Μετά από 240 χρόνια από το πρώτο ανέβασμά της στην όπερα του Μονάχου, ο ‘’βασιλιάς Ιδομενέας” με τις εξαίσιες μουσικές του Μότσαρτ έρχεται στο «σπίτι» του στην Κρήτη, μαζί με πολλές παγκόσμιες πρωτιές αλλά και για να χαράξει παράλληλα τον δρόμο για την εκτέλεση μεγάλων μουσικοθεατρικών παραγωγών στους χώρους του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου.
“Το ανέβασμα αυτό έχει πολλές πρωτιές” – εξηγεί μιλώντας στην “Π” ο αρχιμουσικός και καλλιτεχνικός διευθυντής του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου Κρήτης κ. Μύρων Μιχαηλίδης με αφορμή το σημαντικό αυτό καλλιτεχνικό γεγονός. Πρώτη πλήρης εκτέλεση του Ιδομενέα, πρώτη φορά ζωντανή όπερα με λυρικούς καλλιτέχνες, ορχήστρα, χορωδία, δράση στη σκηνή, κοστούμια, προβολές και φωτισμούς”.
Ο ίδιος θα κρατήσει την μπαγκέτα που θα συντονίζει επί σκηνής τη μεγάλη αυτή παραγωγή στην οποία συμπράττουν ξένοι καλλιτέχνες με εγχώριες καταξιωμένες δυνάμεις αλλά και νέους ταλαντούχους λυρικούς
“Αυτό συμβολίζει την προσοχή και τη φροντίδα μας για τις νεότερες γενιές καλλιτεχνών αλλά και τη βεβαιότητά μας για το μέλλον της όπερας” λέει ο κ. Μιχαηλίδης εκφράζοντας τη συγκίνησή του.
Μάλιστα, ο “δικός μας Ίδομενέας” θα σπάσει τα σύνορα της χώρας αφού κάθε παραγωγή που γεννιέται πλέον στο Πολιτιστικό ανήκει στις υποψήφιες προς εξαγωγή. “Από την αρχή” διευκρινίζει ο κ.Μιχαηλίδης- “είχαμε πει πως θέλουμε το ΠΣΚΗ να λειτουργήσει ως φορέας παραγωγής πολιτισμού και όχι ως μοτέλ εκδηλώσεων.
Και εδώ θα ήθελα να σταθώ σε κάτι πολύ σημαντικό: η εκπληκτική ανταπόκριση του κοινού της πόλης μας σε προτάσεις όπως είναι η όπερα, η συμφωνική μουσική και το μπαλέτο, δείχνει ξεκάθαρα ότι το κοινό της Κρήτης αναμένει από το ΠΣΚΗ τα θεάματα και τα ακροάματα, για τα οποία δεν υπήρχαν ως τώρα οι υποδομές. Και ένα από αυτά είναι η όπερα”.
Αυτό μάλλον απαντά και στις όποιες αιτιάσεις όσων ισχυρίζονται πως το ΠΣΚΗ είναι για την ελίτ. “Δική μας αποστολή αλλά και υποχρέωση είναι όχι μόνο να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου θεάματα και συναυλίες αλλά και να διαμορφώσουμε το μελλοντικό κοινό του ΠΣΚΗ. Κι αυτό γίνεται με την εκπαίδευση του κοινού, μικρών και μεγάλων”.
Ο κ.Μιχαηλίδης στη συνέντευξη του στην “Π” μιλά ακόμα για το πιο φιλόδοξό του όνειρο, για το δικό του Ηράκλειο, για το πώς βιώνει την πανδημία, για το αν ακούει λαϊκά και κρητικά αλλά και σ’ ένα παιγνίδι ενώνει συναισθήματα με μια επιλογή από όπερες.
“Θέλουμε να λάβουνε εκδίκηση τα όνειρα της Κρήτης“ λέει χαρακτηριστικά και προσκαλεί “όλους τους συμπολίτες και συντοπίτες να δουν το Πολιτιστικό σαν κάτι που μας ενώνει απέναντι στον έξω κόσμο. “Το Πολιτιστικό είναι υπόθεση όλων μας, δεν προσφέρεται για πολιτικές αντιπαραθέσεις”.
