Σε μια εκδήλωση του Πανελλήνιου Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα στο Ηράκλειο (βλέπε φύλλο της εφημερίδας «Πατρίς» τη 17.11.23) αναφέρθηκε ότι τη 10ετία 2013-2022 οι νεκροί από τα εγκλήματα αυτά στην Κρήτη ήταν πάνω από 500. Δυστυχώς, όπως θα δείξουμε στη συνέχεια, τα 6 προηγούμενα χρόνια (2007-2012) ήταν άλλοι τόσοι, δηλαδή αυτά τα 6 χρόνια, κατά μέσο όρο το χρόνο, ήταν περισσότεροι απ’ ότι τα 10 επόμενα.
Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) κάθε μήνα ανακοινώνει τους νεκρούς από τροχαία ατυχήματα. Ο Σύλλογος όμως, που προαναφέρθηκε, ορθώς τα χαρακτηρίζει εγκλήματα –και όχι ατυχήματα – δεδομένου ότι σύμφωνα με τις τακτικές ανακοινώσεις της Τροχαίας, οι κυριότερες αιτίες στις οποίες οφείλονται οι θάνατοι συνανθρώπων μας στην άσφαλτο είναι η ανεύθυνη και εγκληματική συμπεριφορά στους δρόμους των οδηγών των οχημάτων (κυρίως Ι.Χ. και μοτοσυκλέτες) που τους προκαλούν. Πιο συγκεκριμένα οι αιτίες αυτές είναι:
– Υπερβολική ταχύτητα.
– Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ.
– Παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη.
– Μη σεβασμός στους πεζούς.
– Συνομιλία στο κινητό τηλέφωνο.
– Παραβίαση προτεραιότητας.
– Μη τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας.
– Αλλαγή λωρίδας κυκλοφορίας.
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε πρώτα τους νεκρούς από τροχαία εγκλήματα στην Κρήτη σε σύγκριση με το Σύνολο Χώρας και τη μεταβολή τους από έτος σε έτος την 16ετία 2007-2022 και στη συνέχεια θα κάνουμε τη σύγκριση Κρήτης-Συνόλου Χώρας. Τα σχετικά στοιχεία που χρησιμοποιούμε είναι από τη βάση δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ και δίνονται στον Πίνακα 1.
Ι. ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΗΝ 16ΕΤΙΑ 2007-2022
Στην 1η στήλη του Πίνακα 1 δίνονται οι νεκροί από τροχαία εγκλήματα στην Κρήτη τα έτη 2007-2022, στη 2η η ποσοστιαία μεταβολή τους (μείωση η αύξηση) από έτος σε έτος και στη 3η και 4η στήλη τα αντίστοιχα στοιχεία και η μεταβολή τους από έτος σε έτος στο Σύνολο Χώρας τη 16ετία 2007-2022. Στην τελευταία γραμμή της 1ης και της 3ης στήλης του Πίνακα δίνεται το σύνολο των νεκρών την 16ετία αυτή.Από την τελευταία γραμμή του Πίνακα 1 φαίνεται ότι οι νεκροί από τροχαία εγκλήματα τη 16ετία 2007-2002 ξεπέρασαν στην Κρήτη τους 1.000 και στο Σύνολο Χώρας τις 15.000, δηλαδή τον πληθυσμό μιας μικρής πόλης.
Από την 2η και 4η στήλη του Πίνακα 1 φαίνεται ότι στην Κρήτη σε 9 από τα 16 έτη της της περιόδου 2007-2022 σημειώθηκε μείωση των νεκρών και σε 6 αύξηση, ενώ στο Σύνολο Χώρας σε 13 μείωση και σε 2 αύξηση.
Συνολικά από τη σύγκριση του συνόλου των νεκρών τα 7 έτη (2014-2020) σύγκριση με τα 7 προηγούμενα (2007-2013) σημειώθηκε σημαντική μείωση των νεκρών τόσο στην Κρήτη όσο και στο Σύνολο Χώρας. Η μείωση αυτή ίσως οφείλεται στη μείωση των μισθών και των συντάξεων και την αύξηση της ανεργίας που προκάλεσαν τα μέτρα των τριών Μνημονίων καθώς και στα περιοριστικά μέτρα ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού.
