Οι ελληνικές αρχές έχουν υποχρέωση επέμβασης στα διεθνή χωρικά ύδατα για την διάσωση μεταναστών και προσφύγων που βρίσκονται σε κίνδυνο αλλά δεν έχουν καμία αρμοδιότητα να κινηθούν ποινικά εναντίον των διακινητών.
Αυτό προκύπτει με βάση το σκεπτικό του Αρείου Πάγου που έκανε δεκτό το αίτημα αναίρεσης πέντε Σύρων καταδικασθέντων σε 595 έτη κατά συγχώνευση έκαστος για παράνομη μεταφορά 586 μεταναστών και προσφύγων με το πλοίο “Baris», το οποίο είχε εντοπιστεί 30 ναυτικά μίλια νοτίως των ακτών της Κρήτης και είχε ρυμουλκυθεί στο λιμάνι της Ιεράπετρας.
Είναι μία απόφαση που φέρνει τα πάνω-κάτω ως προς την ποινική προδικασία και ποινική μεταχείριση εμπλεκομένων σε ανάλογες υποθέσεις ενώ πληροφορίες της «Π» αναφέρουν ότι εγείρονται και αξιώσεις αποζημίωσης από το ελληνικό Δημόσιο. Το διά ταύτα της υπόθεσης αυτής και δεκάδων άλλων παρεμφερών περιπτώσεων συνοψίζεται στις ισχύουσες νομικές διατάξεις που αναφέρουν ότι: η μεταφορά λαθρομεταναστών εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων δεν υπάγεται στην ελληνική ποινική δικαιοδοσία.
Τόσο το πρωτόδικο όσο και το δευτεροβάθμιο δικαστήριο είχε επιβάλει ποινές-”μαμούθ” στο πλήρωμα του Baris (με εκτιτέα τα 25 έτη). Οι καταδικασθέντες προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, δηλαδή του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Ανατολικής Κρήτης, λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας.
Ο Άρειος Πάγος αποφάνθηκε ότι πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση σε νέα δίκη με άλλη σύνθεση καθώς, «ενώ η απόφαση (του δευτεροβάθμιου) δέχθηκε ότι το πλοίο που μετέφερε τους λαθρομετανάστες καταλήφθηκε νοτίως των ακτών της Κρήτης, ήτοι στα Διεθνή Χωρικά Ύδατα, εντούτοις, δέχθηκε παράλληλα, κατά τρόπο αντιφατικό, ότι οι αναιρεσείοντες μετέφεραν με το πλοίο τους λαθρομετανάστες στην Ελληνική Επικράτεια και ειδικότερα στην Ιεράπετρα της Κρήτης.
Ταυτόχρονα, από την επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτει ότι το πλοίο υπέστη βλάβη και ρυμουλκήθηκε στην Κρήτη από Ελληνικό πολεμικό πλοίο, ενώ είναι γνωστό, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, ότι τα Ελληνικά Χωρικά Υδατα είναι 6 ναυτικά μίλια και κατά συνέπεια η μεταφορά λαθρομεταναστών εκτός Ελληνικών Χωρικών Υδάτων δεν υπάγεται στην Ελληνική ποινική δικαιοδοσία».
Άπαντες ελεύθεροι
Κατόπιν της εξέλιξης αυτής, χθες διεξήχθη εν νέου η δίκη σε δεύτερο βαθμό, οπότε και το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Ανατολικής Κρήτης έπαψε ως απαράδεκτη την ποινική δίωξη κατά των κατηγορουμένων λόγω έλλειψη δικαιοδοσίας των ελληνικών δικαστηρίων.
Αυτό σημαίνει ότι οι καταδικασθέντες, μετά από περίπου 3,5 χρόνια στη φυλακή, είναι ελεύθεροι.
