«Στα κάγκελα» ο εργοληπτικός κόσμος μετά τη νέα αναθεώρηση τιμών των δημοσίων έργων, αφού είναι εντελώς περιορισμένη η κλίμακα των αυξήσεων, με αποτέλεσμα, όχι μόνο να μην λύνονται τα σωρευμένα προβλήματα που υπάρχουν, αλλά την ίδια στιγμή να επιτείνεται η δραματική κατάσταση και τα αδιέξοδα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου.
Οι αναθεωρήσεις τιμών στο νέο ΦΕΚ του Υπουργείου Υποδομών με ημερομηνία 31-10-22, όπως διαπιστώνουν με την πρώτη ανάγνωση οι εργολήπτες δεν ξεπερνούν σε ποσοστό το 20%, με αποτέλεσμα οι γενναίες αυξήσεις που ανέμενε ο κλάδος να μην έρχονται, γεγονός που αποτελεί βαρύτατο πλήγμα για τους μικρομεσαίους εργολήπτες.
Οι πρώτες εκτιμήσεις που γίνονται από τον Πρόεδρο του Συλλόγου Εργοληπτών Δημοσίων Έργων Νικήτα Λουλάκη, δείχνουν ότι από τα 3.800 άρθρα έχει γίνει αναθεώρηση τιμών στα 600 και στα 85 άρθρα στα ηλεκτρομηχανολογικά να αναθεωρούνται οι τιμές στα 17. Το γεγονός ότι η αναπροσαρμογή των τιμών αφορά σε περιορισμένο αριθμό άρθρων που αναθεωρούνται, έχει σαν αποτέλεσμα ο κλάδος να παραμένει χωρίς στήριγμα στους ανεξέλεγκτους κλυδωνισμούς των τιμών της αγοράς.
Όμως εδώ υπάρχουν και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία που σύμφωνα με τους εργολήπτες δείχνουν πόσο αδικούνται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αφού όπως εξηγεί ο κ. Ν. Λουλάκης για παράδειγμα στις πασαλομπήξεις όπου το βασικό υλικό είναι το σκυρόδεμα οι αυξήσεις είναι 15-17% ενώ την ίδια στιγμή στις αναπλάσεις -όπου χρησιμοποιείται το ίδιο υλικό- (που αφορούν σε έργα που κατά βάση εκτελούνται από μικρές και μεσαίες εργοληπτικές επιχειρήσεις), οι αυξήσεις είναι καθηλωμένες στο 4%.
Δυστυχώς υπάρχουν και πολλά άλλα αντίστοιχα παραδείγματα, σύμφωνα με το στέλεχος του ΣΑΤΕ κ. Ζαχαρίας Αθουσάκης, υπάρχουν κονδύλια που αναθεωρούνται σε ποσοστό 70% την ίδια στιγμή που οι αναθεωρήσεις τιμών σε έργα που αφορούν για παράδειγμα αναπλάσεις ή χωματουργικές εργασίες που κατά βάση εκτελούνται από μικρομεσαίες εταιρείες δεν ξεπερνούν το 1-4%.
Οι εργολήπτες περιγράφουν ότι με βάση τα στοιχεία του ΦΕΚ του υπουργείου Υποδομών, καταγράφονται διαφορετικές ταχύτητες σε ότι αφορά στη νέα αναθεώρηση τιμών, με τρόπο ώστε να αφήνονται ακάλυπτοι οι μεσαίοι και μικροί εργολήπτες ενώ την ίδια στιγμή συνεχίζεται η προκλητική πολιτική εύνοιας των μεγάλων πανίσχυρων εργοληπτικών εταιρειών που με κάθε τρόπο διευκολύνεται το έργο τους.
Όμως τα προβλήματα δεν σταματούν εδώ, αφού από τη μία είναι λίγα τα άρθρα που αναθεωρούνται και από την άλλη η κατεύθυνση του υπουργείου κινείται στη λογική ότι για όλα τα υπόλοιπα, θα πρέπει οι εργολήπτες να κάνουν αναγωγή σε ομοειδείς εργασίες του νέου ΦΕΚ και εκεί να «κουμπώσουν» τα έργα που εκτελούν. Ωστόσο οι εργολήπτες εξηγούν ότι η πρόταση αυτή είναι απολύτως ανεδαφική, και αίολη αφού δεν υπάρχει κανένα νομοποποιητικό πλαίσιο για να υπάρχει κοινή αποδοχή ανάμεσα στις υπηρεσίες και τους αναδόχους των έργων.
Ο κ. Αθουσάκης συμπληρώνει ότι ένα ακόμα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι ο γρανιτοκυβόλιθος που είναι βασικό υλικό των αναπλάσεων και ενώ πρόκειται για εισαγόμενο προϊόν και το κόστος του έχει εκτοξευθεί στα ύψη, βρίσκεται εκτός της λίστας αναθεώρησης τιμών.
Όπως τονίζει, δυστυχώς η γενναία αναθεώρηση τιμών δεν ήρθε και το χειρότερο είναι, ότι ακόμα και οι δεσμεύσεις που είχαν δοθεί όπως για παράδειγμα για το πριμ του 5% σε όλες τις εργοληπτικές επιχειρήσεις που θα ολοκληρώσουν εμπρόθεσμα τα έργα ( χωρίς να κάνουν χρήση της 6μηνης παράτασης που είχε δοθεί) δεν το έχει εισπράξει κανείς διότι και εκεί καταγράφεται ένα απίστευτο γραφειοκρατικό αλαλούμ.