Δυστυχώς η πτωτική αυτή τάση των νεκρών από τροχαία εγκλήματα ανακόπηκε το 2021 και το 2022 με τους ρυθμούς που φαίνονται στις δυο τελευταίες γραμμές της 2ης και 4ης στήλης του Πίνακα 1. Η αύξηση αυτή οφείλεται, μάλλον στη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας.
ΙΙ. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΡΗΤΗΣ-ΣΥΝΟΛΟΥ ΧΩΡΑΣ
Σύγκριση ανάμεσα στην Κρήτη και στο Σύνολο Χώρας δεν μπορεί να γίνει με βάση τον αριθμό των νεκρών δεδομένου ότι έχουν διαφορετικό πληθυσμό. Ένα μέτρο το οποίο χρησιμοποιείται για τη σύγκριση αυτή, τόσο ανάμεσα σε περιφέρειες όσο και ανάμεσα σε κράτη, είναι οι νεκροί ανά 1.000.000 κατοίκους. Αυτή η σύγκριση γίνεται στον Πίνακα 2.
Στην 1η στήλη της 1ης γραμμής του Πίνακα 2 δίνεται το σύνολο των νεκρών στην Κρήτη τη 16ετία 2007-2022 και στη 2η στήλη του Συνόλου Χώρας, δηλαδή η τελευταία γραμμή του Πίνακα 1. Στη 2η γραμμή του Πίνακα δίνεται ο μέσος όρος νεκρών το έτος, στην 3η ο πληθυσμός τους στο μέσο της περιόδου αυτής και στην 4η μέσος όρος (Μ.Ο.) νεκρών το έτος ανά 1.000.000 κατοίκους.Από την τελευταία γραμμή του Πίνακα 2 φαίνεται ότι τη 16ετία 2007-2022 ο μέσος όρος νεκρών το έτος ανά 1.000.000 κατοίκους στην Κρήτη ήταν μεγαλύτερος από εκείνο στο Σύνολο Χώρας κατά 14 νεκρούς ή 16%.
Το γεγονός ότι, τα περισσότερα από τα 14 χρόνια της περιόδου 2007-2020 οι νεκροί από τροχαία εγκλήματα μειώνονταν τόσο στην Κρήτη όσο και στο Σύνολο Χώρας, είναι μια θετική εξέλιξη. Η μεγάλη, όμως, αύξησή τους το 2021 και, με χαμηλότερους ρυθμούς το 2022, είναι εξαιρετικά ανησυχητική.
Προκειμένου να επανέλθει η μείωση των νεκρών στην άσφαλτο είναι επιτακτική ανάγκη να δραστηριοποιηθούν όλες οι αρμόδιες αρχές για την αυστηρή τήρηση του Κ.Ο.Κ., να γίνουν αυστηρότερες οι ποινές που επιβάλλονται στους ένοχους οδηγούς και να εκτίονται οι ποινές αυτές στις φυλακές.
Τα αυστηρότερα αυτά μέτρα επιβάλλεται να ληφθούν και για ένα επιπλέον λόγο. Πρόκειται για τη θέση της χώρας μας ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. σε νεκρούς από τροχαία εγκλήματα ανά 1.000.000 κατοίκους. Με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε (της Eurostat), το 2020 (τελευταίο έτος που υπάρχουν σχετικά στοιχεία για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.) η χώρα μας ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε. κατείχε τη 6η θέση σε αριθμό νεκρών από τροχαία εγκλήματα ανά 1.000.000 κατοίκους και τα μόνα κράτη που είχαν περισσότερους ήταν: Ρουμανία, Πολωνία, Λετονία, Κροατία και Λιθουανία, όλα κράτη της Ανατολικής και όχι της Δυτικής Ευρώπης.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Τα στοιχεία για τους νεκρούς από τροχαία εγκλήματα για το πρώτο 8μηνο στα οποία αναφέρεται το πρωτοσέλιδο στο φύλλο της 6.12.23 της εφημερίδας «Πατρίς» είναι του έτους 2022 και όχι του 2023.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