Ο εκ των συνηγόρων υπεράσπισης, Άγγελος Ζερβός, μιλώντας στην «Π» για την υπόθεση, δήλωσε: «Ο Άρειος Πάγος με την απόφασή του έκανε δεκτό τον μοναδικό προβληθέντα λόγο αναίρεσης περί έλλειψης-αντιφατικής αιτιολογίας. Στην ίδια απόφαση του Αρείου Πάγου γίνεται αναφορά περί θετικής υπέρβασης εξουσίας λόγω έλλειψης δικαιοδοσίας-και ορθώς κατά την κρίση μου-των δικαστηρίων της ελληνικής επικράτειας διότι προέκυψε ότι το πλοίο που μετέφερε τους μετανάστες έπλεε σε διεθνή ύδατα με προορισμό την Ιταλία και έτσι έπαψε την ποινική δίωξη λόγω απαραδέκτου».
Θα στραφούν κατά του Ελληνικού Δημοσίου
Νομικοί κύκλοι αποκάλυψαν στην «Π» ότι από την πλευρά των πέντε καταδικασθέντων κινούνται διαδικασίες για αγωγή κατά του Ελληνικού Δημοσίου με την οποία θα διεκδικήσουν αποζημίωση για την ταλαιπωρία που υπέστησαν. Οι ισχυρισμοί που προέβαλαν ήταν ότι δεν ανήκαν στο πλήρωμα αλλά ήταν και εκείνοι μετανάστες.
Η επίμαχη απόφαση συζητείται έντονα από χθες στους νομικούς κύκλους ενώ την ίδια ώρα στους κόλπους του Λιμενικού Σώματος είναι σαν να έχει πέσει «βόμβα».
Η περίπτωση του πλοίου “Barris” τον Νοέμβριο του 2014 είχε σημάνει συναγερμό σε Λιμενικό, Αστυνομία και Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, καθώς αρχικά υπήρξαν πληροφορίες ότι στο πλοίο επέβαιναν ένοπλοι αλλά και ασθενείς με έμπολα. Οι πληροφορίες αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν, όμως λόγω της σφοδρής κακοκαιρίας που επικρατούσε, το φορτηγό πλοίο υπό σημαίας «Κιριμπάτι» ρυμουλκύθηκε στο λιμάνι της Ιεράπετρας από την φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού «Ύδρα».
Με βάση το αποδεικτικό υλικό, οι εμπλεκόμενοι είχαν παραλάβει τους μετανάστες από τα παράλια της Τουρκίας σε συνεννόηση με έναν Κούρδο, στις 13 Νοεμβρίου του 2014.
Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς είχαν στοιβάξει τους αλλοδαπούς στο αμπάρι του πλοίου και τους παρείχαν ελάχιστη τροφή και νερό. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς είχαν συνεχή τηλεφωνική επικοινωνία με άγνωστο άτομο, το οποίο αποκαλούσαν «παππού», σχετικά με την παραλαβή των μεταναστών.
Ενήργησαν δε τη μεταφορά κατά τρόπο που μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και ειδικότερα επιβίβασαν τους προαναφερόμενους αλλοδαπούς στο αμπάρι του πλοίου, με ανεπαρκή χωρητικότητα για έναν τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων, με ανεπαρκή αερισμό και χωρίς να τους παρέχουν αρκετή τροφή και νερό, από την έλλειψη δε επαρκούς οξυγόνου και την αδυναμία αερισμού του χώρου σε συνδυασμό με την ανεπαρκή χωρητικότητα μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο που συνίστατο στην πιθανότητα ασθένειας μεταφερομένων, δεδομένου της μεγάλης απόστασης που έπρεπε να διανύσουν.
Περαιτέρω υπήρχε κίνδυνος διότι το πλοίο δεν ήταν αξιόπλοο, δεν έφερε βοηθητικές βάρκες ούτε σωστικά μέσα, ούτε και κατάλληλο φωτισμό. Μετανάστες σε καταθέσεις τους είχαν περιγράψει ότι τη μία μέρα έτρωγαν λίγους χουρμάδες, την άλλη λίγο ψωμί, κλειδαμπαρωμένοι εν μέσω σφοδρής θαλασσοταραχής.