Τον περασμένο Φεβρουάριο στη Σόφια της Βουλγαρίας αστυνομικοί επενέβησαν ώστε να μπλοκάρουν τη διαδικασία αγοραπωλησίας ενός πίνακα του Αμερικανού ζωγράφου Τζάκσον Πόλοκ έναντι 12 εκατομμυρίων ευρώ. Για την αγοραπωλησία φέρεται να είχε μεσολαβήσει ένας Βούλγαρος ως κοινός συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους υποψήφιους αγοραστές και στα μέλη οικογένειας που είχε δομήσει ένα προφίλ συλλεκτών σπουδαίων έργων τέχνης. Όμως μετά την έφοδο των αστυνομικών, η όλη διαδικασία «τινάχθηκε» στον αέρα.
Είχε προηγηθεί ενημέρωση της Europol αλλά και του Τμήματος Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Βουλγαρίας από το Τμήμα Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος Κρήτης, στελέχη του οποίου είχαν τις σχετικές πληροφορίες αφού το κουβάρι αυτής της πολυεπίπεδης έρευνας ξεκίνησε από την Κρήτη. Το Οργανωμένο εκτίμησε τη σοβαρότητα των πληροφοριών που έφθασαν στη διάθεση του και αποφάσισε με την συνδρομή της Europol να προχωρήσει την έρευνα, αν και δεν γνώριζε εκείνη τη χρονική στιγμή κατά πόσο ο πίνακας ήταν γνήσιος ή πλαστός.
Αν και εκκρεμεί το πόρισμα της ειδικής πραγματογνωμοσύνης περί της γνησιότητας του πίνακα του Πόλοκ, οι Αρχές έχουν ήδη στη διάθεση τους τα πρώτα πορίσματα για άλλους πίνακες που βρήκαν μετέπειτα σε έρευνες στην Αττική, και τους οποίους τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης φέρονται να εμφάνιζαν ως γνήσιους αλλά εν τέλει, σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελούσαν …αριστουργήματα πλαστότητας.
Ήδη από τους 18 συνολικά πίνακες που κατασχέθηκαν μετά την αστυνομική έφοδο στη Σόφια, έχουν εκδοθεί επίσημα πορίσματα για τους δέκα, με τους ειδικούς να αποφαίνονται ότι οι πίνακες είναι πλαστοί. Εκκρεμεί η διαδικασία για τους υπόλοιπους 8, ανάμεσα σε αυτούς και ο περίφημος πίνακας του Πόλοκ. Ωστόσο η όλη δουλειά που είχε γίνει ήταν άψογη επαγγελματικά σε τέτοιο βαθμό που είχαν παραπλανηθεί ακόμα και γνώστες του αντικειμένου, όπως οίκοι δημοπρασιών και συλλέκτες. Οι πίνακες που κατασχέθηκαν εμφανίζονταν ως έργα τέχνης σπουδαίων ζωγράφων, Ελλήνων και ξένων. Βαν Γκονγκ, Μονέ, Παπαλούκας, Παρθένης, Κουνέλης, Μαλέας, Χατζηκυριάκος κλπ.
Η υπόθεση έχει πάρει ήδη τον δρόμο της κύριας ανάκρισης, αφού πριν από ημέρες η ογκώδης δικογραφία διαβιβάστηκε στην Εισαγγελία Αθηνών και ακολούθησε η άσκηση κακουργηματικών διώξεων.
Στο «κάδρο» των κατηγορουμένων βρίσκονται πέντε πρόσωπα, εκ των οποίων τα τρία συνδέονται με συγγενική σχέση μεταξύ τους. Με βάση την επίσημη ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ, ο ρόλος του αρχηγού στην εγκληματική οργάνωση αποδίδεται σε 35χρονο, ο οποίος φέρεται να είχε αναλάβει να συντονίζει, να έρχεται σε επαφή με οίκους δημοπρασιών και να διαπραγματεύεται τις αγοραπωλησίες αλλά και τα χρήματα.
