Για πρώτη φορά παρουσιάζονται μετρήσιμα στοιχεία για τη δραματική έλλειψη θέσεων στάθμευσης στο Ηράκλειο, μέσα από τη μελέτη του νέου Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου, που ιχνηλατεί με αριθμούς την πιο οδυνηρή παράμετρο του κυκλοφοριακού προβλήματος του δήμου, εξαιτίας της οποίας κάθε μήνα μοιράζονται χιλιάδες κλήσεις της Δημοτικής Αστυνομίας.
Όπως προκύπτει, σε όλη την επικράτεια του δήμου Ηρακλείου, η έλλειψη των θέσεων στάθμευσης φτάνει τις 45.696 θέσεις. Αντίστοιχα στον αστικό ιστό της πόλης του Ηρακλείου καταγράφεται έλλειψη 38.058 θέσεων στάθμευσης. Η μελέτη αναλύει τις ελλείψεις αυτές ανά Δημοτική Ενότητα, αποκαλύπτοντας στο φως με μετρήσιμα στοιχεία τα σύγχρονα κυκλοφοριακά αδιέξοδα που χτίζονται σε όλο το εύρος των διοικητικών ορίων του δήμου Ηρακλείου.
Η δυναμική των αριθμών αυτών, όπως εξηγεί η μελετητική ομάδα, ερμηνεύει τα διπλο-τριπλο παρκαρίσματα, την παρόδια στάθμευση, την παράνομη στάθμευση, τη στάθμευση ακόμη και στις γωνίες των δρόμων, στις ράμπες των ΑΜΕΑ, την στάθμευση στους πεζοδρόμους και άλλα αρνητικά κυκλοφοριακά φαινόμενα στην πόλη του Ηρακλείου.
Σε κάθε περίπτωση η ανάλυση των στοιχείων αυτών φέρνει για πρώτη φορά μπροστά μας την αποτύπωση μιας ολοκληρωμένης εικόνας της πραγματικότητας για τη διαχείριση ενός κρίσιμου προβλήματος που όπως επισημαίνουν οι μελετητές, «δεν μπορείς να λύσεις ή να βελτιώσεις ένα πρόβλημα αν δεν το μετρήσεις. Τώρα ξέρουμε.
Συνολικά στο δήμο Ηρακλείου λείπουν 45.696 θέσεις στάθμευσης που αποτυπώνει τη διαφορά που προκύπτει από τα υφιστάμενα αυτοκίνητα σε σχέση με τις υφιστάμενες θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων». Οι αριθμοί αυτοί αποτυπώνουν ανάγλυφα όλη την εκρηκτική διάσταση ενός προβλήματος που όπως διαπιστώνουν και οι μελετητές θεμελιώθηκε στο γεγονός ότι δεν υπήρξε πρόνοια και σχεδιασμός στην πόλη του Ηρακλείου για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης της στάθμευση για τους κατοίκους και επισκέπτες.
Τι δείχνουν τα στοιχεία της μελέτης του νέου Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα στο Ηράκλειο αποτελεί εδώ και δεκαετίες δομικό ζήτημα για την πόλη, που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχει επεκταθεί ραγδαία από τον αστικό ιστό και στα περιφερειακά τμήματα του αλλά και στην ενδοχώρα.
Το νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο καλείται να δώσει κρίσιμες απαντήσεις, αφενός αποτιμώντας την σημερινή κατάσταση και αφετέρου σε σχέση με το πως μπορεί να αντιμετωπισθεί ώστε να ανασάνει κυκλοφοριακά η πόλη και να δοθεί διέξοδος και προοπτική σε σχέση με τις σύγχρονες ανάγκες της. Το πρώτο και κρίσιμο ερώτημα που καλείται να διαχειριστεί η μελέτη αν μπορεί να βρεθεί λύση στο κυκλοφοριακό αν δεν επιλυθεί το οξύτατο πρόβλημα της στάθμευσης.
Η ομάδα μελέτης του νέου Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου με επικεφαλής τον πολιτικό μηχανικό, πολεοδόμο και χωροτάκτη Γιώργο Ε. Αλεξάκη, που αποτελείται από ένα σπουδαίο επιστημονικό δυναμικό και συγκεκριμένα από τους Γιώργη Πετράκη, Μανώλη Βερίγο, Μαρία Σίτη, Σωτήρη Λιάρο, Νικολέτα Παπαναστασούλη, κ.ά.) εξέτασε την κυκλοφοριακή οργάνωση όλων των δικτύων μετακινήσεων του δήμου Ηρακλείου.
Βασική διαπίστωση της μελετητικής ομάδας είναι ότι το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης αλλά και της ευρύτερης περιοχής του Ηρακλείου είναι σύνθετο και απαρτίζεται από πολλές αλληλεξαρτώμενες κοινωνικές, πολεοδομικές, τεχνικές και περιβαλλοντικές παραμέτρους. Κομβικός άξονας είναι η «στάθμευση των αυτοκινήτων», για τη μελέτη της οποίας συλλέχθηκαν σημαντικά στοιχεία (από ΕΛΣΤΑΤ) για τον αριθμό οχημάτων ανά νοικοκυριό ανά Δημοτική Ενότητα.