«Φορέας παραγωγής πολιτισμού και όχι ως μοτέλ εκδηλώσεων»
–Γιατί το ανέβασμα της όπερας Idomeneo, Re di Creta (Ιδομενέας, Bασιλιάς της Κρήτης) του Μότσαρτ χαρακτηρίζεται το γεγονός της χρονιάς;
Πρόκειται για ένα μεγάλο στοίχημα.
Για το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου είναι το καλλιτεχνικό γεγονός της χρονιάς. Το ανέβασμα αυτό έχει πολλές «πρωτιές»: Πρώτη πλήρης εκτέλεση του Ιδομενέα, πρώτη φορά ζωντανή όπερα με λυρικούς καλλιτέχνες, ορχήστρα, χορωδία, δράση στη σκηνή, κοστούμια, προβολές και φωτισμούς.
Είναι ένα ανέβασμα με ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις, όπως είναι εξάλλου κάθε ανέβασμα όπερας, που είναι το πιο σύνθετο ακρόαμα. Απλά, για το Πολιτιστικό είναι μια μεγάλη πρόκληση, επειδή γίνεται για πρώτη φορά κάτι τέτοιο. «Χαράσσει τον δρόμο» για την εκτέλεση μεγάλων μουσικοθεατρικών παραγωγών στους χώρους του.
-Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο;
Ο βασικότεροι λόγοι είναι δύο: πρώτον, πρόκειται για μια όπερα που η υπόθεσή της εκτυλίσσεται στην Κρήτη. Αντλεί το θέμα της από την αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία και αφηγείται, από μια άλλη σκοπιά την ιστορία του Ιδομενέα, του βασιλιά της Κρήτης και εγγονού του Μίνωα, αμέσως μετά τον Τρωικό Πόλεμο. Δυο μεγάλοι ποιητές, ο Όμηρος και ο Βιργίλιος καταπιάστηκαν με αυτό το ενδιαφέρον θέμα. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι πρόκειται για μία όπερα με υπέροχη μουσική, γραμμένη από τον 25χρονο Μότσαρτ.
Ο Ιδομενέας είναι η πρώτη opera seria του Μότσαρτ, δηλαδή η πρώτη σοβαρή όπερα, όπως λέμε στη μουσική, σε αντιπαραβολή με την κωμική όπερα. Πολλοί ειδικοί στο εξωτερικό, τη χαρακτηρίζουν ως μία από τις όπερες της κλασικής περιόδου με την ομορφότερη μουσική.
Παρουσιάστηκε στο Μόναχο το 1781 για πρώτη φορά, παίζεται σήμερα σε όλο τον κόσμο, ως μέρος του ρεπερτορίου της όπερας και έπρεπε να περάσουν 240 χρόνια, για να παρουσιαστεί για πρώτη φορά το 2021 στο «σπίτι» της, στην Κρήτη.
-Η συνεργασία με το Θέατρο Grattacielo της Νέας Υόρκης σηματοδοτεί γενικότερα συμπράξεις με θέατρα και οργανισμούς του εξωτερικού;
Η συνεργασία μας με το Θέατρο Grattacielo της Νέας Υόρκης και με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του και σκηνοθέτη της παραγωγής, Στέφανο Κορωναίο, τον οποίο γνωρίζω από παλιά, είναι μια πολύ ευτυχής στιγμή.
Υπενθυμίζω πως έχουμε ήδη ξεκινήσει τις συνεργασίες με ξένους οργανισμούς, όπως η Ορχήστρα Δωματίου της Βιέννης, με την Εθνική Όπερα της Σλοβενίας και έπονται φυσικά και άλλες που θα ανακοινωθούν σύντομα.
Εδώ, θα ήθελα να σταθώ πως στο στήσιμο αυτής της παραγωγής θέλαμε να εντάξουμε, οπωσδήποτε και εγχώριες δυνάμεις. Συμπράττει η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών και Χορωδιακό Σύνολο από Κρήτες καλλιτέχνες αλλά και κάποιοι Έλληνες σολίστ κάτι που με συγκινεί ιδιαίτερα. Επάνω στη σκηνή θα εμφανιστούν νεότατοι ταλαντούχοι λυρικοί καλλιτέχνες, κάτι που επίσης συμβολίζει την προσοχή και την φροντίδα μας για τις νε;oτερες γενιές καλλιτεχνών αλλά και την βεβαιότητά μας για το μέλλον της όπερας.
