Περίεργα παιγνίδια παίζουν πάλι με την Κρήτη οι φορείς της ηλεκτρικής ενέργειας. Εάν μέχρι το 2020 δεν έχει επιτευχθεί η διασύνδεση -μέσω καλωδίου – με την Πελοπόννησο, όπως εκφράζονται φόβοι, δύο είναι τα πιθανά σενάρια: είτε θα συνεχίσουμε να εκπέμπουμε παράνομα με τον κίνδυνο επιβολής μεγάλων προστίμων, είτε η ΔΕΗ θα κληθεί να αναβαθμίσει τις μονάδες της στην Κρήτη. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές της αγοράς, ούτε το ένα ούτε το άλλο μπορεί να συμβεί. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη ΔΕΗ, το πρόβλημα εντοπίζεται στην αδυναμία της να χρηματοδοτήσει την αναβάθμιση των μονάδων της, οι οποίες εκ των πραγμάτων θα έχουν ημερομηνία λήξης το 2024.
Τότε προγραμματίζεται το μεγαλύτερο έργο διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, από το οποίο θα επωφεληθεί το σύνολο των Ελλήνων καταναλωτών, καθώς θα περιορίσει την καταβολή των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) που σήμερα πληρώνει κάθε νοικοκυριό για να συντηρούνται οι ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά.
Τότε, όμως, οι μονάδες αυτές θα τεθούν πρακτικά εκτός λειτουργίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ, λόγω εφαρμογής της Οδηγίας, απαιτείται η αναβάθμιση μονάδων συνολικής ισχύος 234 MW, γεγονός που μεταφράζεται σε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.
Ενδεικτικό είναι ότι η ΡΑΕ έχει εγκρίνει την αναβάθμιση των αεροστροβίλων σε μονάδες της Κρήτης με κόστος μόλις 3-4 εκατ. ευρώ που έχει προτείνει η ΔΕΗ. Η αιχμή της Κρήτης το 2020 εκτιμάται σε 680 MW ισχύος και αφορά τις ώρες της νύχτας (μετά τις 9 μ.μ.), καθώς είναι ένα νησί με αυξανόμενη τουριστική κίνηση που ετησίως μεγαλώνει τις ανάγκες της.
Χτυπούν… καμπανάκι για την ηλεκτρική ενέργεια της Κρήτης
«Να επανέλθει η μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης υπό την πλήρη αρμοδιότητα του ΑΔΜΗΕ προκειμένου να απεγκλωβιστεί από το προβληματικό καθεστώς στο οποίο βρίσκεται σήμερα» ζητά ο Διαχειριστής από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Και κυρίως να μην μείνει η Κρήτη χωρίς ρεύμα από το 2020 και μετά.
Παράλληλα επισημαίνει ότι είναι ο μόνος φορέας που έχει τη δυνατότητα και από τεχνική και από χρηματοοικονομική άποψη να εγγυηθεί την άρτια και έγκαιρη ολοκλήρωση ενός έργου αυτού του μεγέθους.
Η “μεγάλη” διασύνδεση, ισχύος 700- 1000 μεγαβάτ θα δώσει οριστική λύση στο πρόβλημα της ηλεκτροδότησης της Κρήτης, που προκύπτει από την απόσυρση, για περιβαλλοντικούς λόγους, παλαιών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στο νησί σε συνδυασμό με τη συνεχή αύξηση της ζήτησης.
Επίσης θα απαλλάξει τους καταναλωτές από δαπάνη άνω των 300 εκατ. ευρώ ετησίως, που είναι το επιπλέον κόστος για την ηλεκτροδότηση της Κρήτης από τοπικούς πετρελαϊκούς σταθμούς, κόστος το οποίο χρηματοδοτείται από τους καταναλωτές μέσω των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας.
Σε πρώτη φάση, το 2020 προγραμματίζεται να λειτουργήσει η “μικρή” διασύνδεση της Κρήτης, μέσω Πελοποννήσου, έργο προϋπολογισμού 324 εκατ. ευρώ που προκηρύχθηκε πρόσφατα.
Η “μεγάλη” διασύνδεση, προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ προγραμματίζεται επισήμως για το 2023, ωστόσο η ΡΑΕ έχει ζητήσει αφενός το έργο να επιταχυνθεί και αφετέρου να συνδυαστεί με τη διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας μέσω Κρήτης, (Euroasia Interconnector), διασύνδεση που έχει περιληφθεί στον κατάλογο των έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Ο ΑΔΜΗΕ υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με τον φορέα του έργου, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις των δύο πλευρών δεν έχουν τελεσφορήσει.
