Έχετε σκεφθεί πώς είναι να μεγαλώνει κάποιος μόνος του, ένα παιδί στην Κρήτη; «Δεν είναι καθόλου εύκολο γιατί ,μεταξύ άλλων υπάρχει το κοινωνικό στίγμα. Η κοινωνία δεν αποδέχεται πάντα εύκολα τον χωρισμό ενός ζευγαριού, ακόμη κι όταν υπάρχουν σοβαροί λόγοι πίσω από ένα διαζύγιο.» Αποκαλυπτική είναι η συζήτηση με την πρόεδρο του Συλλόγου Μονογονεϊκών οικογενειών Ηρακλείου Μερίνα Ματζαπετάκη.
Η κ. Ματζαπετάκη, μιλά στην “Π” για τις προκλήσεις, τις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα γονιός μόνος του και προσκαλεί όλους αυτούς τους ανθρώπους να ενωθούν για να διεκδικήσουν όλοι μαζί μια καλύτερη ζωή, για εκείνους και τα παιδιά τους.
– Τελικά, πώς είναι να μεγαλώνει κάποιος ένα παιδί μόνος του, στην Κρήτη;
Θα έλεγα ότι είναι μια πρόκληση. Σαφώς και δεν είναι καθόλου εύκολο να μεγαλώνει κανείς ένα παιδί μόνος του, ανεξαρτήτως του λόγου για τον οποίο είναι μονογονέας (χηρεία, διαζύγιο, υιοθεσία, από επιλογή κ.α).
Όταν κάποιος γονιός για τους παραπάνω ή και για άλλους λόγους γίνει μονογονέας, αυτόματα καλείται να αντιμετωπίσει μια νέα πραγματικότητα. Καλείται να παίξει δυο ρόλους ταυτόχρονα, να μεγαλώσει μόνος ένα παιδί -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- (αυξημένα έξοδα, ψυχολογική στήριξη, αυξημένες υποχρεώσεις και ευθύνες κ.ά.).
Το που διαμένει ο κάθε μονογονέας σίγουρα είναι πολύ σημαντικό. Διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης έχει κάποιος μονογονέας μιας μεγάλης πόλης, διαφορετικές κάποιος που μένει σε ένα χωριό ή σε ένα νησί.
Στο Ηράκλειο, όπου είναι και η έδρα του Συλλόγου μας, οι μονογονεϊκές οικογένειες είναι χιλιάδες οπότε σε επίπεδο Κρήτης ο αριθμός αυτός είναι ακόμη μεγαλύτερος.
Δεχόμαστε κλήσεις κυρίως από γυναίκες, από όλη την Κρήτη που ζητάνε βοήθεια.
Η Κρήτη επιβαρύνεται ως προς το κοινωνικό στίγμα. Συχνά υπάρχει ελλιπής ή καθόλου υποστήριξη από την πατρική οικογένεια λόγω του ότι ο χωρισμός δεν γίνεται ευρέως αποδεκτός από την κοινωνία ως τρόπος αντιμετώπισης μίας δυσλειτουργικής κατάστασης. Η κρητική κοινωνία είναι λιγότερο πρόθυμη να επιτρέψει σε ανθρώπους να χωρίσουν, ακόμα και όταν υπάρχουν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα επιθετική έως και βίαιη συμπεριφορά ανάμεσα σε συζύγους.
Ωστόσο, θέλω να πιστεύω ότι στο νησί μας, λόγω της φύσης του κρητικού λαού, υπάρχει συχνά ένα άτυπο δίκτυο υποστήριξης (απλοί πολίτες, εκκλησία, σύλλογοι κ.ά.) προς τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι η βοήθεια αυτή επαρκεί.
Οι μονογονείς έχουν την ευθύνη να εντοπίσουν την ανάγκη των ίδιων ή και των παιδιών τους για στήριξη, εάν είναι εφικτό.
Πέραν της περιοχής που κάθε μονογονέας διαμένει, τα περισσότερα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι μονογονείς είναι κοινά και αυτά καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, αυτά καλείται η κοινωνία και η πολιτεία να λύσει.
– Ποιά είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει;
Θα ομαδοποιούσα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας μονογονέας σε τρεις βασικές κατηγορίες, οικονομικά, ψυχολογικά, κοινωνικά.
Ξεκινώντας από τα οικονομικά, ο μονογονιός επιβαρύνεται με το μεγαλύτερο -αν όχι ολόκληρο- μέρος των καθημερινών, μορφωτικών και άλλων αναγκών του παιδιού αλλά και των δικών του.
