Η ανωγειανή γη πρόκειται σήμερα να υποδεχτεί μια σπουδαία ιστορική φυσιογνωμία του τόπου μας που θεμελίωσε την εξέλιξη του θεσμού της Αυτοδιοίκησης, ενώ παράλληλα υπήρξε εμβληματική μορφή της Αριστεράς που άφησε ανεξίτηλο το πέρασμά του στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες της Κρήτης.
Ο Γιώργης Κλάδος έφυγε χθες από το ζωή σε ηλικία 94 ετών, όρθιος και μαχητικός μέχρι τέλους, σκορπίζοντας βαθιά θλίψη στην τοπική κοινωνία, που αποχωρίζεται ένα άξιο τέκνο της, ένα πραγματικό δημοκράτη, έναν σεβάσμιο αγωνιστή που όλοι αναγνώριζαν και τιμούσαν για το φλογοβόλο πνεύμα του και τη σπουδαία αγωνιστική διαδρομή του.
Η είδηση του θανάτου του προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στην κοινωνία που αναμένεται να τον αποχαιρετήσει σήμερα πάνδημη στον Ιερό Ναό του Αγίου Τίτου, όπου θα τελεστεί η νεκρώσιμη σήμερα στη 1.00 μ.μ. και αμέσως μετά θα γίνει η ταφή του στα Σείσαρχα Ρεθύμνου. Δεκάδες είναι τα ψηφίσματα και οι ανακοινώσεις για τον θάνατο του σπουδαίου Ανωγειανού που με την αγωνιστική διαδρομή του σφράγισε το βαρύ βιογραφικό του και άφησε πίσω του μια σπουδαία παρακαταθήκη που εξακολουθεί να εμπνέει και να ανοίγει δρόμους προς το μέλλον. Σε όλες τις ανακοινώσεις και τα ψηφίσματα υπογραμμίζεται η τεράστια προσφορά της κορυφαίας μορφής της τοπικής αυτοδιοίκησης, του δημοκράτη αγωνιστή, που έκανε τη διαφορά με το ήθος του, το ανήσυχο πνεύμα του και την πρωτοπορία των ιδεών του.
Στην Κατοχή στο βουνό, στη δικτατορία στην εξορία
Ο Γιώργης Κλάδος ήταν γέννημα θρέμμα των Ανωγείων, γιος του Γιάννη Κλάδου, αγωνιστή της Μάχης της Κρήτης και της Ειρήνης Σκουλά. Αφού τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο Ανωγείων, φοίτησε στο Γυμνάσιο της Πόμπιας και στη συνέχεια τελείωσε το Γυμνάσιο του Ρεθύμνου. Γράφτηκε στην Ιατρική και στη συνέχεια στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Όμως ο εμφύλιος πόλεμος δε του επέτρεψε να πάρει πτυχίο. Στην περίοδο της Κατοχής, ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δράση, αρχικά ως ανέντακτος και στη συνέχεια ενσωματώθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ. Διατέλεσε Γραμματέας της ΕΠΟΝ και μέλος του Ν.Ε.ΕΑΜ Ρεθύμνης. Στη διάρκεια της δικτατορίας εξέδιδε και κυκλοφορούσε την παράνομη εφημερίδα “Ξαστεριά”. Έζησε στην παρανομία για πέντε χρόνια ενώ πλήρωσε το τίμημα των πολιτικών ιδεών του με μια οκτάχρονη εξορία στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Αι Στράτη.
Ο “πατριάρχης της αυτοδιοίκησης”
Ο Γιώργης Κλάδος εκλέχθηκε πρώτη φορά δήμαρχος Ανωγείων το 1965 και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το 1967, όταν η Χούντα τον απέλυσε. Τότε πέρασε για πέντε χρόνια στην παρανομία. Αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας εκλέχθηκε ξανά δήμαρχος από το 1975 έως το 1990. Σε όλη αυτή τη σπουδαία διαδρομή θεμελίωσε συνθήκες για την τοπική ανάπτυξη και την εξωστρέφεια των Αγωγείων, ανοίγοντας νέους δρόμους με καινοτόμες ιδέες για την τοπική και όχι μόνο κοινωνία του ορεινού όγκου του Μυλοποτάμου και του Ψηλορείτη, με την ίδρυση του ΑΚΟΜΜ το 1988, του οποίου υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος, και του ΚΕΚ Ανάπτυξη Κρήτης, του οποίου υπήρξε πρόεδρος μέχρι το 2002.
