Το Μουσείο μπαίνει στην… τάξη!

Το μουσείο… στην τάξη! Τι γίνεται όταν ένα σχολείο δεν μπορεί να πραγματοποιήσει εκδρομή σε ένα μουσείο; Τότε εφαρμόζεται η παροιμία με τον Μωάμεθ και το βουνό!

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης ανέπτυξε Ψηφιακά Μονοπάτια, δίνει έτσι τη δυνατότητα σε μαθητές να εκπονήσουν εξ αποστάσεως ενδιαφέροντα προγράμματα.

Η υπεύθυνη εκπαίδευσης ΜΦΙΚ-ΠΚ, επιστημονική υπεύθυνη του Virtual Pathways για το ΠΚ, δρ Ιάσμη Στάθη, μιλά στην «Π» για αυτή την προσπάθεια, που ξεκίνησε την περίοδο της πανδημίας, και την πρόσφατη επίσκεψή της στη μαγευτική Φινλανδία.

Στόχος του προγράμματος Virtual Pathways είναι να προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες εκμάθησης επιστημών στις σχολικές κοινότητες, εγκαθιδρύοντας νέες μορφές συνεργασίας μεταξύ σχολείων, Μουσείων Φυσικής Ιστορίας και Επιστημών, καθώς και Κέντρων Επιστημών, προκειμένου να συμβάλλει στην πρόσβαση και κοινή χρήση ψηφιακών εργαλείων, υπηρεσιών και εκπαιδευτικού αποθετηρίου.

Για το έργο σχεδιάστηκαν καινοτόμες δραστηριότητες σε μορφές υβριδικής μάθησης, που βασίζονται στο Μοντέλο του Ανοιχτού Σχολείου (Open Schooling Model), ενώ σχεδιάστηκαν σύμφωνα με τις αρχές της Υπεύθυνης Έρευνας και Καινοτομίας (Responsible Research and Innovation), αντιμετωπίζοντας την προσβασιμότητα στο ευρύτερο πλαίσιο του Παγκόσμιου Σχεδιασμού Μάθησης (Universal Design of Learning-UDL).

Όπως αναφέρει η δρ. Ιάσμη Στάθη, η τελική συνάντηση εργασίας του προγράμματος έγινε στο Rovaniemi και στο Kilpisjarvi της Φινλανδίας από 30 Ιανουαρίου έως 3 Φεβρουαρίου. Από το ΜΦΙΚ-ΠΚ συμμετείχαν η ίδια και η Αθανασία Μαργετουσάκη, μέλος της ομάδας εκπαίδευσης ΜΦΙΚ-ΠΚ. «Μετά από αυτή την εμπειρία, μας έγινε πλήρως κατανοητή η αναγκαιότητα σχεδιασμού και χρήσης ψηφιακών εργαλείων στη μάθηση, ιδιαίτερα σε χώρες σαν την Ελλάδα και τη Φινλανδία, όπου υπάρχουν πολλές απομονωμένες κοινότητες και σχολικές μονάδες.

Στο πλαίσιο των ίσων ευκαιριών στη μάθηση, επιβάλλεται ο κεντρικός σχεδιασμός εκπαιδευτικών συμπεριληπτικών δράσεων και η εξασφάλιση κατάλληλων υποδομών, ώστε να μην αποκλείεται κανένα παιδί και κανένας πολίτης από τη μαθησιακή διαδικασία», αναφέρει. Τονίζει πως «η ομάδα Εκπαίδευσης του ΜΦΙΚ-ΠΚ έχει ως πρωταρχική προτεραιότητα την σύνδεση Μουσείου-Σχολείου-Κοινωνίας, μεταφέροντας την επιστημονική γνώση κι εμπειρία που αποκτιέται στο Παν/μιο Κρήτης τόσο στους μαθητές όσο και στο ευρύτερο κοινό. Η σύνδεση αυτή γίνεται τόσο με δια ζώσης όσο και με εξ’ αποστάσεως δράσεις».

Μονοπάτια στη Φινλανδία

Η τελευταία συνάντηση του έργου Virtual Pathways πραγματοποιήθηκε στη Λαπωνία της Φινλανδίας, σε δύο χώρους. Ξεκίνησε στο Ροβανιέμι στις 30 και 31 Ιανουαρίου, στις εγκαταστάσεις του University of Lapland, Arctic Centre, με την επίσημη συνάντηση του έργου. Στη συνέχεια, 1 με 3 Φεβρουαρίου, η κοινοπραξία του έργου ταξίδεψε με μικρά λεωφορεία στο Kilpisjärvi (424 km) και στον Βιολογικό Σταθμό του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι για το δεύτερο μισό της συνάντησης.

