Η Παγκόσμια Ημέρας της Γυναίκας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου και αποτελεί ουσιαστικά μια υπενθύμιση των αγώνων των γυναικών για ισότητα.
Αυτή η ημέρα είναι μία αφορμή και μόνο, μία στιγμή στο χρόνο, για να σταθούμε λίγο παραπάνω στο θέμα της ισότητας των φύλων. Κατά τα άλλα, η καθημερινότητα για την πλειοψηφία των γυναικών σε όλο τον κόσμο είναι γεμάτη με κινδύνους, τόσο για την σωματική όσο και για την ψυχική τους ακεραιότητα.
Μέχρι λοιπόν την ημέρα (αν υπάρξει ποτέ) που δεν θα χρειάζονται Παγκόσμιες Ημέρες ως υπόμνηση, ας δούμε τι λένε οι ίδιες οι πρωταγωνίστριες στο Patris.gr.
Νικολέτα
«Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα», ρωτάει κάποιος, σε καιρούς δύσκολους να είσαι άνθρωπος, πόσο μάλλον γυναίκα. Γυναίκα σημαίνει να έχεις ακούσια επιφορτιστεί με το ρόλο της φροντίστριας από πολύ μικρή ηλικία, τόσο που μεγαλώνοντας αφήνεις ανεπαίσθητα τον εαυτό σου όλο και πιο πίσω, όλο και πιο πίσω.
Γυναίκα σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται να βρίσεις, να θυμώσεις,να κάθεσαι με ανοιχτά τα πόδια. Γυναίκα σημαίνει μια κοινωνία έτοιμη να σε κρίνει όταν είσαι παρθένα, παθούσα, μάνα με ένα, δύο ή πολλά παιδιά, «περπατημένη», χήρα, πίστη ή άπιστη, έξυπνη ή χαζή, δυναμική ή νωθρή. Γυναίκα σημαίνει κριτική.
Γυναίκα σημαίνει όμως και μούσα ποιημάτων, καμπύλες στα αρχαία μάρμαρα, βόστρυχοι που αντιφεγγίζουν στο φως του πρωινού, μάγισσα, Μήδεια και Μέδουσα, Παναγία και Λίλιθ, Εύα χωρίς προπατορικό, ηρωίδα τραγωδίας, μήτρα που μπορεί να φέρει τη ζωή, κι ανάσα που μπορεί να τη στερήσει. Γυναίκα είναι το εδώ, το τώρα και το πάντα.
Γυναίκα είναι (για εμένα) κατάρα κι ευγνωμοσύνη μαζί. Σήμερα που σας μιλώ προσπαθώ να βρω τον εαυτό μου που μου τον στέρησαν πρόσφατες άγριες συνθήκες, πρόσφατοι άγριοι άνθρωποι γεμάτοι με ψέματα και δίπλα πρόσωπα – προσωπεία που έρχονται στο φως κατά βούληση.
Γυναίκα για εμένα σημαίνει Φοίνικας που αναγεννάται από τις στάχτες του. Προαιώνιο προφητικό πουλί, με μονάχα μια λέξη στο ράμφος του : ΑΛΗΘΕΙΑ.
Δανάη
Από τις αφηγήσεις γυναικών μεγαλύτερων γενιών, το να είσαι γυναίκα σήμερα είναι όπως ήταν και να είσαι γυναίκα χθες ως ένα βαθμό. Η μαμά μου μου έλεγε ότι όταν ήταν μικρή, έλεγαν πως αν περάσεις κάτω από ένα ουράνιο τόξο, αλλάζεις φύλο και αυτή ήθελε να αλλάξει γιατί είχε καταλάβει από τότε ότι οι άντρες έχουν περισσότερες αβάντες σε αυτή τη ζωή. Κι εγώ από την ενήλική μου ζωή και μετά αυτό κατάλαβα. Και όχι μόνο ως προς τα αντρικά προνόμια.
Οι περισσότερες από εμάς έχουν δυστυχώς να αφηγηθούν ιστορίες έμφυλων διακρίσεων και πατριαρχικών στερεοτύπων μέσα στο σπίτι και την οικογένεια, ιστορίες διακρίσεων και υποτίμησης στους χώρους εργασίας, ιστορίες παραβιαστικών σχολίων και συμπεριφορών στον δρόμο, και ένα σωρό άλλων ακόμη πιο βίαιων συμβάντων.
