Η Περιφέρεια Κρήτης έλαβε πριν τρία χρόνια ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 1,5 εκ ευρώ, από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (μηχανισμός ΕLΕΝΑ) και την ΕΕ με στόχο την προετοιμασία έργων προϋπολογισμού κατασκευής 40εκ €. Μια χρηματοδότηση την οποία προσάρμοσε στις ανάγκες της Κρήτης. Δίνοντας δηλαδή ιδιαίτερη έμφαση στον πρωτογενή τομέα που αποτελεί βασικό οικονομικό πυλώνα της Κρήτης και κυρίως στους Οργανισμούς εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και απειλείται η βιωσιμότητά τους.
Έτσι, τα έργα που προώθησε και ωρίμασε για χρηματοδότηση, αφορούν στους τομείς της ενεργειακής αναβάθμισης των δικτύων δημοτικού οδοφωτισμού, της ενεργειακής αναβάθμισης δημοσίων κτηρίων και της ίδρυσης Ενεργειακών Κοινοτήτων Δήμων και ΤΟΕΒ για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, με κυρίαρχο στόχο μείωση του ενεργειακού κόστους των ΤΟΕΒ. Τα τελευταία χρόνια το κόστος λειτουργίας των ΤΟΕΒ σε όλη την Κρήτη έχει αυξηθεί κατακόρυφα εξαιτίας της αύξησης της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό έχει ως συνέπεια να προκύπτει και αυξημένο κόστος για τους παραγωγούς, οδηγώντας σε μεγάλο κόστος στην ελαιοπαραγωγή και γενικά στις καλλιέργειες του πρωτογενή τομέα και την κτηνοτροφία.
Έτσι, η Περιφέρεια Κρήτης, αποφάσισε μέσα από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση να επενδύσει σε έργα μείωσης του ενεργειακού κόστους για τους παραγωγούς και τον πρωτογενή τομέα. Σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε και συντόνισε 30 ΤΟΕΒ σε όλη την Κρήτη, ιδρύοντας 4 ενεργειακές κοινότητες και ωριμάζοντας φωτοβολταϊκά έργα 15MW για την κάλυψη του 90% των ενεργειακών τους αναγκών και την ελαχιστοποίηση του ενεργειακού κόστους. Αυτό πρακτικά θα σημάνει πως οι ΤΟΕΒ μπορούν να μειώσουν το σύνολο του λειτουργικού τους κόστους από 40 έως και 60%, ανά περίπτωση. Πρόκειται για τεράστια εξοικονόμηση πόρων και απώτερος στόχος είναι να επωφεληθούν αυτής της ελάφρυνσης οι αγρότες του νησιού, μέσω των μειωμένων τιμών αρδευτικού νερού. Παράλληλα, αυτό συνεπάγεται μείωση του κόστους παραγωγής των αγροτικών προϊόντων και την ανταγωνιστικότητα των κρητικών προϊόντων στις εθνικές και ευρωπαϊκές αγορές.
Η Ενεργειακή Κοινότητα ΤΟΕΒ Ηρακλείου περιλαμβάνει:
- ΤΟΕΒ Α’ Ζώνης Μεσσαράς
- ΤΟΕΒ Β’ Ζώνης Μεσσαράς
- ΤΟΕΒ Γ’ Ζώνης Μεσσαράς
- ΤΟΕΒ Άνω Βιάννου
- ΤΟΕΒ Γέργερης
- ΤΟΕΒ Ζαρού
- ΤΟΕΒ Βασιλικών Ανωγείων-Φλαθιακών
- ΤΟΕΒ Ινίου-Μαχαιράς-Μοναστηρακίου
Η παραπάνω προσπάθεια περιλαμβάνει επίσης την ωρίμανση αναβάθμισης του οδοφωτισμού για 8 Δήμους, μεταξύ των οποίων οι Δήμοι Οροπεδίου Λασιθίου από το Λασίθι, Χερσονήσου και Φαιστού από το Ηράκλειο, Πλατανιά, Χανίων, Αποκορώνου, Σφακίων και Καντάνου – Σελίνου από τα Χανιά, συμβάλλοντας στην επίτευξη των στόχων που επιβάλλει η εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Επιπλέον, η Περιφέρεια ωρίμασε την ενεργειακή αναβάθμιση14 Κέντρων Υγείας όλης της Κρήτης και τη φιλοσοφική σχολή και τις φοιτητικές εστίες του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα έργα αυτά είναι στη φάση χρηματοδότησης για κατασκευή.
Όλα τα παραπάνω παρουσιάστηκαν στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο του συνεδρίου της ΕΤΕπ και του συνεδρίου Covenant of Mayors Investment Forum – Energy Efficiency Finance Market Place, που πραγματοποιήθηκαν στις 24 και 25 Οκτωβρίου. Εκεί ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων αρμόδιος για την ενέργεια, Νίκος Καλογερής, εκπροσωπώντας την πολιτική ηγεσία της Κρήτης και η Μαρία Αποστολάκη, υπεύθυνη υλοποίησης του έργου, παρουσίασαν στους ευρωπαϊκούς φορείς τον τρόπο επιτυχούς υλοποίησης του έργου και τη συντονισμένη στρατηγική για την μόχλευση νέων επενδύσεων στον τομέα της ενέργειας.
Μεγάλο ενδιαφέρον εκφράστηκε από τους συνέδρους για τον τρόπο με τον οποίο η Περιφέρεια Κρήτης κατάφερε να ενεργοποιήσει, να συνεργαστεί και να δεσμεύσει τόσους πολλούς και ετερόκλητους φορείς της Κρήτης σε ένα κοινό στόχο ενώ οι ίδιοι επέμειναν σε λεπτομέρειες γύρω από τις αδυναμίες και τα εμπόδια που παρουσιάστηκαν σε όλη τη διαδρομή και ο τρόπος αντιμετώπισής τους. Παράλληλα, δόθηκε μεγάλη σημασία από τους συνέδρους στην πρακτική εμπειρία της Περιφέρειας Κρήτης κατά την υλοποίηση του έργου και ιδιαίτερα στις αδυναμίες και τα εμπόδια που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι διοργανωτές έδωσαν το βήμα στην Περιφέρεια να προτείνει στους τωρινούς αλλά και μελλοντικούς δικαιούχους του ELENA χρήσιμες συμβουλές και αποδοτικούς τρόπους εκτέλεσης του προγράμματος.