Μέσα από τις αναπτυξιακές αυτές πρωτοβουλίες δόθηκε βάρος στην προστασία του ορεινού όγκου του Ψηλορείτη, μαζί με τη βοήθεια και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που ενισχύουν και την πολιτιστική και πολιτισμική ταυτότητά της περιοχής. Επίσης ο Γιώργης Κλάδος ανέπτυξε μεγάλη δράση μέσα από την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΤΕΔΚ) και μέσα από αυτοδιοικητικές δομές χτίζοντας διαδημοτικές συνεργασίες. Μέσα από όλη τη διαδρομή του προσπαθεί με κάθε τρόπο να αναδείξει το ενιαίο της Κρήτης ως αυτοδιοικητική οντότητα, ενώ παράλληλα δίνει μεγάλη έμφαση στη διαχείριση των προβλημάτων της καθημερινότητας των πολιτών.
Μ. Χατζιδάκις: «Τα Ανώγεια έχουν έναν δήμαρχο που δεν το περιμένεις»
Βασικός πυλώνας της δραστηριότητας του “πατριάρχη”, όπως χαρακτηρίστηκε, της αυτοδιοίκησης, ήταν η ανάπτυξη πλούσιων πολιτιστικών δραστηριοτήτων, που έφεραν τα Ανώγεια στο προσκήνιο της πολιτιστικής ζωής της εποχής. Είναι η περίοδος που τα Ανώγεια γράφουν ιστορία με τις πλούσιες πολιτιστικές και μουσικές εκδηλώσεις στα τέλη της δεκαετίας του ’70 με τον Μάνο Χατζιδάκη και άλλους σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες και ποιητές.
Μάλιστα ο ανεπανάληπτος Μάνος Χατζιδάκης δεν είχε κρύψει τον βαθύ θαυμασμό του για τον Γιώργη Κλάδο, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Tα Ανώγεια έχουν έναν δήμαρχο που δεν το περιμένεις. Έναν δήμαρχο που δε φιλοδοξεί να γίνει υπουργός Πολιτισμού. Αλλά που έχει πολύ μεγαλύτερη σχέση με τον Πολιτισμό από όση έχει ολόκληρο το Υπουργείο που ανέφερα. Δικό του το όνειρο για τους Αγώνες της Λύρας και να που φέτος γίνονται οι δεύτεροι…».
“Ο θάνατός του αφήνει φτωχότερη την Κρήτη”
«Βροχή» από συλλυπητήρια ακολούθησε την είδηση για τον θάνατο του Γιώργη Κλάδου. Δήμαρχοι, εκπρόσωποι φορέων, εκπρόσωποι συλλογικοτήτων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μεταφέρουν τα θερμά συλλυπητήριά τους για το θάνατο του Γιώργη Κλάδου, εξαίροντας το έργο και την προσφορά του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Θερμά συλλυπητήρια για το θάνατο του Γιώργου Κλάδου εκφράζει ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης.
«Ο θάνατος του Γιώργου Κλάδου αφήνει φτωχότερη την Αυτοδιοίκηση» αναφέρει μεταξύ άλλων και προσθέτει: «Ο Γιώργος Κλάδος υπήρξε σημαντική προσωπικότητα της Αυτοδιοίκησης, οραματιστής δήμαρχος. Σε καιρούς δύσκολους ο Γιώργος Κλάδος στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων βγαίνοντας πάντα νικητής. Τα Ανώγεια αλλά και η Κρήτη ολόκληρη, όλοι όσοι συνεργάστηκαν μαζί του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση διδάχθηκαν από το έργο του».
Η αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνης Μαρία Λιονή, με αφορμή τον θάνατο του Γιώργη Κλάδου, δήλωσε μεταξύ άλλων: «Ο Γιώργης Κλάδος, μία από τις κορυφαίες μορφές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και επί σειρά ετών δήμαρχος Ανωγείων, ξεχώρισε για το ήθος του, το ανήσυχο πνεύμα του και την πρωτοπορία των ιδεών του. Ήταν ένας αγωνιστής της Δημοκρατίας, που με τη δράση του και την πολιτική του σκέψη έκανε πράξη την αυτοδιοικητική- αυτοδιαχειριστική αντίληψη και άνοιξε δρόμους στην περιφερειακή τοπική ανάπτυξη».
«Ο Γιώργης Κλάδος υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία της Κρήτης κατά τις τελευταίες δεκαετίες» αναφέρει στη συλλυπητήρια δήλωσή του ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός.
