Όσα είδαμε και συζητήσαμε μέσα στο σωφρονιστικό κατάστημα.
Αν υπήρχε δυναμική συμμετοχή των κρατουμένων στα εργαστήρια της Αλικαρνασσού, πολλά θα άλλαζαν για τους εγκλείστους αλλά και για την ίδια τη φυλακή που έχει την ανάγκη ενός εξωστρεφούς προφίλ με οργάνωση και όραμα. Θα μπορούσαν να γίνουν μικρά θαύματα αναμόρφωσης ψυχών και μυαλών ενώ ταυτόχρονα θα ήταν εφικτή η οικονομική στήριξη κρατουμένων που σήμερα στερούνται ακόμα και τα στοιχειώδη με ό,τι σημαίνει αυτό για την υπόσταση και την επιβίωση τους μέσα σε μία φυλακή.
Οι ένδοξες μέρες του παρελθόντος που στα συνεργεία των φυλακών Αλικαρνασσού κατέθεταν την ψυχή τους δεκάδες κρατούμενοι υπό την καθοδήγηση ενός εμπνευσμένου δασκάλου, έχουν δυστυχώς περάσει. Όμως ποτέ δεν είναι αργά.
Ακόμα και τώρα που η συμμετοχή των κρατουμένων είναι αρκετά περιορισμένη-δυστυχώς υπάρχει μεγάλη απροθυμία που αποδίδεται σε διάφορους λόγους-εκεί μέσα γίνεται εξαιρετική δουλειά. Υπάρχει αγάπη και μεράκι στις δημιουργίες τους, υπάρχουν ιδέες και το προσωπικό διαχρονικά νοιάζεται και αναζητά εναλλακτικές ακόμα και μέσα από μονοπάτια απάτητα, αλλά πρωτοποριακά.
Η άδεια για την επίσκεψη μας στις φυλακές Αλικαρνασσού αφορούσε αποκλειστικά το πιλοτικό πρόγραμμα που «τρέχει» η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής σε συνεργασία με την Πανελλήνια Φιλοζωική Ομοσπονδία για την κατασκευή ξύλινων σκυλόσπιτων που θα διατεθούν σε φιλοζωικά σωματεία της χώρας.
Μία από τις τρεις φυλακές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα αυτό είναι και η Αλικαρνασσός που μάλιστα έφτιαξε και ένα επιπλέον σκυλόσπιτο, δώρο στο Μέγαρο Μαξίμου για τον Πίνατ, το σκυλάκι που υιοθέτησε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε μία κίνηση συμβολισμού για την προστασία των αδέσποτων ζώων.
Παράλληλα για μία ακόμα φορά μάς δόθηκε η δυνατότητα να θυμηθούμε ( η «Π» έχει κάνει αρκετά αφιερώματα στα συνεργεία της φυλακής) πόσο καλή δουλειά συντελείται από τους κρατούμενους με την ενθάρρυνση της διοίκησης και του προσωπικού που διαχρονικά προσπαθούν να δίνουν κίνητρα στους εγκλείστους, να ενισχύουν τον αυτοσεβασμό τους με διάφορες δράσεις, να τους καθιστούν χρήσιμους και δημιουργικούς. Όπως άλλωστε έχουμε γράψει και στο παρελθόν, η αδράνεια του μυαλού και της ψυχής μέσα σε μία φυλακή είναι ο μεγαλύτερος εχθρός των κρατουμένων αλλά και των ίδιων των σωφρονιστικών υπαλλήλων.
Θυμηθήκαμε όμως και κάτι άλλο: πόσο σημαντικό είναι για έναν κρατούμενο να προαυλίζεται και να πατά χώμα αντί για τσιμέντο. Τα κτηριακά προβλήματα των φυλακών Αλικαρνασσού που ανεγέρθηκαν το 1932 είναι πολλά, κάποια ανυπέρβλητα. Διαφέρουν όμως απ’ όλες τις άλλες στην Ελλάδα, καθώς είναι ίσως η μοναδική φυλακή που διαθέτει προαύλιο 5-6 στρεμμάτων με χώμα.
Συνομιλήσαμε με τους κρατούμενους που κατασκεύασαν τα σκυλόσπιτα αλλά και με εκείνον που τελειοποίησε το σπιτάκι του Πίνατ, δώρο στο Μέγαρο Μαξίμου και στον πρωθυπουργό. Συζητήσαμε μαζί τους και για τις άλλες δημιουργίες τους, τι σημαίνει η ενασχόληση τους στα εργαστήρια της φυλακής, τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους.