Όταν μιλάμε για πατριαρχία, για εμάς δεν είναι κάτι αφαιρετικό και θεωρητικό, αλλά είναι κάτι που εγγράφεται μέσα μας και στα σώματά μας, συνειδητά ή ασυνείδητα στο πώς θα ντυθούμε, στο πώς θα φερθούμε, στο πώς θα κοιτάξουμε τους άλλους για να οριοθετήσουμε και να προστατεύσουμε τις εαυτές μας.
Ενίοτε η πατριαρχία αυτή δολοφονεί. Μέχρι να πάψουν οι γυναικοκτονίες, ας είναι η μέρα της γυναίκας ημέρα μνήμης όλων των θυμάτων της πατριαρχίας και ημέρα μνήμης των γυναικείων αγώνων για χειραφέτηση, αυτοδιάθεση και για όλα όσα θέλουμε.
Μαριλένα
Τι σημαίνει να είμαι γυναίκα σήμερα δεν είναι κάτι που μπορώ να απαντήσω ουσιαστικά για πολλούς λόγους. Καταρχάς πού ζω, με τι συνθήκες και σε τι πολίτευμα; Οι εκτιμήσεις μεταβάλλονται ανάλογα το πλαίσιο. Δεύτερον γιατί «σήμερα». Πέραν του ότι δε γνωρίζω βιωματικά πώς ήταν να είμαι γυναίκα «χθες» -αμέσως τίθεται ο κίνδυνος της σύγκρισης- παρά μόνο μέσω περιγραφών για άλλες γυναίκες, είναι δεδομένο ότι θα κρίνω μέσω της πιο πρόσφατης μνήμης μου ανακαλώντας κυρίως τα γεγονότα που ενισχύουν τη λεγόμενη επιβεβαιωτική προκατάληψη της αυτοεπιβεβαίωσης.
Με απλά λόγια οι άνθρωποι ξεχνάμε, επικεντρωνόμαστε στο πρόσφατο αποβάλλοντας πολλές φορές αρνητικές μνήμες του παρελθόντος και τείνουμε να θεωρούμε ότι αυτό που σκεφτόμαστε τώρα είναι η αλήθεια, είτε μιλάμε για το παρόν μας είτε για το παρελθόν μας.
Οι σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους μιλάμε οι γυναίκες για το πως νιώθουμε και γιατί αντιδράμε μου είναι αντιληπτοί. Συζητήσεις περί αμβλώσεων, γυναικοκτονιών έναντι ανθρωποκτονιών, αποκεφαλισμός γυναικών, μικρότεροι μισθοί, σεξουαλικές παρενοχλήσεις είναι μόνο ελάχιστα από τα παραδείγματα που με κάνουν να αισθάνομαι ότι έχουμε δρόμο
ακόμη. Δρόμο ως τι όμως; Πρωτίστως ως άνθρωποι.
Ο σημαντικότερος λόγος λοιπόν που αντιστέκομαι στο να απαντήσω πώς νιώθω ως γυναίκα σε κοινωνικό επίπεδο, πέραν του βιολογικού μου φύλου, είναι γιατί έχω περάσει μέσα από αυτήν την επίπονη διαδικασία του gender role reconstruction, της αντίδρασης σε πατριαρχικές απόψεις και συμπεριφορές. Έχω περάσει ή προσπαθώ να περάσω στο στάδιο της κατανόησης, στο στάδιο του μη διαχωρισμού που εξαιρεί το συλλογικό ασυνείδητο των αρχέτυπων το οποίο το κουβαλάμε σαν βαρύ φορτίο λες και χρειαζόμαστε ένα απαράλλαχτο εγχειρίδιο χρήσης στη ζωή. Είμαστε όλοι άνθρωποι, με νου και ψυχή. Αυτό. Ούτε ιερά σύμβολα, ούτε αντικείμενα του πόθου, ούτε θέσεις εξουσίας, ούτε η «πήγαινε στην κουζίνα σου», ούτε όμως και «ο άνδρας που μυξοκλαίει».