Ο κ. Λαμπρινός επιπρόσθετα αναφέρει:
«Πρωταγωνίστησε αδιάλειπτα, σε κρίσιμες εποχές, στους εθνικούς και κοινωνικούς αγώνες του τόπου. Με το θάρρος, τη σύνεση, τη μετριοπάθεια, την ανιδιοτέλεια, και το ευρύ, δημιουργικό του πνεύμα ανέδειξε στον δημόσιο βίο τα προτερήματα του ακέραιου Ανθρώπου, του χαρισματικού Κρητικού. Ο Γιώργης Κλάδος ήταν ο «Δήμαρχος των Δημάρχων». Η παρουσία του θα είναι παντοτινή στη συλλογική μας μνήμη».
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κρήτης σε έκτακτη συνεδρίαση λόγω του θανάτου του πρώην Δημάρχου Ανωγείων και κορυφαίου αυτοδιοικητικού παράγοντα της Κρήτης Γιώργη Κλάδου, αποφάσισε ομόφωνα τιμώντας τη μνήμη του όπως:
- Τηρηθεί ενός λεπτού σιγή στην επόμενη συνεδρίασή του.
- Εκφράσει θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος.
- Παραστεί αντιπροσωπεία του στην εξόδιο ακολουθία.
- Κατατεθεί στεφάνι στη σορό του.
- Δοθεί το όνομά του σε αίθουσα της ΠΕΔ Κρήτης, στο ιδιόκτητο ακίνητό της στο Ηράκλειο και
- Δημοσιευθεί το παρόν στον τοπικό Τύπο.
Ψήφισμα εξέδωσε και το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου για τον θάνατο του Γιώργη Κλάδου. Σε συνεδρίασή του την Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου 2017, μετά το θλιβερό άγγελμα του θανάτου του πρώην δημάρχου Ανωγείων και πρωτοπόρου της Αυτοδιοίκησης στην Κρήτη Γιώργη Κλάδου, αποφάσισε ομόφωνα, τιμώντας την μνήμη του, όπως:
- Τηρηθεί ενός λεπτού σιγή στη σημερινή συνεδρίαση του.
- Εκφράσει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος.
- Παραστεί αντιπροσωπεία του στην εξόδιο ακολουθία και ο δήμαρχος Ηρακλείου και πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης εκφωνήσει επικήδειο λόγο.
- Επιδοθεί το Ψήφισμα αυτό στην οικογένειά του και
- Αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Δήμου Ηρακλείου και δημοσιευθεί στον τοπικό Τύπο.
«Με θλίψη πληροφορήθηκα τον θάνατο μιας σπουδαίας μορφής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Αριστεράς, αλλά και καλού φίλου, του Γιώργη Κλάδου» αναφέρει στο συλλυπητήριο μήνυμα του ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Κώστας Μαμουλάκης και προσθέτει:
«Μιας σπουδαίας μορφής της αντίστασης, ενός ιδεολόγου αγωνιστή και πρωτεργάτη της τοπικής ανάπτυξης. Ο Γιώργης Κλάδος πρωτοστάτησε σε πολλούς αγώνες, οραματίστηκε και εφάρμοσε πρώτος πετυχημένες πρακτικές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και αποτελούσε για πολλούς από εμάς παράδειγμα προς μίμηση.
Στην οικογένεια και στους οικείους του απευθύνω θερμά συλλυπητήρια, τόσο προσωπικώς όσο και εκ μέρους σύσσωμης της δημοτικής Αρχής Μαλεβιζίου».
Δήλωση για τον θάνατο του Γιώργη Κλάδου έκανε και ο πρώην δήμαρχος Γιάννης Κουράκης. Στη δήλωσή του ο κ. Κουράκης αναφέρει:
«Ο Γιώργος Κλάδος υπήρξε ένας αγωνιστής τη ζωής, που έμεινε όρθιος σε δύσκολους καιρούς υπερασπιζόμενος τα ιδανικά και τις αξίες ης Δημοκρατίας. Παράλληλα υπηρέτησε το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μαζί με άλλους Δημάρχους συνέβαλε στο να αποκτήσει ο θεσμός νέες αρμοδιότητες και νέες λειτουργίες. Έφυγε από τη ζωή τιμημένος και από την κοινωνία της γενέτειράς του, τα Ανώγεια, και από την κοινωνία του Ηρακλείου, όπου σταδιοδρόμησε επαγγελματικά. Εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του».
