Αν περπατάμε στην εξοχή της Κρήτης, τότε το έχουμε σίγουρα συνταντήσει. Συνήθως όμως δεν ξέρουμε το όνομά του και πολύ περισσότερο δεν ξέρουμε ότι είναι ένα αγριολούλουδο καθαρά… κρητικό!
Πρόκειται για τον Κρητικό Έβενο ή Ebenus Cretica κατά την επιστημονική ονομασία, που είναι ένα από τα περίπου διακόσια ενδημικά φυτά της Κρήτης. Ενδημικά ονομάζονται τα φυτά που φύονται αποκλειστικά σε έναν συγκεκριμένο τόπο, δηλαδή στην περίπτωση αυτά τα φυτά που μεγαλώνουν μόνο στην Κρήτη. Τα περισσότερα είναι σπάνια και δυσεύρετα, κάποια λίγα όμως τα βρίσκουμε σχεδόν παντού κι ένα από αυτά είναι αυτό το ιδιαίτερο στο σχήμα ροδαλό λουλούδι.
Ο κρητικός έβενος είναι πολυετής θάμνος, παρά την ονομασία έβενος που παραπέμπει σε δένδρο. Φυτρώνει και αναπτύσσεται στα πεδινά και ημιορεινά εδάφη κυρίως της ανατολικής Κρήτης, στην ύπαιθρο του Ηρακλείου και του Λασιθίου και πολύ λιγότερο δυτικότερα σε Ρέθυμνο και Χανιά.
Παρά το ότι δεν χρησιμεύει ως βρώσιμο χόρτο ή αφέψημα, στο παρελθόν ήταν πολύ χρήσιμος στα νοικοκυριά της Κρήτης γιατί οι βλαστοί του ήταν η καλύτερη τροφή για τα κουνέλια που εκτρέφονταν στα περισσότερα σπίτια στα χωριά. Παράλληλα τα άνθη του φυτού χρησίμευαν ως… γέμισμα για τα μαξιλάρια!
Κανένα φυτό δεν έχει τόσα “παρανόμια”, τόσα λαϊκά ονόματα όσο αυτό. Το πιο διαδεδομένο ήταν πλουμί (δηλαδή στολίδι), αλλά επίσης συναντάμε: αρχοντόξυλο, κοκκαλιά, ματσά και αλιματσά, ακοζαλιά, ψευδέβενο, κατσούλα, πουλιά, γουλαστράκι και κουνελόφυτο.
Ροζ, μωβ και λευκός
Το έντονο ροζ κυριαρχεί στα λουλούδια του, με μωβ αποχρώσεις πολλές φορές. Σπανιότερος και πολύ πιο όμορφος για πολλούς είναι ο λευκός έβενος, με το λευκό χρώμα να κυριαρχεί πάνω από το ροζ. Ο λευκός έβενος είναι ίσως το σπανιότερο λουλούδι στη φύση της Κρήτης σε αντίθεση με τον ροζ που τον συναντάμε σε πλούσιους πληθυσμούς. Την άνοιξη πλαγιές ολόκληρες στα χαμηλά της ανατολικής Κρήτης βάφονται στα χρώματα των λουλουδιών αυτών που λικνίζονται στο βοριαδάκι και δημιουργούν ένα υπέροχο οπτικό εφέ.
