδρούς κι ευώδεις παραδείσους.
Και την Παρθένον στρέψατε, ήτις ως άνθος, κλίνει,
εγώ δεν κόπτω δι εμέ, απέθανεν Εκείνη!”
Τέλος θα κλείσουμε με τον Μάη της εργατικής τάξης, με τις απεργίες των εργατών και τις αιματηρές τους θυσίες για ένα κα΄λυτερο αύριο των εργαζομένων. Χαρακτηριστική η φωτογραφία της Μάνας πάνω από το νεκρό της παιδί και εξίσου μοναδικοί οι στίχοι του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Ενα ξεχείλισμα μητρικής αγάπης, αντίστοιχης μ’ εκείνης του θρήνου της Παναγίας μας:
“Μέρα Μαγιού μου… μίσεψες
Μέρα Μαγιού σε χάνω
άνοιξη, γιέ, που αγάγαπες
κι ανέβαινες απάνω…
Και άλλα πολλά… αφού τα τραγούδια, τα ήθη και έθιμα και οι παραδόσεις για τον μήνα αυτό είναι πάρα πολλά.
Ας ευχηθούμε να είναι καλότυχος, γεμάτος υγεία και χαρά και καλή δύναμη σε όλους, από τη στήλη μας αυτή.