Ο Γ. μετρά σχεδόν 20 χρόνια στη φυλακή. Τον συναντήσαμε στο εργαστήριο με τα πήλινα. «Έμαθα κάτι που ήταν αδιανόητο στην έξω μου ζωή. Όλο αυτό σημαίνει αλλαγή, μεγάλη αλλαγή, εξομολογήθηκε. «Είναι μία δημιουργία, μία αναμόρφωση ακόμα και στις ίδιες τις σκέψεις που μπορεί να έχεις…υπάρχει συναίσθημα σε όλο αυτό, υπάρχει αγάπη.
Όταν βγαίνει το τελικό αποτέλεσμα… αν μη τι άλλο, έχω σβήσει τα παλιά, ό,τι κακές αναμνήσεις έχουν προϋπάρξει, εκεί σβήνουν, εκεί τελειώνουν όλα και αρχίζει κάτι καινούριο». Ο Δ. ασχολείται με την ξυλουργική και την ξυλογλυπτική. Η συμβολή του στην κατασκευή των σκυλόσπιτων ήταν μεγάλη. Εκείνος τελειοποίησε και το σκυλόσπιτο του Πίνατ.
«Όλο αυτό σημαίνει πολλά, ξεφεύγεις πάρα πολύ από τον μέσα χώρο, δεν σκέφτεσαι τόσο πολύ, επικεντρώνεσαι στο αντικείμενο σου. Βοηθάμε και άλλους που δεν γνωρίζουν τη δουλειά και θέλουν να μάθουν.
Τα Σαββατοκύριακα που δεν λειτουργούν τα εργαστήρια, περνούν πιο δύσκολα οι ώρες, περιμένουμε πώς και πώς να έρθει η Δευτέρα. Αναλαμβάνουμε αρκετές δουλειές και απ’ έξω, καινούριες κατασκευές, αναπαλαιώσεις… Τώρα βγαίνοντας θα δούμε τι θα γίνει, πάντως προτάσεις υπάρχουν».
Συμμετοχή σε πιλοτικό πρόγραμμα
«Η όλη διαδικασία κατασκευής των σκυλόσπιτων είναι μία πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματέως Αντεγκληματικής Πολιτικής κ. Νικολάου που είχε έρθει σε επαφή με την Πανελλήνια Φιλοζωική Ομοσπονδία. Πιλοτικά επιλέχθηκαν τρεις φυλακές, ο Κορυδαλλός, εμείς και η Κασσαβέτεια.
Αυτό γίνεται ώστε οι κρατούμενοι να είναι δημιουργικοί στον ελεύθερο χρόνο τους, να μαθαίνουν και να συνεισφέρουν και αυτοί από τη μεριά τους στο κοινωνικό σύνολο.
Θεωρώ ότι είναι μία πάρα πολύ καλή προσπάθεια διότι αξιοποιούν τον χρόνο τους, μαθαίνουν κιόλας, είναι πολλοί οι κρατούμενοι που έχουν αποφυλακιστεί και έχουν ασχοληθεί με κεραμική, ξυλογλυπτική κλπ και την ίδια στιγμή γίνεται και από αυτούς μεγάλη προσπάθεια για το κοινωνικό σύνολο, έχουν φτιάξει σε σχολεία παγκάκια, γραφεία, θρανία, βιβλιοθήκες ενώ υπάρχει και η δυνατότητα όποιος ιδιώτης επιθυμεί μία κατασκευή, μία ανακατασκευή, αναπαλαίωση, να απευθυνθεί στη φυλακή με την προβλεπόμενη διαδικασία».
«Δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους»
«Είναι μεγάλη μας χαρά που συμμετέχουμε σε αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα που έχει ξεκινήσει το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για τα σκυλόσπιτα που μας ζητήθηκαν…
Όπως είδατε, τελειοποιήσαμε και το σπιτάκι για τον Πίνατ, στο Μέγαρο Μαξίμου, με την ειδική πινακίδα που έχει πάνω.
Οι κρατούμενοι έχουν δώσει τον καλύτερο εαυτό τους, κατεβαίνουν με ζήλο, προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο κάθε μέρα όχι μόνο για τα σκυλόσπιτα αλλά για ό,τι έχει ζητηθεί με τις ειδικές διαδικασίες. Υπάρχουν πολλές δράσεις που οι κρατούμενοι τΙς αγκαλιάζουν με χαρά και αγάπη».
«45 χρόνια και συνεχίζουμε…»
“Tα εργαστήρια είναι γύρω στα 45 χρόνια που λειτουργούν εδώ, το βρήκαμε και εμείς από τους πιο παλιούς, το αγαπήσαμε και προσπαθούμε να το συνεχίσουμε.
Για μας είναι ικανοποίηση που καταφέρνουμε εδώ να μυήσουμε κάποιους ανθρώπους στην εργασία, να τους μάθουμε πέντε πράγματα, να βγουν στην κοινωνία, να μπορούν να πατήσουν τα πόδια τους.
Αυτό είναι το μοναδικό σωφρονιστικό μέτρο στις φυλακές».