Η δρ. Ιάσμη Στάθη περιγράφει «στο Kilpisjärvi, συνοδευόμασταν από έναν από τους κορυφαίους οδηγούς για το Βόρειο Σέλας (Aurora Borealis) στη Λαπωνία, που μας βοήθησε να το δούμε και να το βιώσουμε, μια και ήταν το κύριο θέμα του ψηφιακού μονοπατιού του Arctic Centre, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Museo Galileo στη Φλωρεντία της Ιταλίας. Το Kilpisjärvi είναι γνωστό ότι είναι το καλύτερο μέρος για να δει κανείς το Βόρειο Σέλας, ενώ διαθέτει επίσης ένα ερευνητικό σταθμό για τη μελέτη του φαινομένου αυτού, στον οποίο φιλοξενηθήκαμε για δύο βράδια.

Επιπλέον, το Kilpisjärvi έχει ένα πρωτοποριακό στη Φινλανδία σχολείο, όσον αφορά την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Πρόκειται για ένα μικρό σχολείο με περίπου 20 μαθητές το οποίο και επισκεφτήκαμε.

Εκεί μάθαμε για τις εμπειρίες και τις ανάγκες τους και συνειδητοποιήσαμε πόσο σημαντική είναι η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση και οι ψηφιακές λύσεις στα απομακρυσμένα σχολεία. Τέλος, επισκεφθήκαμε μια οικογένεια κτηνοτρόφων ταράνδων Saami, όπου είδαμε και βιώσαμε την πραγματικότητα της ζωής στις απομακρυσμένες περιοχές της Φινλανδίας και της Ευρώπης γενικότερα καθώς και την εξάρτησή τους από ψηφιακές λύσεις.

Το δεύτερο μισό της συνάντησης, στο Kilpisjärvi, αντισταθμίζει την ακυρωθείσα συνάντηση έναρξης του προγράμματος που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Ελσίνκι, στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι.

Η ιδέα ήταν να συζητηθούν και να τελειοποιηθούν τα αποτελέσματα του έργου και επίσης να προγραμματιστούν οι δραστηριότητες μετά το έργο σε σχέση με τα ψηφιακά μονοπάτια.

Η επίσκεψη ήταν σύντομη, με μόνο μία ολόκληρη μέρα στο Kilpisjärvi. Χρειάζεται μια ολόκληρη μέρα για να ταξιδέψει κανείς σε κάθε κατεύθυνση.

Έτσι είχαμε την ευκαιρία να βιώσουμε την πραγματικότητα της ζωής στις απομακρυσμένες περιοχές της Φινλανδίας και τη σημασία της ανάπτυξης ψηφιακών λύσεων για σχολεία σε απομακρυσμένες περιοχές.

Η συνάντηση του έργου ήταν μια κοινή συνεργασία μεταξύ των εταίρων του έργου University of Helsinki και University of Lapland και αυτός ήταν επίσης ένας από τους λόγους για τη διοργάνωση της συνάντησης σε δύο τοποθεσίες στις εγκαταστάσεις και των δύο εταίρων του έργου. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τη Δευτέρα το απόγευμα για να επιτρέψει το ταξίδι στο Ροβανιέμι. Η συνάντηση ολοκληρώθηκε στο Ροβανιέμι το βράδυ της Παρασκευής 3 Φεβρουαρίου μετά την άφιξη από το Kilpisjärvi.

Περπατώντας σε ψηφιακά μονοπάτια

Συνολικά σχεδιάστηκαν και παρήχθησαν δέκα ψηφιακά μονοπάτια, που μπορείτε να δείτε (στα αγγλικά) εδώ: https://www.virtualpathways.eu/#virtual-pathways. Τα ελληνικά ψηφιακά μονοπάτια, που σχεδίασε η ομάδα Εκπαίδευσης ΜΦΙΚ-ΠΚ βρίσκονται διαθέσιμα δωρεάν, για σχολεία και οικογένειες, στην ιστοσελίδα του ΜΦΙΚ-ΠΚ εδώ https://www.nhmc.uoc.gr/el/museum/programs/31425. Οι τίτλοι όλων των ψηφιακών μονοπατιών στο ΜΦΙΚ είναι:

Εργαστήρια στο Μουσείο: Τα ζώα στο φακό του στερεοσκοπίου, Ο λύκος των παραμυθιών και ο λύκος της φύσης, Τα ζώα και τα φυτά προσαρμόζονται στο περιβάλλον, τα φυσικά οικοσυστήματα της ανατολικής Μεσογείου, το ταξίδι της γύρης και των σπορών.

Ιστοσελίδα προγράμματος: https: //www.virtualpathways.eu/