Όταν η κυκλική οικονομία συναντά την περιβαλλοντική προστασία και την κοινωνική αλληλεγγύη.
Μια πρωτοποριακή πανελλαδική πρωτιά σηματοδοτεί για τον Δήμο Ηρακλείου η δημιουργία του εναλλακτικού δημοτικού εστιατορίου το οποίο βγαίνει στον αέρα τον επόμενο μήνα. Πρόκειται για ένα εστιατόριο στο οποίο θα αξιοποιούνται περισσεύματα τροφής των χώρων μαζικής εστίασης ως πρώτη ύλη για την παρασκευή φαγητού. Για την ακρίβεια, θα χρησιμοποιούνται οι ποσότητες φαγητού που έχουν μείνει αδιάθετες στις κουζίνες μεγάλων ξενοδοχείων ή χώρων εστίασης, οι οποίες δεν έχουν σερβιριστεί και παραμένουν άθικτες. Οι ποσότητες αυτές θα συγκεντρώνονται στο εναλλακτικό δημοτικό εστιατόριο, θα επεξεργάζονται, θα φτιάχνονται νέες παρασκευές φαγητού και στη συνέχεια θα προσφέρονται ξανά στους πολίτες και συγκεκριμένα δωρεάν για τους απόρους και με ένα συμβολικό τίμημα για όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Το εστιατόριο θα στεγαστεί σε δημοτικό ακίνητο στην 62 Μαρτύρων, στο οποίο θα γίνουν όλες οι αναγκαίες μετατροπές ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει ως χώρος εστίασης. Για τον σκοπό αυτό αμέσως μετά τον 15Αυγουστο αναμένεται να βγει στον αέρα η σχετική προκήρυξη του έργου.
Με τον τρόπο αυτό ο Δήμος Ηρακλείου ανοίγει ένα νέο κρίκο στη μεγάλη αλυσίδα της ανακύκλωσης των υλικών, με παράλληλο στόχο την ενίσχυση των ευπαθών ομάδων, την περιβαλλοντική προστασία αλλά κυρίως την αλλαγή φιλοσοφίας σε σχέση με το πώς διαχειριζόμαστε την τροφή και τα υπολείμματα.
Τι προβλέπει ο σχεδιασμός του προγράμματος
Όλος ο σχεδιασμός του Δήμου στηρίζεται στο πρόγραμμα A2U FOOD «αποφευκτέα και μη τροφικά υπολείμματα: Μια ολιστική προσέγγιση διαχείρισης για τις αστικές περιοχές– Avoidable and unavoidable food wastes: Aholistic managing approach for urban environments», με ακρωνύμιο A2UFood. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν ως εταίροι ο Δήμος Ηρακλείου (ως επικεφαλής εταίρος), το ΤΕΙ Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Ενιαίος Σύνδεσμος Διαχείρισης Απορριμμάτων Κρήτης (ΕΣΔΑΚ) και η Enviroplan Α.Ε.
Κεντρικό αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των υπολειμμάτων τροφίμων στην πόλη του Ηρακλείου που να βασίζεται στις προτεραιότητες διαχείρισης όπως αυτές ορίζονται από την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, την ανάγκη επίτευξης συγκεκριμένων στόχων με βάση τον εθνικό σχεδιασμό και φυσικά τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
Βασικοί του πυλώνες του έργου είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου προγράμματος αποφυγής παραγωγής υπολειμμάτων τροφίμων και καλύτερης αξιοποίησης των τροφίμων που αγοράζονται από κάθε νοικοκυριό.
Επίσης, η ανάπτυξη λογισμικών και εφαρμογών κινητών τηλεφώνων για την καλύτερη διαχείριση των τροφίμων που αγοράζονται, η ανάπτυξη ενός δικτύου συλλογής αποφευκτέων τροφικών υπολειμμάτων από χώρους μαζικής εστίασης και μονάδες φιλοξενίας, η ανάπτυξη ενός χώρου διαχείρισης και αξιοποίησής τους, μετατρέποντάς τα σε τρόφιμα δεύτερης ευκαιρίας. Επιπλέον πυλώνα του έργου αποτελεί η ανάπτυξη ενός δικτύου χωριστής συλλογής τροφικών υπολειμμάτων από μονάδες μαζικής εστίασης και η ανάπτυξη μονάδας παραγωγής βιοπλαστικών για την παρασκευή κάδων κομποστοποίησης και τέλος η ανάπτυξη συστημάτων αστικής κομποστοποίησης προ-διαλεγμένων οργανικών για μονοκατοικίες, πολυκατοικίες και γειτονιές.
Πώς θα λειτουργεί το εναλλακτικό δημοτικό εστιατόριο
Καθημερινά τεράστιες ποσότητες φαγητού των ξενοδοχείων ή μεγάλων κέντρων εστίασης καταλήγουν στους κάδους των σκουπιδιών επειδή δεν καταναλώθηκαν. Πρόκειται για μαγειρεμένο φαγητό το οποίο δε σερβιρίστηκε ποτέ, σε ένα γάμο ή σε μια βάπτιση, επειδή ο κόσμος που θα το κατανάλωνε ήταν λιγότερος, με αποτέλεσμα να μην διατεθεί. Αντίστοιχα σε ξενοδοχεία καθημερινά πετιούνται στους κάδους τεράστιες ποσότητες φαγητού που ετοιμάστηκαν αλλά δεν σερβιρίστηκαν. Τα τρόφιμα αυτά θα συλλέγονται και θα επαναχρησιμοποιούνται και θα σερβίρονται στο δημοτικό εναλλακτικό εστιατόριο. Όπως εξηγεί ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας κ. Χάρης Μαμουλάκης πόσες φορές έχουμε πάει σε ένα γάμο ή μια βάπτιση όπου οι καλεσμένοι ήταν λιγότεροι και το φαγητό περίσσεψε. Οι ποσότητες του κρέατος για παράδειγμα που δεν διατέθηκαν θα μπορούν να διατεθούν στο μενού του δημοτικού εναλλακτικού εστιατορίου ως κρεατόπιτα. Ο ίδιος σημειώνει ότι «το A2U Food είναι ένα από τα πιο πρωτοποριακά προγράμματα αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Βελτιώνει, εκσυγχρονίζει και οδηγεί το Ηράκλειο πολλά βήματα μπροστά στη διαχείριση των απορριμμάτων, στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας, την αποφυγή της σπατάλης των τροφίμων αλλά και την ανάπτυξη μιας ιδιαίτερης δημοτικής κοινωνικής δομής, του εναλλακτικού εστιατορίου. Μια συνεργασία του Δήμου Ηρακλείου και του Ε.Σ.Δ.Α.Κ. με τα κορυφαία εκπαιδευτικά ιδρύματα του τόπου, που μας δίνει τη δυνατότητα να αισιοδοξούμε βάσιμα ότι μπορούμε να μειώσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα και να δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες για τις επόμενες γενιές”.
Από την πλευρά του ο αντιπρύτανης του ΤΕΙ κ. Θρασύβουλος Μανιός έκανε λόγο για έναν σχεδιασμό πρωτοποριακό, σίγουρα σε πανελλαδικό αν όχι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, που έχει ως προφανή στόχο τη δραστική μείωση της παράγωγής των υπολειμμάτων. Όπως είπε συγκεκριμιένα: “Είναι ένα εξαιρετικά λεπτό και ευαίσθητο εγχείρημα, το οποίο δεν μπορεί κάποιος να το προσεγγίσει μονοσήμαντα. Όλος ο σχεδιασμός έχει ένα προφανές περιβαλλοντικό όφελος, που λειτουργεί συνδυαστικά με τον κοινωνικό χαρακτήρα του εγχειρήματος και επισφραγίζεται από μια νέα φιλοσοφία προσέγγισης της έννοιας της τροφής ως πρώτης ύλης, η οποία ευελπιστούμε να δημιουργήσει νέα δεδομένα στην πόλη”. Ο ίδιος εξηγεί ότι ο στόχος που έχει τεθεί είναι το εστιατόριο σε πρώτη φάση να παράξει 500 μερίδες φαγητού οι οποίες στο μεγαλύτερο μέρος τους θα τροφοδοτούν δωρεάν κοινωνικές δομές και οι υπόλοιπες θα διατίθενται στους πολίτες με ένα συμβολικό τίμημα. Είναι προφανές ότι λόγω της φύσης του το εστιατόριο θα λειτουργεί με περιορισμένο αριθμό πιάτων τα οποία θα σερβίρονται και φυσικά θα αγοράζονται και πρώτες ύλες που θα χρησιμοποιεί το εστιατόριο για να μπορέσει να παράγει φαγητά.
Άρα λοιπόν, αυτό που έχει σημασία να καταγραφεί στη συνείδηση του πολίτη είναι ότι δεν πρόκειται για ένα εγχείρημα το οποίο έρχεται να αφήσει μόνο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και την κοινωνική διάσταση της στήριξης των ευπαθών ομάδων, αλλά να αποτελέσει σημείο αναφοράς στην εναλλακτική χρήση των τροφίμων.