Θέλεις να φτάσεις ψηλά, να γίνεις ένα με τη φύση, η φύση, όμως, τι λέει για αυτό; Δραστηριότητες, όπως η αναρρίχηση, μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στη βιοποικιλότητα της κάθε περιοχής.
Το πρόγραμμα LIFE Bonelli eastMed δημιούργησε έναν χάρτη ευαισθησίας σε υπαίθριες δραστηριότητες που αποτελεί ένα διαδικτυακό εργαλείο (web-tool), το οποίο παρέχει πληροφορίες σχετικά με την πιθανότητα η αναρριχητική δραστηριότητα να θέσει σε κίνδυνο τα πουλιά μιας περιοχής. Ο επισκέπτης έχει πρόσβαση στην πληροφορία σε επίπεδο αναρριχητικού τομέα (sector) και για δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους (αναπαραγωγική και μη ). Έτσι, του δίνεται η δυνατότητα να οργανώσει τη δράση του έχοντας τον μικρότερο δυνατό αντίκτυπο στην άγρια ζωή. Η ανανέωση των στοιχείων του χάρτη είναι ετήσια και υπάρχει περίπτωση να μεταβληθεί μέσα στη χρονιά, αν προκύψουν νέα στοιχεία.
Στην Κρήτη υπάρχουν συνολικά 71 τομείς.
Η βιολόγος, εξωτερική συνεργάτις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, κ. Αφροδίτη Καρδαμάκη, αναφέρει στην «Π» πως ο χάρτης βγήκε στον «αέρα» τον περασμένο Νοέμβριο.
Ήδη, τα μέλη του προγράμματος έχουν συναντηθεί με την αναρριχητική κοινότητα του Ηρακλείου προκειμένου να γνωστοποιήσουν στα μέλη της τη συγκεκριμένη δράση. Θα ακολουθήσει προώθηση αυτού του εργαλείου και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Χώρες, όπως η Γαλλία, έχουν εδώ και 20 χρόνια προχωρήσει σε αντίστοιχες δράσεις ενώ στην Αγγλία υπάρχει και σχετικό νομικό πλαίσιο. Αν, δηλαδή, κανείς προχωρήσει σε κάποια δραστηριότητα σε συγκεκριμένη περιοχή μία περίοδο που δεν ενδείκνυται καθώς θέτει σε κίνδυνο τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, τότε έχει κυρώσεις, όπως πρόστιμο, ενώ ένας χώρος μπορεί να κλείσει για έναν ολόκληρο χρόνο για παραδειγματισμό.
Η κ. Καρδαμάκη αναφέρει πως ο χάρτης αποτελεί μία αρχή, είναι το θεμέλιο για να κτιστεί κάτι μεγαλύτερο. Προς το παρόν, δεν έχει νομικό χαρακτήρα, στη χώρα μας δεν προβλέπονται κυρώσεις, ο χάρτης αποτελεί ουσιαστικά ένα εργαλείο για όποιον θέλει να προβεί σε συγκεκριμένες δραστηριότητες και θέλει να γνωρίζει αν είναι ασφαλές για τα πουλιά, στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Η βιολόγος αναφέρει πως ούτως ή άλλως οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτές τις δράσεις είναι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα περιβάλλοντος.
Εξηγεί πως την αναπαραγωγική περίοδο των σπιζαετών είναι επικίνδυνο να γίνεται αναρρίχηση σε κάποια σημεία, τους μήνες από Δεκέμβριο ως Ιούνιο οι πτήσεις γίνονται για ζευγάρωμα, δε θέλουν να ενοχλούνται, στη συνέχεια επωάζουν τα μικρά τους, τα οποία μαθαίνουν και να πετάνε, αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα.
Εξηγεί πως η κάθε περιοχή, όπως το Αγιοφάραγγο, χωρίζεται σε τομείς για να μην κλείνει στο σύνολό της. Επιχειρείται να υπάρχει μία χρυσή τομή ανάμεσα στην προστασία των αρπακτικών αλλά και τη δραστηριότητα των ανθρώπων, είναι κρίμα κάποιοι να μην μπορούν να απολαμβάνουν ένα άθλημα που αγαπούν, πρέπει να γίνεται, όμως, με προσοχή.