Πέραν όμως των συνεργασιών με θέατρα και οργανισμούς τους εξωτερικού, ήδη μεγάλα ονόματα διάσημων σολίστ έχουν προσκληθεί.
Η αρχή γίνεται στις 10 και 11 Δεκεμβρίου, με την εμφάνιση, για πρώτη φορά στο ΠΣΚΗ του Κυπριανού Κατσαρή. Εκτός από το Κοντσέρτο αρ. 3 για Πιάνο και Ορχήστρα του Μπετόβεν που θα ερμηνεύσει, στην ίδια συναυλία θα ακουστεί, πάλι για πρώτη φορά μέσα στο Πολιτιστικό, η Πέμπτη Συμφωνία του μεγάλου συνθέτη. Και εδώ συμπράττει η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών.
-Ο “δικός μας Ιδομενέας” θα ταξιδέψει εντός και εκτός Ελλάδας;
Κάθε παραγωγή που γεννιέται πλέον στο Πολιτιστικό ανήκει στις υποψήφιες προς εξαγωγή. Υπενθυμίζω πως το ίδιο συμβαίνει και με άλλες παραγωγές του ΠΣΚΗ, όπως είναι η παραγωγή «Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: και ο Θεός έβαλε την υπογραφή του».
Από την αρχή είχαμε πει πως θέλουμε το ΠΣΚΗ να λειτουργήσει ως φορέας παραγωγής πολιτισμού και όχι ως μοτέλ εκδηλώσεων. Και εδώ θα ήθελα να σταθώ σε κάτι πολύ σημαντικό: η εκπληκτική ανταπόκριση του κοινού της πόλης μας σε προτάσεις όπως είναι η όπερα, η συμφωνική μουσική και το μπαλέτο, δείχνει ξεκάθαρα ότι το κοινό της Κρήτης αναμένει από το ΠΣΚΗ τα θεάματα και τα ακροάματα, για τα οποία δεν υπήρχαν ως τώρα οι υποδομές. Και ένα από αυτά είναι η όπερα.
«Δεν αρκεί να γίνεις talk of the town, αλλά πρέπει να δικαιώσεις και τις καλλιτεχνικές προσδοκίες»
-Τι θα λέγατε σ’ έναν δύσπιστο με την κλασική μουσική ή έναn νέο ώστε να τον πείσετε να έρθει να δει μια συναυλία σας;
Θα απαντήσω επιγραμματικά, διότι το θέμα αυτό είναι από μόνο του μια συνέντευξη!
Καταρχήν, νομίζω πως υπάρχουν πολύ καλοπροαίρετοι άνθρωποι που τους χρειάζεται απλώς η κατάλληλη πληροφορία για να προσεγγιστούν. Άρα το πρώτο ζητούμενο είναι η καλή προβολή και επικοινωνία των εκδηλώσεών μας, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
Αυτό διευκολύνεται σήμερα επίσης με τα social media. Πέραν της διαφήμισης, όποιος θέλει πραγματικά να βρει την πληροφορία -αναφέρομαι φυσικά στους ανθρώπους που έχουν εξοικείωση με την ψηφιακή τεχνολογία- μπορεί να την βρει. Το διαδίκτυο έχει πλέον όλες τις πληροφορίες.
Από την άλλη, υπάρχει και η τάση. Η τάση διαμορφώνεται με την επιτυχημένη καλλιτεχνική επιλογή και παρουσίαση. Δηλαδή, δεν αρκεί να γίνεις talk of the town αλλά πρέπει να δικαιώσεις και τις καλλιτεχνικές προσδοκίες.
-Κάνοντας έναν απολογισμό στην έως τώρα λειτουργία του Πολιτιστικού, ποιους σταθμούς θα επιλέγατε να αναφέρετε και τι από όλα όσα είχατε οραματιστεί έχει πάει πίσω;
Βλέπετε αλλαγές από την επαφή σας με τους Ηρακλειώτες όσον αφορά στη λυρική μουσική, την όπερα, στα χρόνια της λειτουργίας του Πολιτιστικού;
Είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για απολογισμό, προτού ολοκληρωθεί μια πλήρης καλλιτεχνική περίοδος. Ας τα πούμε το καλοκαίρι, τώρα ξεκινάμε.
