Αυτό το καλοκαίρι το περιμέναμε με αγωνία, μετά από τόσους περιορισμούς λόγω κοροναϊού. Όμως, εκεί που ελπίζαμε ότι θα κάνουμε ανέμελοι τις βουτιές μας, σχεδιάζαμε χωρίς … τη μοβ μέδουσα (Pelagia noctiluca)!
Αυτό το τόσο όμορφο πλάσμα στο μάτι απειλεί να μας χαλάσει τις διακοπές μας ή τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά;
Ο διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ, Δρ. Επαμεινώνδας Χρήστου, αναφέρει στην «Π» πως η ενίσχυση της εμφάνισης σμηνών μεδουσών που τα τελευταία χρόνια αναφέρεται σε παγκόσμιο επίπεδο είναι κάτι που οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην κλιματική αλλαγή και την υπεραλίευση. Πριν από έναν χρόνο, τον Μάιο του 2021, οι μοβ μέδουσες είχαν κάνει την εμφάνισή τους και σε ανατολικές παραλίες στην Κρήτη. Ωστόσο, το υπόλοιπο καλοκαίρι δε… μας έκαναν παρέα στη θάλασσα, δεν υπήρχαν άλλες αναφορές από λουόμενους.
Αυτή τη στιγμή, υπάρχει ένας πληθυσμός τους στο Αιγαίο, ωστόσο, οι επιστήμονες δεν έχουν ακριβή στοιχεία για το πόσο πυκνός είναι. Ο Δρ. Επ. Χρήστου εκτιμά πως, όσο αφορά στην Κρήτη, οι βόρειες παραλίες, λόγω ρευμάτων, είναι πιο πιθανό να φιλοξενήσουν έναν τέτοιο πληθυσμό, όμως, αναλογικά δε θα είναι μεγάλος, αλλά δεν αποκλείεται να τις δούμε και εμείς.
Όπως εξηγεί, διανύουμε τη δεύτερη χρονιά της έξαρσης της μοβ μέδουσας στα ελληνικά νερά. Σύμφωνα με τους παλιότερους κύκλους, οι πληθυσμοί του συγκεκριμένου είδους εμφανίζονταν κάθε δέκα με 13 χρόνια και διαρκούσαν δύο με τρία χρόνια. Πρόκειται για ένα μοτίβο που μένει να δούμε αν θα επαληθευτεί.
Αποτελούν ένα πελαγικό είδος, αναπαράγονται στην ανοικτή θάλασσα και μεταφέρονται με τα ανεμογενή ρεύματα, φτάνοντας και στις παραλίες. Η Pelagia noctiluca είναι ένα είδος κοινό σε όλη τη Μεσόγειο. Οι πληθυσμοί μεταφέρονται από τη Δυτική Μεσόγειο και όταν βρουν ευνοϊκές συνθήκες μπορούν να εγκατασταθούν για δύο με τρία χρόνια Τέτοια περίπτωση φαίνεται να είναι και ο «πληθυσμός του Αιγαίου» με παρουσία και τον χειμώνα αφού υπήρξαν παρατηρήσεις από χειμερινούς κολυμβητές, ενώ τη θερινή περίοδο επιταχύνεται η αναπαραγωγή τους.
Δε χρειάζεται πανικός!
Ο ερευνητής αναφέρει πως ίσως ο κόσμος πανικοβάλλεται γιατί έχει στο μυαλό του το πρόσφατο παράδειγμα του Κορινθιακού Κόλπου, όπου την περίοδο 2017-2018 οι μοβ μέδουσες είχαν κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του. Ωστόσο, πρόκειται για μία κλειστή περιοχή με μεγάλο βάθος με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να είναι εγκλωβισμένος, και επομένως δεν μπορεί να συγκριθεί η τρέχουσα κατάσταση με αυτό το περιστατικό.
«Η κλιματική αλλαγή και η υπεραλίευση διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που διευκολύνει την ανάπτυξη των μεδουσών», τονίζει ο κ. Χρήστου. «Υπάρχει διεθνώς μια τάση αύξησης των περιστατικών εμφάνισης τους. Η υψηλότερη θερμοκρασία της θάλασσας αυξάνει τους ρυθμούς αναπαραγωγής τους. Από την άλλη, η μείωση των πληθυσμών πελαγικών ψαριών, που είναι θηρευτές τους (στα διαφορετικά στάδια ανάπτυξής τους), δημιουργεί έδαφος για την εξάπλωση των μεδουσών.
Προσοχή- προσοχή!
Η μέδουσα Pelagia noctiluca είναι από τα πιο ανεπιθύμητα είδη. Το τσίμπημά της είναι πολύ επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει., Ταξιδεύει σε μεγάλα και σχετικά πυκνά σμήνη, και έχει μεγάλη «καμπάνα» και περιφερειακά νημάτια, που μπορούν να φτάσουν τα δύο μέτρα. Αυτό δημιουργεί τον κίνδυνο να τσιμπήσει κάποιον κολυμβητή ακόμα κι αν δεν βρίσκεται πολύ κοντά της. Το «κεφάλι» της είναι διάστικτο. Τα νεαρά άτομα έχουν χρώμα πορτοκαλο-καφέ, ενώ όταν ενηλικιώνονται αποκτούν έντονο μοβ χρώμα. Σε περίπτωση τσιμπήματος χρειάζεται ψυχραιμία αλλά και προσοχή.
«Με θαλασσινό νερό καθαρίζουμε τα υπολείμματα από τα πλοκάμια της μέδουσας που μπορεί να έχουν μείνει στο ανθρώπινο σώμα. Τοποθετούμε πάγο πάνω στο σημείο και στη συνέχεια ένα διάλειμμα μαγειρικής σόδας με θαλασσινό νερό, σε αναλογία 1:1. «Γενικότερα (επειδή η πρόληψη είναι πολλές φορές σημαντικότερη από τη θεραπεία) καλό είναι να πηγαίνουμε προετοιμασμένοι στην παραλία», λέει ο κ. Χρήστου.