Επίσης, η έλλειψη ενός δεύτερου μισθού ή σε περίπτωση διαζυγίου η άρνηση πολύ συχνά από τον άλλο γονέα οικονομικής στήριξης, οδηγούν τον μονογονέα σε απόγνωση. Εδώ να προσθέσω την δυσκολία εύρεσης εργασίας καθώς υπάρχει έλλειψη πλαισίου στήριξης όπως ενημέρωση για θέσεις εργασίας ειδικού καθεστώτος και ωραρίου. Ακόμη και στην περίπτωση που ένας μονογονέας βρει εργασία, τεράστιο είναι το ζήτημα της φύλαξης των παιδιών.
Ο μονογονέας βρίσκεται εγκλωβισμένος όταν επιθυμεί να εργαστεί για να αυξήσει το εισόδημα του αλλά δεν έχει που να αφήσει το παιδί του. Υπάρχουν πολλοί μονογονείς που δεν έχουν κανέναν συγγενή ή έμπιστο φίλο να τους βοηθήσει.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι δυσκολίες είναι ακόμη περισσότερες από εκείνες που αντιμετωπίζουν οι τρίτεκνοι ή οι πολύτεκνοι, καθώς δεν υπάρχει καμία βοήθεια από κανέναν.
Το ψυχολογικό κομμάτι είναι εξίσου σημαντικό
Οι συνέπειες ενός διαζυγίου ή θανάτου του ενός γονέα επηρεάζει αρνητικά τον ψυχισμό του ενός από τους δύο γονείς που μένει πίσω αλλά και τον ψυχισμό των παιδιών. Ο γονέας στερείται συναισθηματικής υποστήριξης, ενώ την ίδια στιγμή πρέπει να στηρίξει με κάποιο τρόπο συναισθηματικά το παιδί του. Ως εκ τούτου βιώνει άγχος, πίεση και ανασφάλεια. Αντίστοιχα επηρεάζεται και ο ψυχισμός των παιδιών τα οποία εμφανίζουν συχνά αντικοινωνικές συμπεριφορές, κατάθλιψη και ανασφάλειες. Απαραίτητη σε κάθε περίπτωση είναι η ενίσχυση τρόπων επικοινωνίας ανάμεσα σε γονείς και παιδιά.
Τέλος πολλές μονογονεϊκές οικογένειες βιώνουν καταστάσεις κοινωνικού ρατσισμού και περιθωριοποίησης, καθώς ο τύπος αυτός οικογένειας δεν είναι πάντα κοινωνικά αποδεκτός. Αυτή η πραγματικότητα εντείνει ακόμη περισσότερα τα προβλήματα που ήδη υπάρχουν.
Ωστόσο, να πούμε ότι βάσει ερευνών τα παιδιά των μονογονέων είναι πιο ευτυχισμένα από τα παιδιά της πυρηνικής οικογένειας.
– Πώς ήρθε η σκέψη για την δημιουργία συλλόγου;
Η πρωτοβουλία για την δημιουργία του Συλλόγου Μονογονεϊκών Οικογενειών προήλθε από την Επιτροπή Ισότητας του Δήμου Ηρακλείου με επικεφαλής την τότε αντιδήμαρχο Κοινωνικών Υπηρεσιών του Δήμου την κα Ρένα Παπαδάκη.
Ήταν η έμπρακτη απάντηση στα εκατοντάδες αιτήματα προς τον Δήμο Ηρακλείου για βοήθεια από μονογονεϊκές οικογένειες του δήμου μας. Όταν λοιπόν τα αιτήματα το έτος που μας πέρασε έφταναν περίπου τα 900 αντιλαμβάνεστε για πόσες χιλιάδες μονογονεϊκές οικογένειες μιλάμε.
Ο Σύλλογος Μονογονεϊκών Οικογενειών Ηρακλείου συστάθηκε μόλις το 2021, με τις πρώτες εκλογές τον Νοέμβριο του ίδιου έτους. Μιλάμε λοιπόν για έναν νεοσύστατο Σύλλογο, τον μοναδικό σε επίπεδο Κρήτης.
– Πόσα μέλη έχει και ποιές είναι οι προσδοκίες σας;
Αυτή την στιγμή τα μέλη του Συλλόγου μας φτάνουν τα 111. Αυτός είναι για μας απλά ένας αριθμός που δεν αποτυπώνει σε καμία περίπτωση το σύνολο των μονογονέων της πόλης μας που όπως είπαμε είναι χιλιάδες με αυξητική τάση τα προσεχή έτη.