Γυναίκα λοιπόν για μένα σημαίνει άνθρωπος. Άνδρας για μένα σημαίνει άνθρωπος. Το να μη νιώθεις τίποτα από τα δύο ξεκάθαρα σημαίνει επίσης άνθρωπος. Προσπαθώντας να απαντήσω στο ερώτημα όμως αγκαλιάζοντας την «ανθρωπινότητά» μας, γυναίκα σημαίνει αφετηρία ζωής και αναπνοής κυριολεκτικά και μεταφορικά. Σημαίνει φλόγα για επαναπροσδιορισμό, αγώνας για δικαιώματα καθώς από εκείνη ξεκίνησε κάποτε για να πάρουν τη σκυτάλη και οι καταπιεσμένοι άνδρες ώστε να ανακαλύψουν το είναι τους και να απομακρυνθούν από το φορεμένο αγέρωχό τους φαίνεσθαι. Άνθρωπος νιώθω όταν επιθυμώ με θάρρος και με αίσθηση της προσωπικής μου ευθύνης να εμποδίσω όποιον προσπαθεί να βουβαίνει ψυχές επειδή επιθυμούν να ακουστούν ή να εκφραστούν με διαφορετικό τρόπο.
Άνθρωπος νιώθω όταν λειτουργώ ενωτικά και όχι διαχωριστικά. Άνθρωπος νιώθω όταν αναγνωρίζω με συμπόνια τι έχουμε υποστεί όλοι μας. Ο άνδρας να παράγει χρήμα, αυτοκίνητα και ιδρώτα αρρενωπό. Η γυναίκα παιδιά, φαγητά, σεμνότητα και ομορφιά. Να ένας διαχωρισμός που έκανα μόλις.
Άρα ως άνθρωπος σήμερα νιώθω ότι εδώ και αιώνες έχουμε απομακρυνθεί από τις ανάγκες μας. Ότι δεν ξέρουμε να στεκόμαστε με συνειδητότητα δίπλα στην ίδια τη ζωή που μας έχει δοθεί. Νιώθω ότι παλεύω καθημερινά να εκφράζομαι με μη βίαιη γλώσσα αποβάλλοντας σταδιακά την επίκριση ή απλή κρίση σε μένα και στους άλλους. Συνειδητοποιώ πόσο δύσκολο είναι να με επανεκπαιδεύσω ώστε να λειτουργώ με βαθιά ενσυναίσθηση πρώτα στον εαυτό μου και έπειτα στον διπλανό μου, να εκφράζομαι ειλικρινά -παρεξηγημένη και παρερμηνευμένη λέξη το επίρρημα αυτό- να δείχνω άνευ όρων αποδοχή και να λειτουργώ με αυθεντικότητα.
Περιέχει βίαιη γλώσσα λοιπόν να μιλήσω πως νιώθω ως γυναίκα αλλά ως άνθρωπος βιώνω ένα εύρος συναισθημάτων καθημερινά προσπαθώντας να καλύψω τις ανάγκες μου για ακεραιότητα, αμοιβαιότητα, ανεξαρτησία, εμπιστοσύνη, ζεστασιά, εξέλιξη, επιβεβαίωση, ροή, σεβασμό, συμπόνοια, συμπερίληψη, χαρά και χώρο για την ψυχή μου και όλη μου την ύπαρξη.
Αυτή είναι η αλφαβήτα μου σήμερα ως άνθρωπος στην Ελλάδα. Και αυτή την αλφαβήτα των αναγκών παρατηρώ ότι έχουν άνδρες και γυναίκες και επειδή την έχουμε καταπατήσει ίσως έχουμε φτάσει να μιλάμε για το πως νιώθουμε σήμερα.
Δέσποινα
Το να είσαι γυναίκα σήμερα σημαίνει να ζεις ανάμεσα σε προκλήσεις και ευκαιρίες. Να διεκδικείς σεβασμό, ισότητα και ελευθερία, χωρίς να χρειάζεται να αποδείξεις την αξία σου.
Να ισορροπείς ανάμεσα σε ρόλους, χωρίς να σε καθορίζουν. Να στηρίζεις άλλες γυναίκες και να στηρίζεσαι, να γιορτάζεις τις δυνατότητές σου και να προχωράς μπροστά με αυτοπεποίθηση.