Όπως προκύπτει: κανένα αυτοκίνητο δεν διαθέτουν από 20% των νοικοκυριών (στην Δ.Ε. Νέας Αλικαρνασσού) έως 30% (στη Δ.Ε. Γοργολαΐνη), άρα: είναι επιτακτική η ανάγκη της επέκτασης / δημιουργίας δικτύου Δημόσιας Συγκοινωνίας για την εξυπηρέτηση αυτού του σημαντικού ποσοστού πληθυσμού.
– Eνα αυτοκίνητο διαθέτει από το 40% των νοικοκυριών (στη Δ.Ε. Γοργολαΐνη) έως το 50% των νοικοκυριών (στην πόλη στης Νέας Αλικαρνασσού).
-Δύο αυτοκίνητα διαθέτουν σχεδόν το ¼ των νοικοκυριών σε όλο το Δήμο Ηρακλείου.
-Τρία ή περισσότερα αυτοκίνητα διαθέτουν μικρά – μονοψήφια ποσοστά (< 4%) των νοικοκυριών του Δήμου Ηρακλείου. Στη συνέχεια έγινε συσχετισμός του αριθμού των νοικοκυριών του Δήμου Ηρακλείου με τις διατιθέμενες ιδιωτικές θέσεις στάθμευσης οχημάτων, στον Πίνακα 2.
Ακολουθεί μια ακόμη ενδιαφέρουσα σύγκριση στοιχείων: αν όσοι διαθέτουν 1 αυτοκίνητο διαθέτουν αντίστοιχα 1 θέση στάθμευσης και η πιο ενδιαφέρουσα σύγκριση για 2 ή περισσότερα αυτοκίνητα. Από τη σύγκριση των Πινάκων 1 και 2 προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:
• Στη Δημοτική Ενότητα Ηρακλείου: 27.042 νοικοκυριά έχουν 1 αυτοκίνητο, ενώ μόνο 11.279 νοικοκυριά έχουν εξασφαλίσει αντίστοιχα 1 θέση στάθμευσης για το αυτοκίνητό τους. Μόνο το 41% των νοικοκυριών που έχουν 1 αυτοκίνητο έχουν εξασφαλίσει αντίστοιχα 1 θέση στάθμευσης για το αυτοκίνητο τους. Τα υπόλοιπα (27.042 – 11.279 =) 15.763 αυτοκίνητα πού σταθμεύουν;
• Στη Δημοτική Ενότητα Ηρακλείου: 14.055 νοικοκυριά έχουν 2 αυτοκίνητα ενώ μόνο 4.319 νοικοκυριά έχουν εξασφαλίσει αντίστοιχα 2 θέσεις στάθμευσης για τα αυτοκίνητά τους. Μόνο το 30% των νοικοκυριών που έχουν 2 αυτοκίνητα, έχουν εξασφαλίσει 2 θέσεις στάθμευσης για τα αυτοκίνητα τους. Τα υπόλοιπα (14.055 – 4.319 =) 9.736 αυτοκίνητα πού σταθμεύουν;
• Στη Δημοτική Ενότητα Ηρακλείου: 1.934 νοικοκυριά έχουν 3 αυτοκίνητα ενώ μόνο 620 νοικοκυριά έχουν εξασφαλίσει αντίστοιχα 3 θέσεις στάθμευσης για τα αυτοκίνητό τους. Μόνο το 32% των νοικοκυριών που έχουν 3 αυτοκίνητα έχουν εξασφαλίσει 3 θέσεις στάθμευσης για τα αυτοκίνητα τους. Τα υπόλοιπα (1.934 – 620 =) 1.314 αυτοκίνητα πού σταθμεύουν;
Αντίστοιχοι συλλογισμοί έχουν γίνει για κάθε Δημοτική Ενότητα και οικισμό, στο πλαίσιο της Μελέτης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου για το Δήμο Ηρακλείου. Με βάση τα συνδυαστικά δεδομένα των Πινάκων 1 & 2, υπολογίστηκε ο συσχετισμός μεταξύ του συνόλου των οχημάτων και της διαθεσιμότητας ιδιωτικών χώρων στάθμευσης στο Δήμο Ηρακλείου, στον Πίνακα 3.
Όπως τονίζει η μελετητική ομάδα του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου, από τη συγκριτική ανάλυση των δεδομένων προκύπτει μία σημαντική διαφορά των διαθέσιμων ιδιωτικών θέσεων στάθμευσης (τύπου pilotis) και των υφιστάμενων αυτοκινήτων. Σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες παρατηρείται πλεόνασμα αυτοκινήτων σε σχέση με τις προσφερόμενες ιδιωτικές θέσεις.