Την πρωτοβουλία της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας του Δήμου Ηρακλείου, σκοπός μας είναι να την αγκαλιάσει η κοινωνία του Ηρακλείου συμβάλλοντας στην στήριξη αυτής της κοινωνικής ομάδας.
Προς αυτή την κατεύθυνση ο Σύλλογος διοργανώνει εκδηλώσεις με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, έχει προχωρήσει σε συνεργασίες τόσο με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης (Περιφέρεια Κρήτης, Δήμο Ηρακλείου), όσο και με άλλους συλλόγους που δραστηριοποιούνται στον τόπο μας με συναφή χαρακτήρα. Επίσης σε συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις, ο Σύλλογος έχει εξασφαλίσει στα μέλη του εκπτώσεις και προνόμια, κάτι που θέλουμε να επεκτείνουμε μελλοντικά.
Σκοπός του Συλλόγου Μονογονεϊκών Οικογενειών Ηρακλείου είναι κανείς μονογονέας να μην νιώσει ξανά μόνος. Να γνωρίζει ότι ανήκει σε μια ευρύτερη ομάδα ανθρώπων -γυναικών και αντρών- όπου θα λαμβάνει ηθική, ψυχολογική και νομική υποστήριξη για τον ίδιο και για τα παιδιά του. Ο στόχος μας είναι μέσα από τις δράσεις μας να βελτιωθεί η καθημερινότητα των μονογονέων και των οικογενειών τους.
Στην προσπάθειά μας αυτή τους θέλουμε όλους συνοδοιπόρους, όχι απλούς παρατηρητές, γιατί μόνο με την συνεργασία και την αλληλεγγύη, θα καταφέρουμε να κάνουμε ουσιαστικά βήματα. Είμαι σίγουρη ότι τα μέλη μας αλλά και όσοι πολίτες το επιθυμούν, όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά, έχουν κάτι σημαντικό να προσφέρουν, κάτι σημαντικό να μας μεταφέρουν και να βοηθήσουν, από την θέση του ο καθένας, σε αυτή την προσπάθεια. Για αυτό επιθυμούμε τα μέλη μας να μην είναι απλά ένας αριθμός αλλά να αποτελέσουμε όλοι μαζί μια μεγάλη οικογένεια. Βασικό συστατικό της προσπάθειας μας είναι η συμμετοχή και ο εθελοντισμός.
Στην Ελλάδα οι μονογονεϊκές οικογένειες καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο εύρος. Η πολιτεία λοιπόν οφείλει να σκύψει στα προβλήματα των μονογονέων, να τους ακούσει, να τους βοηθήσει με τις πολιτικές της (επιδόματα, διευκολύνσεις, μοριοδοτήσεις, όπου χρειάζεται, δωρεάν θέσεις σε παιδικούς σταθμούς κ.α). Έχουν γίνει κάποια βήματα αλλά σε καμία περίπτωση αυτά δεν επαρκούν.
Θα διεκδικήσουμε όλα αυτά που πιστεύουμε ότι δικαιούνται οι μονογονείς, όπως έχουν κατοχυρωθεί και σε άλλους συμπολίτες μας (πολύτεκνοι, τρίτεκνοι).
– Τί θα λέγατε σε κάποιον-α που το σκέφτεται αλλά διστάζει να σας προσεγγίσει;
Η άποψη μου και αυτό που θέλω να περάσω στον κόσμο αυτά τα χρόνια που έχω την τιμή να είμαι πρόεδρος αυτού του Συλλόγου, είναι ότι η ομάδα πάντα είναι πιο δυνατή και αποτελεσματική από την μονάδα. Όταν είμαστε πολλοί μαζί σίγουρα θα καταφέρουμε περισσότερα.
Καλώ λοιπόν όλους και όλες που ανήκουν σε αυτή την κοινωνική ομάδα να μην διστάσουν να έρθουν σε επαφή μαζί μας. Η πράξη έδειξε ότι γνωρίζοντας ο ένας τον άλλο, συζητώντας, συνειδητοποιούμε ότι έχουμε πολλά κοινά, λύνουμε απορίες, συνεργαζόμαστε, δρούμε. Δεν είναι όπως είπα κανείς μόνος, είμαστε μια μεγάλη οικογένεια που μαζί μπορούμε να καταφέρουμε πολλά!
Όποιος επιθυμεί να επικοινωνήσει με τον Σύλλογο Μονογονεϊκών Οικογενειών Ηρακλείου μπορεί να στείλε μήνυμα στο: