Ούτε λύνεται ούτε κόβεται ο γόρδιος δεσμός της απερίγραπτης πολεοδομικής ομηρείας στο Σκαλάνι και τις Βασιλειές. Όμως έχει καταφέρει να αναπαραχθεί με μεγάλη επιτυχία καθώς 180 περιοχές της Κρήτης, έχουν καθηλωθεί σε σχέδια πόλης – «φαντάσματα» που εγκλωβίζουν σε συνθήκες υπανάπτυξης τις ζωές των τοπικών κοινωνιών.
Πρόκειται για θλιβερές ιστορίες – καρμπόν που συναντώνται κατά εκατοντάδες και σε άλλες περιοχές της χώρας, και έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι η αθάνατη ελληνική γραφειοκρατία συνδυαστικά με την έλλειψη πολιτικής βούλησης, έχουν καταφέρει να χτίσουν ένα αδιαπέραστο τείχος μπροστά στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών που ζητούν το αυτονόητο. Δρόμους, σχολεία δίκτυα αντιπλημμυρική προστασία … Ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης.
Ο δαίδαλος των παλινδρομήσεων
Η ιστορία των πολεοδομικών μελετών Βασιλειών και Σκαλανίου, ξεκινά από το μακρινό 1997, όταν ανατέθηκαν από την πρώην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και από το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ και σημερινό Υπουργείο Περιβάλλοντος. Η πορεία υλοποίησης τους, κατέγραψε ένα δραματικά αργό ρυθμό, με πολλές παλινδρομήσεις σε σχέση με την έκταση που πρέπει να πολεοδομηθεί, και μια σειρά από άλλα ζητήματα τα οποία γίνονταν «μπαλάκι» ανάμεσα στο υπουργείο και τις τοπικές αρμόδιες υπηρεσίες.
Καθώς όμως καθυστερούσε η ολοκλήρωση των μελετών, άλλαζαν και τα πληθυσμιακά δεδομένα των περιοχών, που ανέπτυσσαν μια θεαματική δυναμική σε ό,τι αφορά στην οικιστική τους δόμηση. Ενδεικτικό είναι ότι με βάση στοιχεία του πρώην Τοπικού Συμβουλίου των Βασιλειών ο πληθυσμός της περιοχής το 1981 ήταν 425 άτομα το 1991 ήταν 553, το 2001 ήταν 1089 και το 2011 έφταναν τα 2270 άτομα…
Όμως παρά το γεγονός ότι καταγραφόταν ραγδαία οικιστική δόμηση στις περιοχές αυτές, οι μελέτες ακολουθούσαν μια απίστευτα αργή διαδρομή. Το αποτέλεσμα είναι ότι όταν οι μελέτες αυτές έχοντας διανύσει μια απίστευτη χρονοκαθυστέρηση έφταναν στο σημείο να έχουν ολοκληρώσει το τεχνικό αντικείμενο τους, και έπρεπε να διεκπεραιωθεί και να κλείσει το οικονομικό τους αντικείμενο, άλλαξε η νομοθεσία των πολεοδομικών μελετών.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε σοκ όχι με την έννοια ότι ήταν παράλογο να ζητηθούν μελέτες των ρεμάτων και των ρηγμάτων, και μάλιστα μετά από τις φυσικές καταστροφές που άρχισαν να εμφανίζονται η μια μετά την άλλη. Το σοκ είχε να κάνει με τη διαχείριση του υπουργείου, που ενώ για δεκαετίες δεν φρόντισε να κλείσει τις εκκρεμότητες που είχε με δεκάδες πολεοδομικές μελέτες τις οποίες άφησε να σύρονται, όταν αποφάσισε να ανοίξει τους φακέλους του και να ασχοληθεί μαζί τους είχαν φτάσει σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις.
Για παράδειγμα στην περιοχή των Βασιλειών στελέχη της πολεοδομίας ξεκαθαρίζουν ότι θα πρέπει να γίνει εκ νέου προκήρυξη νέας μελέτης αφού όμως κλείσουν οι εκκρεμότητες με την υφιστάμενη. Τα πράγματα είναι πιο αισιόδοξα για την περιοχή του Σκαλανίου, καθώς εδώ έχει κλείσει και το μελετητικό αντικείμενο και το οικονομικό αντικείμενο της μελέτης που παρελήφθη όταν οι μελετητές ήταν πια συνταξιούχοι… Όμως εδώ το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι ότι έχοντας φτάσει σε αυτό το στάδιο τα πράγματα είναι πιο αισιόδοξα για την επαναπροκήρυξη της.
Ο αντιδήμαρχος πολεοδομίας Γιώργος Καραντινός με δηλώσεις του στην «Π» τονίζει μεταξύ άλλων ότι η υπηρεσία, παρά την υποστελέχωση της και τον τεράστιο όγκο δουλειάς που καλείται να διαχειριστεί ασκεί πιέσεις και προσπαθεί να αναζητά λύσεις στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και της νομιμότητας.
Όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση του Σκαλανίου και των Βασιλειών είναι φανερό ότι είναι αδιέξοδη και ο μόνος τρόπος για να ξεμπλοκάρουμε είναι πιθανόν να υπάρξει μια νομοθετική ρύθμιση η οποία θα δώσει διέξοδο και στη δική μας περίπτωση, και σε δεκάδες άλλες που υπάρχουν σε όλη την Κρήτη και στις εκατοντάδες που υπάρχουν σε επίπεδο χώρας.
Είναι αντικειμενική ανάγκη να δρομολογηθούν λύσεις σε κεντρικό επίπεδο προκειμένου βγουν από τις συμπληγάδες οι περιοχές των Βασιλειών και Σκαλανίου καθώς είναι από τις πιο πυκνοδομημένες περιφερειακές περιοχές της πόλης που κυριολεκτικά σφύζουν από ζωή, και εκτονώνουν σε σημαντικό βαθμό τις ισχυρές πολεοδομικές πιέσεις που δέχεται το Ηράκλειο.