Υπάρχει ο κίνδυνος, ο σπιτζαετός να εγκαταλείψει τη φωλιά του και να μην αναπαράγεται.
Υπάρχουν και άλλες δραστηριότητες που μπορεί να επηρεάζουν τα αρπακτικά, εκτός την αναρρίχηση, όπως το παρά πέντε και το canyoning.
![ΑΝΑΡΙΧΗΣΗ]()
Ποια είδη επηρεάζονται
Τα περισσότερα ημερόβια αρπακτικά πουλιά, όπως ο Σπιζαετός, φωλιάζουν από τον Φεβρουάριο έως και τον Ιούλιο, ενώ οι ακριβείς ημερομηνίες εξαρτώνται τόσο από τοπικούς κλιματικούς παράγοντες (υψόμετρο, καιρός) όσο και τη φυσιολογική κατάσταση των πουλιών κάθε έτος. Εξαιρέσεις σε αυτόν τον γενικό κανόνα αποτελούν ο Γυπαετός και το Όρνιο που φωλιάζουν στην καρδιά του χειμώνα και ο Μαυροπετρίτης που γεννάει τα αβγά του στις αρχές Αυγούστου.
Εκτός από τα μεγαλόσωμα πουλιά, πλήθος μικρόπουλων επιλέγουν τους γκρεμούς για να φτιάξουν τη φωλιά τους. Το μικρό τους μέγεθος και η ενδεχόμενη αφθονία τους δεν τα καθιστά λιγότερο ευαίσθητα στην όχληση. Χαρακτηριστικά τέτοια είδη είναι ο Βραχοτσοπανάκος, ο Γαλαζοκότσυφας και η Βουνοσταχτάρα, ενώ όσοι σκαρφαλώνουν σε αλπικές ορθοπλαγιές ίσως έχουν την τύχη να συναντήσουν τον μοναδικό Τοιχοδρόμο και άλλα πουλιά εξειδικευμένα στις συνθήκες των μεγάλων υψομέτρων.
Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής, η όχληση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αναπαραγωγική επιτυχία, καθώς εάν τα πουλιά αισθανθούν πως η θέση που επέλεξαν για να φωλιάσουν δεν είναι ασφαλής, πιθανώς να την εγκαταλείψουν και να μην επιστρέφουν σε αυτή με μοιραίο αποτέλεσμα για αβγά ή νεοσσούς.
Η ελάχιστη ασφαλής απόσταση για να πλησιάσουμε μια τέτοια περιοχή ποικίλλει ανάλογα με το είδος αλλά και την τοπογραφία της θέσης. Γενικά, για τα μεγάλα αρπακτικά (γύπες και αετούς) τα 500μ. απόστασης (σε ευθεία γραμμή) είναι ένα όριο που δεν πρέπει να ξεπερνάμε σε καμία περίπτωση, δίχως αυτό να σημαίνει πως είναι πάντα επαρκές.
Ακόμα όμως κι αν δεν υπάρξει εγκατάλειψη της φωλιάς, όταν τα πουλιά κλωσούν τα αβγά τους ή έχουν μικρά, η ενόχληση τα αναγκάζει να απομακρυνθούν από τις φωλιές τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν αβγά και νεοσσοί από τον δυνατό ήλιο, το κρύο και τους θηρευτές.
Οι ίδιοι οι νεοσσοί έχουν ανάγκη ένα ασφαλές περιβάλλον για να εξασκηθούν έως ότου είναι έτοιμοι να πραγματοποιήσουν την πρώτη τους πτήση, αλλά και για αρκετές ημέρες μετά, καθώς η τελειοποίηση της τέχνης αυτής δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Σημειώνεται ότι τα αρπακτικά, ιδιαίτερα οι αετοί και οι γύπες, έχουν σε μεγάλο βαθμό σταθερές θέσεις φωλιάσματος (π.χ. μια ορθοπλαγιά ή ένα φαράγγι με πολλές εναλλακτικές φωλιές) οι οποίες είναι οι ίδιες για διαδοχικές γενιές. Έτσι, η εγκατάλειψη μιας φωλιάς ή/και η ενόχληση των ενήλικων πουλιών μπορεί να έχει πολύ σοβαρές συνέπειες, ιδιαίτερα σε μέρη όπου οι διαθέσιμες θέσεις για φώλιασμα είναι λίγες.