Ως προς τα έτερα εμπλεκόμενα πρόσωπα, στην επίσημη ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ περιλαμβάνονται ακόμα:
– ένας 61χρονος, ο οποίος έχοντας ζωγραφικές δεξιότητες και ειδικές γνώσεις σχετικά με τη φύση και την τεχνοτροπία των ζωγράφων, κατάρτιζε τους πλαστούς πίνακες,
-μία 69χρονη, η οποία εκμεταλλευόμενη την αλλοδαπή καταγωγή της, παρείχε πληροφορίες για την οργάνωση της ψευδούς διαδρομής των έργων, από τους αρχικούς δημιουργούς στα μέλη της οργάνωσης, ενώ παρουσιαζόταν ως συλλέκτρια έργων τέχνης στους υποψήφιους αγοραστές,
-ένας 56χρονος, ο οποίος φέρεται να είχε αναλάβει τη συσκευασία των πινάκων και την παράδοσή τους στις μεταφορικές εταιρείες, την είσπραξη των χρημάτων από τις αγοραπωλησίες, την παραλαβή των πλαστών εγγράφων και σφραγίδων, ενώ εκτελούσε χρέη οδηγού της οργάνωσης και
-ένας 48χρονος, ο οποίος ως ιδιοκτήτης καταστήματος κατασκευής σφραγίδων, προμήθευε την οργάνωση με τις πλαστές σφραγίδες.
Με βάση την επίσημη ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ, σε έλεγχο του ΣΔΟΕ στα τρία βασικά μέλη της οργάνωσης προέκυψε ότι κατέχουν σημαντικά χρηματικά ποσά σε τραπεζικούς λογαριασμούς, παρότι δεν παρουσιάζουν επαγγελματική και επιχειρηματική δραστηριότητα. Πάντως, υπολογίζεται ότι η εγκληματική οργάνωση είχε αποκομίσει ποσό άνω των έξι εκατομμυρίων ευρώ.
Από το αποδεικτικό υλικό της δικογραφίας φέρεται να προκύπτει ότι η δράση της εγκληματικής οργάνωσης είχε ξεκινήσει από το 2014, με επαγγελματική δομή, διακριτούς ρόλους και διαρκή δράση, με σκοπό την αποκόμιση μεγάλου παράνομου περιουσιακού οφέλους, μέσω της κατάρτισης και διακίνησης πινάκων, που παρουσιάζονταν ως αυθεντικοί με πλαστά πιστοποιητικά γνησιότητας.
- προμηθεύονταν τα απαραίτητα υλικά (χαρτί παλαιού τύπου, μηχανήματα παλαίωσης των έργων, σφραγίδες) για τη δημιουργία πλαστών πινάκων,
- για την πιστοποίηση της αυθεντικότητας των έργων, πλαστογραφούσαν την υπογραφή του εκάστοτε δημιουργού, αποτύπωναν πλαστές χειρόγραφες αφιερώσεις ενώ χρησιμοποιούσαν πλαστές σφραγίδες μεταβίβασης και ψευδείς τίτλους δήθεν υπογεγραμμένους από επιφανείς ιστορικούς τέχνης της εποχής,
- έρχονταν σε επαφή με οίκους δημοπρασιών του εξωτερικού, παραπλανώντας τους για την αυθεντικότητα των πινάκων ισχυριζόμενοι ότι προέρχονται από συλλέκτες του προηγούμενου αιώνα ή από πολιτικά πρόσωπα,
- μέσω διεθνούς δικτύου που είχαν αναπτύξει για την προώθηση των έργων τους, αναρτούσαν τους πίνακες σε ηλεκτρονικές δημοπρασίες και καταλόγους,
- συσκεύαζαν τα έργα σε ξυλοκιβώτια και τα απέστελαν στο εξωτερικό μέσω μεταφορικής εταιρείας (αερομεταφορά) για την ολοκλήρωση της αγοραπωλησίας.
Να σημειωθεί ότι οι κατασχεθέντες πίνακες ζωγραφικής θα εξεταστούν ως προς τη γνησιότητά τους, ενώ έχουν ενημερωθεί ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Ο.Π.Ι.), ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Εικαστικών Έργων και Εφαρμογών (Ο.Σ.Δ.Ε.Ε.Τ.Ε.) και το Υπουργείο Πολιτισμού.