Ο “Ιδομενέας”, η συμφωνική συναυλία Μπετόβεν, τα μπαλέτα της Λουμπλιάνα είναι μόνο μερικά από τα δείγματά μας. Υπενθυμίζω πως από το 2019 ως τώρα, λειτουργήσαμε – και μάλιστα σπαστά – μόλις πέντε μήνες: τρεις στην αρχή, σχεδόν έναν τον Φθινόπωρο του 2020 και φέτος, από τα μέσα Σεπτεμβρίου, πάντα με τους περιορισμούς της πανδημίας. Ζήσαμε πρωτόγνωρες συνθήκες και καταστάσεις.
Το μεγάλο όφελος από την εποχή του lock down ήταν οι διαδικτυακές συναυλίες που κράτησαν ζωντανή την επαφή των καλλιτεχνών με το κοινό, έστω κι έτσι.
-Πώς συμπεριφέρεται ως ακροατής το ελληνικό κοινό και ιδιαιτέρως το κρητικό σε σχέση με το ευρωπαϊκό και πώς κρίνετε το πολιτιστικό τοπίο του Ηρακλείου εν γένει;
Το ελληνικό κοινό είναι ένα καλό κοινό. Ούτε υπερβολικό ούτε αγενές. Επίσης, στην Κρήτη υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με ευρεία εμπειρία σε παρακολούθηση θεαμάτων σαν αυτά που προσφέρει το Πολιτιστικό. Άρα, δεν θα έκανα τόσο αυστηρούς διαχωρισμούς. Δική μας υποχρέωση είναι να καλλιεργήσουμε συστηματικά τον τρόπο επαφής, τον κώδικα επικοινωνίας μεταξύ σκηνής και κοινού. Έχουμε τρόπο να το κάνουμε. Και, σε τελική ανάλυση, σημαντικό δεν είναι το όποιο savoir vivre αλλά το πόσο υψηλά τίθεται ο καλλιτεχνικός πήχης και πόσο ικανοποιημένος είναι ο θεατής μετά από μία εκδήλωση.
«Το Πολιτιστικό είναι υπόθεση όλων μας, δεν προσφέρεται για πολιτικές αντιπαραθέσεις»
-Ποιο είναι το πιο φιλόδοξο σας όνειρο;
Όπως είχα πει από την αρχή, θέλουμε να «λάβουνε εκδίκηση τα όνειρα της Κρήτης». Προσκαλώ όλους τους συμπολίτες και συντοπίτες να δουν το Πολιτιστικό σαν κάτι που μας ενώνει απέναντι στον έξω κόσμο. Είναι αυτή η καταλυτική δύναμη της τέχνης.
Το Πολιτιστικό είναι υπόθεση όλων μας, δεν προσφέρεται για πολιτικές αντιπαραθέσεις. Είναι μια πρωτοφανής ευκαιρία για την Κρήτη να γίνει, με σπουδαίες παραγωγές, σοβαρός συνομιλητής στο ελληνικό και διεθνές πολιτιστικό τοπίο. Αυτό είναι το όραμά μου. Και για να υλοποιηθεί, πιστεύω πως το Πολιτιστικό πρέπει να γίνει ένας καλλιτεχνικός οργανισμός, πάντα βέβαια υπό τον έλεγχο και την εποπτεία του Δήμου Ηρακλείου που το κατασκεύασε.
-Πώς βιώνετε την περίοδο της πανδημίας καλλιτεχνικά αλλά και προσωπικά;
Κατά τον χρόνο της πανδημίας βρήκα χρόνο για δύο μεγάλες μου αγάπες: το διάβασμα και το video art. Δημιούργησα μάλιστα μια Ομάδα στο Facebook, η οποία λέγεται «Η Γη και η Μουσική μας», στην οποία ανέβασα μερικά video art μου και η οποία συγκέντρωσε το ενδιαφέρον πάνω από 2000 ανθρώπων μέσα σε λίγες μόνο ημέρες.
-Τι σας γοητεύει στο Ηράκλειο και τι θέλετε ν’ αλλάξει… χθες;
Δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός με το Ηράκλειο, διότι είναι η γενέτειρα πόλη μου. Καμαρώνω τα θετικά και δεν μου αρέσει να συζητώ για τα αρνητικά, γιατί αυτό είναι μιζέρια, την οποία απεχθάνομαι.
Όταν επικεντρωνόμαστε στις θετικές πλευρές της ζωής, εκλείπει η μιζέρια, η μικρότητα, η κακία και ο φθόνος.