Από την πλευρά του ο κ. Λουλάκης, τονίζει ότι δυστυχώς οι εργολήπτες είναι εγκλωβισμένοι σε ένα οδυνηρό αδιέξοδο που συνεχώς μεγαλώνει, αφού με άλλες τιμές έγινε ανάθεση των έργων που έχουν αναλάβει να υλοποιήσουν, με άλλες τιμές το υλοποιούν, και η Πολιτεία αντί να στηρίζει τον κλάδο των μικρομεσαίων εργοληπτικών επιχειρήσεων, τον αφήνει παντελώς ακάλυπτο.
Από την πλευρά των εργοληπτών τώρα τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά, διότι δεν είναι εύκολο πράγμα ούτε να εγκαταλείψουν τα έργα που εκτελούν ούτε να αναζητήσουν άλλης μορφής ηρωική έξοδο, αφού σε όποια κατεύθυνση και αν στραφούν θα βρεθούν αντιμέτωποι με βαριές παρενέργειες. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής είναι η κατάσταση να εξελίσσεται όλο και χειρότερα και βέβαια είναι ένα κρίσιμο ερώτημα πόσοι θα αντέξουν αυτές τις κλιμακούμενες πιέσεις.
Χαριστική βολή στον εργοληπτικό κλάδο
Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών την ίδια ώρα με επιστολή – «φωτιά» προς το Υπουργείο Μεταφορών τονίζει ότι κινδυνεύουν να μετατραπούν σε χαριστική βολή για τον κλάδο, τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από τις αρχές Μαΐου 2022 από το αρμόδιο υπουργείο σε συνδυασμό με τις απαράδεκτες – όπως τονίζει- καθυστερήσεις ή υπαναχωρήσεις στην εφαρμογή των ήδη νομοθετημένων ρυθμίσεων.
Την ίδια στιγμή ο Σύνδεσμος καταγγέλλει στο υπουργείο ότι «συνεχίζεται η δημοπράτηση έργων με εξόφθαλμα φωτογραφικούς και παράνομους όρους, που καταστρατηγούν τον υγιή ανταγωνισμό, και την ίδια στιγμή οι καταγγελίες του Συνδέσμου έχουν μείνει αναπάντητες είτε από τις αναθέτουσες αρχές που παρανομούν είτε από τις Ελεγκτικές Αρχές στις οποίες κοινοποιούνται. Μόνο η προσωπική ευθιξία ορισμένων λίγων Δημάρχων Περιφερειαρχών και άλλων Προϊσταμένων Αρχών, έχει αποτρέψει κάποιες καταφανώς παράνομες συμπεριλήψεις φωτογραφικών όρων στις διακηρύξεις».
Στην ίδια επιστολή τονίζεται ότι δεν έχει γίνει καμία απλοποίηση ή εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι η πλειοψηφία των νομοθετικών πρωτοβουλιών της τελευταίας τριετίας δεν συντέλεσε στην βελτίωση του νόμου 4412 / 2016 αντίθετα συνέβαλε στην πλήρη σύγχυση και σε καθυστερήσεις στην ανάθεση και εκτέλεση των έργων ενώ σχεδόν πλήρης ήταν η αδιαφορία για τις προτάσεις των επαγγελματικών οργανώσεων του χώρου για τα δημόσια έργα.
Ακόμα αναφέρεται ότι η νομοθέτηση του Ενιαίου Συστήματος Τιμολόγησης και Τεχνικών Προδιαγραφών Έργων και Μελετών, δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί από το Μάρτιο του 2021 και αν δεν είχε παρατηρηθεί αυτή η καθυστέρηση, θα είχε αντιμετωπισθεί αντικειμενικά και τεκμηριωμένα το ζήτημα της πανθομολογούμενης ανόδου των τιμών και ανάλογης διαμόρφωσης των συντελεστών αναθεώρησης των συμβάσεων των δημοσίων έργων και δεν θα χρειαζόταν η προβλεπόμενη κατ΄εξαίρεση διαδικασία έκδοσης υπουργικών αποφάσεων.
Ακόμα ο Σύνδεσμος διαπιστώνει ότι δεν παρατηρείται καμία βελτίωση στην αυθαίρετη ερμηνεία από τις αναθέτουσες αρχές των κριτηρίων επιλογής αναδόχων αφού δεν έχει εκδοθεί κατευθυντήρια εγκύκλιος που να επιτρέπει την ομοιόμορφη και αντικειμενική υιοθέτηση και αξιολόγηση των προβλεπόμενων κριτηρίων ανάθεσης έργων πέραν της χαμηλότερης οικονομικής προσφοράς.
Κρίσιμο θέμα που περιλαμβάνει στην επιστολή του ο Σύλλογος είναι ακόμα και το ότι παραμένει η υπερβολική κατάχρηση της διαδικασίας του «κατεπείγοντος», στην ανάθεση των έργων, στην ουσία δηλαδή εφαρμόζεται το σύστημα των απευθείας αναθέσεων. Επίσης ο Σύνδεσμος σχολιάζει δεικτικά την επιλογή της Κυβέρνησης να προωθήσει ταχύτατα μεγάλου προϋπολογισμού έργα χωρίς να εντάσσονται σε κάποια ευρύτερη στόχευση για το μέλλον της χώρας…
Για μια ακόμα φορά διαπιστώνεται ότι η κεντρική κυβερνητική επιλογή είναι η απορρόφηση και όχι η αξιοποίηση, με δευτερογενές αποτέλεσμα την περαιτέρω συρρίκνωση της μικρής μεσαίας κατασκευαστικής δραστηριότητας συνθήκη ιδιαίτερα ανησυχητική σε σχέση με τη μελλοντική ανταγωνιστικότητα του κλάδου, αλλά και την υποβάθμιση και τη μη χρηματοδότηση πολλών περιφερειακών υποδομών της χώρας.