Όπως ανέφεραν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ πηγές του ΑΔΜΗΕ, «το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο δίνει στη Ρυθμιστική Αρχή τη δυνατότητα να “απεγκλωβίσει” το έργο από το προβληματικό καθεστώς που έχει τεθεί σήμερα και να το επαναφέρει υπό την πλήρη αρμοδιότητα του ΑΔΜΗΕ».
Πρόσθεταν, δε μεταξύ άλλων, ότι ο Διαχειριστής έχει δεσμευθεί εγγράφως με επιστολή του προς τη ΡΑΕ ότι έχει τη δυνατότητα να επιταχύνει την κατασκευή της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, ώστε αυτή να ηλεκτριστεί εντός του 2022, καθώς και ότι:
- Ο ΑΔΜΗΕ, ως αρμόδιος για την ανάπτυξη του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας έχει ήδη θέσει τα θεμέλια για την έγκαιρη και αξιόπιστη υλοποίηση του έργου: Εξασφάλισε με ευνοϊκούς όρους (περιθώριο δανεισμού 2,4%) δάνειο 200 εκατ. ευρώ ως βάση για τη χρηματοδότηση, ετοιμάζει τις τεχνικές προδιαγραφές (που θα έχουν ολοκληρωθεί έως τα τέλη του Μαΐου). Γνωρίζοντας τις παραμέτρους του έργου, ο Διαχειριστής δηλώνει ότι δεν είναι εναντίον των στρατηγικών συμπράξεων και συνεργειών με άλλους φορείς. Υπό την προϋπόθεση οι φορείς αυτοί να έχουν ειδικό βάρος αντίστοιχο με αυτό του ΑΔΜΗΕ και της στρατηγικής και οικονομικής σημασίας του έργου.
- Το έργο αυτό απαιτεί συμπράξεις φορέων που θα είναι ικανοί να διαθέσουν αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της τάξης των 200 εκατομμυρίων ευρώ. Επιπροσθέτως, είναι απαραίτητο να υπάρχει συναίνεση για συμφωνία σε σημαντικό χρονικό διάστημα υποχρεωτικής διακράτησης των μετοχών (lock-up period), ώστε να μην τίθεται εν αμφιβόλω η μετοχική σύνθεση του φορέα υλοποίησης και κατ΄ επέκταση η σταθερότητα του εγχειρήματος.
- Ακολουθώντας την προτροπή της ΡΑΕ, ο ΑΔΜΗΕ αναζήτησε συνέργειες και συμπράξεις με το Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και προσήλθε καλόπιστα στο τραπέζι των συνομιλιών με τον project promoter Euroasia Interconnector Ltd. Ταυτόχρονα διασφάλισε έγκαιρα τη χρηματοδότηση του μετοχικού κεφαλαίου της υπό διαμόρφωση εταιρείας. Διευκρινίζει, επίσης, ότι ενημέρωνε σε τακτά χρονικά διαστήματα τη ΡΑΕ για την πορεία των διαπραγματεύσεων και τα προβλήματα που διαφαίνονταν.
Οι ίδιες πηγές του Διαχειριστή σημειώνουν ότι η “μεγάλη” διασύνδεση της Κρήτης αποτελεί το μεγαλύτερο έργο στην ιστορία του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς, η υλοποίηση του οποίου απαιτεί σοβαρότητα.
Ο νέος ΑΔΜΗΕ, καταλήγουν, (δηλ. υπό το νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς με στρατηγικό επενδυτή τη State Grid Corporation of China και βασικό μέτοχο το Δημόσιο) έχει ήδη δώσει δείγματα γραφής, με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης της διασύνδεσης των Κυκλάδων, την επιτάχυνση της Γ’ φάσης των Κυκλάδων, αλλά και την εντός χρονοδιαγράμματος προκήρυξη της διασύνδεσης Πελοποννήσου-Κρήτης μεταξύ άλλων. «Επομένως, διαθέτει όλα τα εχέγγυα για την έγκαιρη ολοκλήρωση του εμβληματικού αυτού έργου, έχοντας την πλήρη στήριξη των δύο βασικών του μετόχων».