Mε ποιο κομμάτι ή έργο θα δείχνατε…
-”Η μουσική αρχίζει εκεί που σταματούν οι δυνατότητες της γλώσσας” είχε πει ο Sibelius. Mε ποιο κομμάτι ή έργο θα δείχνατε:
(Θα σας κάνω μία επιλογή από την όπερα, την συμφωνική μουσική)
-Την αγάπη: Την τελευταία σκηνή από το Μπαλέτο Ρωμαίος και Ιουλιέτα του Προκόφιεφ
-Τον έρωτα: Το Όνειρο Αγάπης του Λιστ
-Τον θυμό: Την τελευταία άρια της Ηλέκτρας από τον Ιδομενέα του Μότσαρτ
-Την ευτυχία: Το τρίτο μέρος της Δεύτερης Συμφωνίας του Ραχμάνινοφ
-Τη συγκίνηση: Το δεύτερο μέρος από την Πέμπτη Συμφωνία του Τσαϊκόφσκι
-Την χαρά: Το πρώτο μέρος της Ιταλικής Συμφωνίας του Μέντελσον
-Την απώλεια: Το Adagietto (τέταρτο μέρος) από την 5η Συμφωνία του Μάλερ.
“Ακούω με ευχαρίστηση και λαϊκή μουσική και κρητικά”
-Σας αρέσει η λαϊκή μουσική; Κρητικά ακούτε;
Μου αρέσουν όλα τα είδη της μουσικής. Σημασία δεν έχει το είδος αλλά η καλή εκτέλεση. Ακούω με ευχαρίστηση και λαϊκή μουσική και κρητικά και jazz και έθνικ, μεταξύ άλλων. Επιπλέον, λόγω της εργασίας μου, οφείλω να είμαι και ενημερωμένος για τα νέα ρεύματα, στα οποία είμαι πάντοτε ανοιχτός.
Ας μου εξηγήσουν όσοι το ισχυρίζονται τι εννοούν με τον όρο ελίτ
-Πώς θα απαντούσατε σε όσους ισχυρίζονται πως το ΠΣΚΗ είναι για την ελίτ;
Καταρχάς θα τους παρακαλούσα να μου εξηγήσουν τι εννοούν με τον όρο ελίτ. Διότι φυσικά, δεν μπορεί να είναι ελίτ ούτε κάτι για το οποίο τόσο μεγάλο μέρος του κοινού δείχνει εξαιρετικό ενδιαφέρον ούτε κάτι που μπορείς να το απολαύσεις με εισιτήρια που ξεκινούν από 8 ευρώ. Μερικά θεάματα είναι εντελώς παρεξηγημένα. Το διαπίστωσα με την Όπερα της Βαλίτσας, όταν χιλιάδες άνθρωποι συνέρρεαν για να παρακολουθήσουν μία παράσταση όπερας, σε συντμημένη μορφή μάλιστα, στον δρόμο, στην πλατεία.
Δική μας αποστολή αλλά και υποχρέωση είναι όχι μόνο να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου θεάματα και συναυλίες αλλά και να διαμορφώσουμε το μελλοντικό κοινό του ΠΣΚΗ. Κι αυτό γίνεται με την εκπαίδευση του κοινού, μικρών και μεγάλων. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι ομιλίες μου για το πώς ακούμε τη μουσική, που ξεκίνησαν πριν από λίγες ημέρες στο ΠΣΚΗ.
Ο «Idomeneo, Re di Creta» έρχεται από 24-26 Νοεμβρίου
Η όπερα «Idomeneo, Re di Creta» θα παρουσιαστεί την Τετάρτη 24, Πέμπτη 25 & Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2021 στις 8 το βραδυ στην Αίθουσα “Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού”.
Προπώληση εισιτηρίων
Η προπώληση των εισιτηρίων, αξίας 30, 22 και 15 € (γενική είσοδος) και 12 και 8 € (άνεργοι, ΑμεΑ, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, νέοι έως 25 ετών) συνεχίζεται και γίνεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο. Το κοινό μπορεί να τα προμηθευτεί από:
Το βιβλιοπωλείο Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο: 09:00 – 15:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 09:00 – 14:00 & 17:30 – 21:00) Την ticketservices.gr, από εδώ: https://bit.ly/3EUSD4W
Το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, πριν την έναρξη κάθε εκδήλωσης.