Ακαδημαϊκοί εικαστικών, καθηγητές θεολογίας και φοιτητές συναντώνται έως την Τεταρτη 23 Αυγούστου, με μοναχούς, τοπικούς φορείς, λαογράφους και αγιογράφους, στα “από-κοσμα” και “απομονωμένα” Αστερούσια για να μελετήσουν βιωματικά την αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου να εικονοποιει θεατές και αθέατες πτυχές της καθημερινότητας και της λατρευτικής ζωής.
Πρόκειται για μια μοναδική εμπειρία βιωματικής έρευνας και σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας για τη μελέτη των βαθύτερων προσεγγίσεων γύρω από την ΕΙΚΟΝΑ, που φιλοξενεί η Ιερά Μονή Κουδουμά, στα κεντρικά Αστερούσια Όρη μέχρι τις 23 Αυγούστου 2023, υπό τον τίτλο: “/iˈko.na/”: Βιωματικό εργαστήριο έρευνας, καλλιτεχνικής δημιουργίας και ανάδειξης των άυλων στοιχείων εικονογραφικής τέχνης στα κεντρικά Αστερούσια Όρη.
16 φοιτητές εικαστικών, θεολογικών σπουδών και ψηφιακών μέσων δημιουργίας και επικοινωνίας, φιλοξενούνται στην Ιερά Μονή Κουδουμά, στον Άγιο Ιωάννη και τα Καπετανιανά Ηρακλείου και μέσα από ένα κατάλληλα σχεδιασμένο πρόγραμμα εργαστηρίων και δραστηριοτήτων θα έχουν την ευκαιρία να:
Μελετήσουν τις εικονογραφικές αναφορές που εντοπίζονται στα κεντρικά Αστερούσια και να φανερώσουν τα ιδιαίτερα στοιχεία τέχνης, τεχνοτροπίας και τεχνολογίας χρωμάτων και υλικών.
Προσεγγίσουν τις προκλήσεις εικαστικής δημιουργίας μεταξύ Ορθόδοξης παράδοσης και εργαλείων ψηφιακού πολιτισμού.
Πειραματιστούν δημιουργικά στην τέχνη και τεχνική της νωπογραφίας, την επεξεργασία πετρωμάτων για την παρασκευή τοπικών χρωμάτων και να μελετήσουν τις εικαστικές αρχές σχεδίου, σύνθεσης και χρώματος στην ελληνική ζωγραφική παράδοση και ειδικότερα στα Αστερούσια.
Πειραματιστούν σε καινοτόμες τεχνικές ψηφιακής τεκμηρίωσης και ψηφιακής αποκατάστασης/αναπαράστασης των τοιχογραφιών με έμφαση σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και επαυξημένης πραγματικότητας (AR) για την εύρεση ελλειπόντων τμημάτων και την ενδοσυμπλήρωση περιεχομένου (inpainting) για τη διασφάλιση των πρακτικών, των γνώσεων και των δεξιοτήτων στις επόμενες γενιές. Προβλέπεται ανάπτυξη κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού για την μεταλαμπάδευση των γνώσεων σε μαθητές.
Εφαρμόσουν όλα τα εικαστικά μέσα και την τοπική τεχνοτροπία, που θα αναδειχθούν από την έρευνα στην πράξη.
Παράλληλα μαζί με τους έξι επιβλέποντες καθηγητές, θα μοιραστούν προσεγγίσεις και προβληματισμούς μεταξύ Ορθόδοξης θεολογίας, εικαστικών και ψηφιακής τεχνολογίας, ενώ τοπικοί παράγοντες και μοναχοί θα μυήσουν τους συμμετέχοντες στην πνευματικότητα των Αστερουσίων, στην τοπική λαογραφία, γαστρονομία και τοπική πολιτιστική δραστηριότητα.
Για τη βέλτιστη τεκμηρίωση και επικοινωνιακή στρατηγική προβολής της δράσης, όλες οι ενέργειες και δραστηριότητες θα κινηματογραφηθούν από εξειδικευμένο τηλεοπτικό συνεργείο.
Οι εκπαιδευτικές δράσεις έρευνας, καλλιτεχνικής δημιουργίας και πολιτισμού της Ιεράς Μονής Κουδουμά σχεδιάστηκαν σε συνεργασία με τον «Οργανισμό έρευνας, καινοτομίας και πολιτισμού: LOOX.Media», έπειτα από ανοιχτό κάλεσμα του υπουργείου Πολιτισμού για δράσεις που θα πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια του 2023, με αφορμή την επέτειο συμπλήρωσης είκοσι χρόνων από την υιοθέτηση της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003).
Το πρώτο Ελληνικό Πανεπιστήμιο στην Κρήτη
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εντάσσεται στις ενέργειες της Ιεράς Μονής Κουδουμά, για την προσπάθεια ανάδειξης και αναβίωσης του κέντρου γραμμάτων και παιδείας των βυζαντινών χρόνων που λειτούργησε, επτά αιώνες πριν, στην Ιερά Μονή Τριών Ιεραρχών στο Λουσούδι, μετόχι της Ιεράς Μονής Κουδουμά.
Εκεί, ο λόγιος και μοναχός Ιωσήφ Φιλάγρης ίδρυσε σχολή πανεπιστημιακού επιπέδου, στην οποία δίδασκε κείμενα Πατέρων και ανώτερα μαθήματα θεολογίας, φιλοσοφίας, αστρονομίας, γραμματικής και ιατρικής.
Με τα κείμενα των αρχαίων συγγραφέων που ο ίδιος και οι μαθητές του αντέγραψαν, στο εργαστήριο αντιγραφής χειρογράφων Scriptorium, βοήθησε στη διάσωση και διάδοση της αρχαίας ελληνικής σκέψης στην Ευρώπη την εποχή της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού.
Η διεπιστημονική αυτή συνάντηση ευελπιστούν οι διοργανωτές να φανερώσει τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την αναδημιουργία ενός ζωντανού, διεπιστημονικου και σύγχρονου κέντρου γραμμάτων, παιδείας, τοπικής και περιφερειακής πολιτιστικής αναφοράς και δημιουργίας, σύμφωνο με την πνευματική παρακαταθήκη του παρελθόντος.
«Προσκαλούμε, λοιπόν, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τοπικούς φορείς, οργανισμούς και ερευνητές να συνδράμουν από κοινού στην προσπάθεια αναγέννησης του σπουδαίου κέντρου γραμμάτων και παιδείας των βυζαντινών χρόνων και αναμένουμε κάθε πρόταση ή δραστηριότητα, η οποία μπορεί να πρεσβεύει και διακονεί όχι μόνο την εκκλησία αλλά και την παιδεία…», δήλωσε μεταξύ άλλων ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κουδουμά Αρχιμανδρίτης Μακάριος Σπυριδάκης.
Η δράση υλοποιείται με την παροχή αιγίδας και οικονομικής επιχορήγησης του υπουργείου Πολιτισμού.
Υποστηρίζεται από ακαδημαϊκούς και φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας, της Θεολογικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου και φέρει, επίσης, την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και του Δήμου Γόρτυνας.