Η διαπίστωση αυτή είναι καθομολογούμενη από τους κατοίκους του Ηρακλείου διότι το βιώνουν καθημερινά και σε όλες τις γειτονιές το πρόβλημα. Αλλά ποιες ακριβώς είναι οι διαστάσεις του προβλήματος; Πόσες θέσεις στάθμευσης λείπουν; Η μεγαλύτερη διαφορά εντοπίζεται στη Δημοτική Ενότητα Ηρακλείου και ειδικά στην πόλη του Ηρακλείου, όπου το πλεόνασμα οχημάτων υπολογίζεται σε περίπου 40.000, τα οποία σταθμεύουν παρά το κράσπεδο (ελλείψει ιδιωτικού χώρου στάθμευσης).
• Στη Νέα Αλικαρνασσό, που όπως παρατηρήθηκε από την ανάλυση του Πίνακα 1 διαθέτει το χαμηλότερο ποσοστό νοικοκυριών χωρίς κανένα αυτοκίνητο, διαπιστώνεται πως δεν υπάρχουν αντίστοιχες ιδιωτικές θέσεις στα νοικοκυριά για τη στάθμευση των εν λόγω οχημάτων, οδηγώντας έτσι σε περαιτέρω επιβάρυνση του δημόσιου χώρου.
– Στη Δημοτική Ενότητα Γοργολαΐνη λείπουν 572 θέσεις στάθμευσης
-Στη Δημοτική Ενότητα Παλιανής λείπουν 462 θέσεις στάθμευσης
-Στη Δημοτική Ενότητα Τεμένους λείπουν 685 θέσεις στάθμευσης
Δεν υπάρχει ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της στάθμευσης στο Ηράκλειο
Η στάθμευση στο Ηράκλειο εδώ και δεκαετίες είναι ένα εκρηκτικό πρόβλημα που έχει αφεθεί στον «αυτόματο». Για όσους δεν επιλέξουν την ιδιωτική στάθμευση που επίσης δέχεται τρομακτική πίεση, η άλλη λύση είναι η ευχές σε ένα «μικρό θαύμα» για τον εντοπισμό μιας θέσης που ακόμα και όταν συντελείται συχνά είναι οικονομικά επιζήμιο διότι χρεώνεται κλήση.
Τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για τους μόνιμους κατοίκους που όπως διαπιστώνεται στη μελέτη ο Οικοδομικός Κανονισμός κατά την έκδοση Οικοδομικής Άδειας προβλέπει την υποχρέωση Θέσεων Στάθμευσης και στη χρήση ‘‘κατοικία’’ και στη χρήση ‘’κατάστημα’’.
Όμως, -όπως τονίζεται- δεν υπάρχει μηχανισμός ελέγχου, σε σχέση με το αν διατηρούνται οι προβλεπόμενες θέσεις στάθμευσης. Μάλιστα όπως τονίζεται στις περιπτώσεις αυθαίρετων κατασκευών σπανίως προβλέφθηκαν θέσεις στάθμευσης. Επίσης, απουσιάζει από την πόλη του Ηρακλείου ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της στάθμευση για τους κατοίκους και επισκέπτες.
Αυτό το οποίο καταγράφει η μελέτη είναι ότι οι επισημασμένες 374 θέσεις στάθμευσης των μόνιμων κατοίκων στην Παλιά Πόλη και οι 163 γενικές θέσεις στάθμευσης ΑΜΕΑ, οι ελάχιστοι οργανωμένοι δημοτικοί χώροι στάθμευσης, οι 51 οργανωμένοι ιδιωτικοί χώροι στάθμευσης (σε όλο το Δήμο Ηρακλείου), οι 40 εντοπισμένες άτυπες συγκεντρώσεις στάθμευσης, αποτελούν θετικά μέτρα αλλά μικρής επιρροής στο συνολικό μεγάλο πρόβλημα. Δεν υπάρχει μόνο μια – μαγική λύση.
Η επίλυση του προβλήματος της στάθμευσης των αυτοκινήτων ως βασική συνιστώσα της βελτίωσης της κυκλοφορίας στην πόλη του Ηρακλείου θα επέλθει από τη συνδυαστική εφαρμογή πολλών προτάσεων.
Η κεντρική ιδέα είναι: για τις μικρές αποστάσεις: κίνηση με περπάτημα σε οργανωμένους πεζόδρομους και όχι σε σπασμένα και ασυνεχή πεζοδρόμια, κίνηση με ποδήλατο σε οργανωμένους ποδηλατοδρόμους και πατίνια με κανόνες. (υπενθυμίζουμε ότι η μεγαλύτερη ευθεία απόσταση μέσα στην παλιά πόλη είναι 1.500 μ στην κατεύθυνση ανατολή – δύση και 1.100 μ στην κατεύθυνση βορράς – νότος).
Σε ό,τι αφορά στις μεγάλες αποστάσεις, προτείνεται η χρήση αξιόπιστων και προσιτών Μέσων Μαζικής Μεταφοράς που αφορά σε λεωφορεία και mini bus ενώ στο τραπέζι «πέφτει» και δημιουργία Tram εντός πόλης.