Ανακοίνωση εξέδωσε από την πλευρά της και η παράταξη «Ελεύθεροι Δημότες Μαλεβιζίου».
Στην ανακοίνωση μεταξύ άλλων αναφέρεται:
«O Γιώργης Κλάδος υπήρξε μια από τις λαμπρότερες μορφές της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι ιδέες του, οι ρηξικέλευθες δράσεις του και οι πρωτοβουλίες του αποτέλεσαν πρόπλασμα ριζοσπαστικών πολιτικών στην αυτοδιοίκηση.
Το παράδειγμα του αποτέλεσε, και συνεχίζει να αποτελεί, εμπνευστή για μια δικαιότερη, ισόρροπη και περιβαλλοντικά βιώσιμη τοπική ανάπτυξη.
Οι Ελεύθεροι Δημότες Μαλεβιζίου, που ενστερνίστηκαν και σφυρηλατήθηκαν από τις ιδέες αυτές, εκφράζουν τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του».
Ανακοίνωση για τον θάνατο του Γιώργη Κλάδου έβγαλε και το ΠΑΣΟΚ. Στην ανακοίνωση αναφέρεται:
«Ο Γιώργης Κλάδος ήταν ένας αγωνιστής της Δημοκρατίας, μια σπουδαία προσωπικότητα με σημαντική παρουσία και προσφορά στην Αυτοδιοίκηση. Αφήνει πίσω του ανεξίτηλο αποτύπωμα συνέπειας σε προοδευτικές αρχές και αξίες αλλά και δημιουργικού έργου. Εκφράζουμε στην οικογένειά του τα θερμά μας συλλυπητήρια».
«Υπήρξε μια από τις κορυφαίες μορφές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη χώρα μας, πρωτοπόρος σε ιδέες, οραματιστής, αντιστασιακός» αναφέρει στην ανακοίνωσή της η ΔΗΜΑΡ, όπου και προστίθεται επίσης:
«Πήρε μέρος και πρωτοστάτησε σε όλους τους εθνικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες του τόπου τα τελευταία 65 χρόνια, συμμετείχε και πρωταγωνίστησε στους αγώνες για αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση, για περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη. Άνοιξε νέους δρόμους στους χώρους αυτούς και στήριξε και πλούτισε με τις ιδέες και τη δράση του κάθε προοδευτική προσπάθεια και κίνηση στον τόπο μας και τη χώρα».
«Ήταν για όλους τους δημάρχους της Κρήτης, αλλά και της χώρας, ένας πρύτανης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης» αναφέρει μεταξύ άλλων στο συλλυπητήριο μήνυμα του ο δήμαρχος Χανίων Αναστάσιος Βάμβουκας και προσθέτει:
«Δεν είναι τυχαίο που τα Ανώγεια έχουν αυτήν την ανάπτυξη προς αυτήν τη σωστή κατεύθυνση και δεν είναι καθόλου τυχαίο επίσης ότι τα Ανώγεια, από την εποχή του έχουν γίνει ένα σημείο αναφοράς πολιτισμού που σέβεται την παράδοση και προχωράει και παραπέρα. Τα διδάγματά του και οι πράξεις αυτού του χαρισματικού ανθρώπου θα εμπνέουν τη σκέψη και τις πράξεις μας».
Ένας οραματιστής δήμαρχος!
Στα δύσκολα λόγια του αποχωρισμού αναφέρεται ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Μανώλης Κεφαλογιάννης.
«Ο Γιώργης Κλάδος «έφυγε» στα 94 του χρόνια, αλλά θα μείνει πάντα στο νου και στην καρδιά μας» υποστηρίζει και τονίζει: «Η ακεραιότητά του, το ήθος του, η προσφορά του, το έργο του. Υπήρξε, ένας καινοτόμος «εργάτης» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ένας οραματιστής δήμαρχος. Τα Ανώγεια, η Κρήτη, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, όλοι μας τον αποχαιρετούμε με συγκίνηση. Κέρδισε επάξια το σεβασμό και την εκτίμηση όλων».
Στη δήλωση της η βουλευτής Α’ Αθηνών Νέας Δημοκρατίας Όλγα Κεφαλογιάννη αναφέρει:
«Πλήρης ημερών έφυγε ένας ξεχωριστός Ανωγειανός, ένας δημιουργικός Κρητικός, ένας πρωτοπόρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο Γεώργιος Κλάδος. Ο εκλιπών δίκαια χαρακτηρίστηκε ως “πρύτανης” της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την οποία υπηρέτησε επί πολλά χρόνια και κόσμησε με το ήθος του. Τα Ανώγεια, η Κρήτη και η Αυτοδιοίκηση τον αποχαιρετούν με σεβασμό και καθολική αναγνώριση του έργου και της προσφοράς του.
«Με ιδιαίτερη θλίψη πληροφορήθηκα την απώλεια της ιστορικής μορφής της Αριστεράς και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Γεωργίου Κλάδου» αναφέρει στο συλλυπητήριο του ο βουλευτής ΣΥΡΥΖΑ Ηρακλείου Γιάννης Μιχελογιαννάκης ο οποίος και προσθέτει:
«Ο εκλιπών υπήρξε σημαίνουσα προσωπικότητα της Αυτοδιοίκησης, αντιστασιακός και οραματιστής δήμαρχος, χαρακτηριζόταν από ακεραιότητα, κύρος, πρωτοπορία και ήθος, συνταύτισε την Πολιτική με τον Πολιτισμό, ενώ παρέμεινε πιστός στις ιδέες του μέχρι το τέλος. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του και τους οικείους του. Αιωνία η μνήμη του».
Ανακοίνωση για τον θάνατο του Γιώργη Κλάδου εξέδωσε και η ανεξάρτητη περιφερειακή κίνηση πολιτών «Μία Κρήτη, περιβάλλον – άνθρωπος», την οποία υπογράφει ο Αντώνης Ανηψητάκης. Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση αναφέρεται μεταξύ άλλων:
«Και τώρα ποιος θα μας δείχνει πώς λύνονται τα παζλ της Αυτοδιοίκησης; Και τώρα ποιος θα μας δείχνει πώς ξεπερνιέται ο τοπικισμός; Παζλ ονόμαζε τη μέθοδό του. Δεν διεκδικούσε ό,τι πρόγραμμα κυκλοφορούσε, μονάχα ό,τι ταίριαζε στο πρόγραμμά του. Γιατί αυτός είχε και πρόγραμμα και όραμα.
Δεν μπέρδεψε ποτέ την προκοπή με την απορροφητικότητα. Δεκαετίες πριν, πρωτοπόρος, μα δυστυχώς διαρκώς επίκαιρος. Ο τρόπος του ελάχιστους βρήκε μιμητές.
Έφηβος ες αεί, έτσι τον αποκαλούσε ο συνάδελφός του ο Σταύρος Μπένος, έτσι θα μείνει στη μνήμη όσων τον γνώρισαν. Ένας σοφός έφηβος της Αντίστασης και της Δημιουργίας, του έργου για το Δήμο δηλαδή».
Στην ανακοίνωσή τους τα μέλη του Δ.Σ. της Εκπαιδευτικής Αναπτυξιακής ΠΛΟΗΓΟΣ μεταξύ άλλων αναφέρουν:
«Όταν ένας άνθρωπος καταφέρνει με τις ιδέες και τις πράξεις του να ταυτιστεί με την έννοια “πρωτοπόρος”, τότε αυτή η έννοια δεν σηματοδοτεί μόνο τον ίδιο, αλλά και ό,τι υπηρέτησε. Η Αυτοδιοίκηση και η Κοινωνία της Κρήτης, αλλά και της Ελλάδας ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι από τη ζωή, τις σκέψεις και τη δράση του Γιώργη Κλάδου . Ο χαρακτηρισμός του ως «Πατριάρχη», «Πρύτανη» και «Δασκάλου» της Αυτοδιοίκησης αυτή τη διάσταση επιδιώκουν να αποτυπώσουν, χωρίς όμως να αρκούν».
Στην ανακοίνωσή του το «Συμπόσιο Πολιτισμού» υποστηρίζει ότι ο «Γιώργος Κλάδος συνταύτισε την Πολιτική με τον Πολιτισμό στο υψηλότερο επίπεδο. Με όραμα και στρατηγική δημιούργησε ένα πρότυπο μοντέλο αυτοδιοίκησης στο Δήμο Ανωγείων, διεθνούς εμβέλειας, ανοίγοντας ένα παράθυρο στο μέλλον. Ανέδειξε με το υψηλό Παράδειγμά του πως ο Πολιτισμός, η Oικολογία και η Πολιτική Ηθική πρέπει να είναι το υπόβαθρο της ανάπτυξης και της Δημοκρατίας.
Ο Γιώργος Κλάδος θα είναι για πάντα ένα φωτεινό υπόδειγμα πολιτικού και ανθρώπου».