Όταν πριν από μία εβδομάδα τα στελέχη του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας έρχονταν στο Ηράκλειο για εποπτεία εγκαταστάσεων αλλά και ενημέρωση της κοινής γνώμης, είχαν να απαντήσουν πολλές και ασφυκτικές ερωτήσεις σε σχέση με το τι θα συμβεί με τις υφιστάμενες μονάδες στην Κρήτη.
Οι απαντήσεις ήταν κάπου στη … μέση και γενικά δεν περιέγραφαν ένα ολοκληρωμένο τεχνικό σχέδιο, το οποίο φάνηκε από «τα συμφραζόμενα» πως δεν υπάρχει. Τουλάχιστον ακόμα.
Σε γενικές γραμμές πάντως, το κύριο θέμα είναι να διασφαλιστεί ότι η Κρήτη δεν θα μείνει χωρίς ρεύμα ούτε για δέκα λεπτά. Πέραν αυτού, το δεύτερο στοίχημα σχετίζεται με το ότι στην περίπτωση του “Worst Case Scenarion” (= του χειρότερου σεναρίου) για το οποίο και οφείλουν να είναι προετοιμασμένοι, οι λύσεις θα πρέπει να δίνονται άμεσα και να είναι φθηνές και «καθαρές».
Με βάση αυτά τα δεδομένα, για τον ΑΔΜΗΕ, μια πρώτη λύση που προκρίνεται είναι αφενός η εγκατάσταση αεριοστροβίλων, πιθανότατα στον Αθερινόλακκο και αφετέρου, οι αλλαγές στις παλαιωμένες μηχανές των Λινοπεράματων που λειτουργούν με μαζούτ, με κάποιο νέο σύστημα που θα καίει πετρέλαιο.
Κι ασφαλώς όλα αυτά προϋποθέτουν κι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εγκατάστασης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είτε στα … βουνά της Κρήτης, είτε στις … θάλασσες.
Πέραν τώρα των «αδρών γραμμών» που περιγράφτηκαν από τον ΑΔΜΗΕ στην ενημέρωση στο Megaron, φαίνεται πως υπάρχει κι ένα συνολικότερο σχέδιο για την ενεργειακή ασφάλεια των νησιών, από τη ΔΕΗ, ως το 2028.
Στο πλαίσιο αυτού του σχεδίου, η ΔΕΗ προβλέπει την απόσυρση δύο μονάδων από την Κρήτη, το οποίο όμως και συνεπάγεται αναζήτηση 190 μεγαβάτ.
Το συνολικό κόστος της απόσυρσης έχει προσδιοριστεί στα 500 εκατομμύρια ευρώ στο σενάριο που επιλεγεί μόνο η μίσθωση μονάδων αεριοστροβίλων και ηλεκτροπαραγωγών ζευγών (Η/Ζ) και μεταξύ 200 και 300 εκατομμυρίων στο δεύτερο σενάριο που προβλέπει κάλυψη των αναγκών με συνδυασμό απόκτησης μονάδων αεριοστροβίλων και μίσθωσης μονάδων και Η/Ζ.
Το ύψος της συγκεκριμένης επένδυσης θα είναι συνάρτηση του χρόνου απόσβεσης του κεφαλαίου (capex) και ανάλογα με τον αν η απόσβεση αυτή θα συντελεστεί στην πενταετία ή την δεκαετία.
Στο πλαίσιο της διερεύνησης εναλλακτικών σχεδίων για την τροφοδοσία των νησιών, ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος έχει αναλάβει τη διαχείριση του ηλεκτρικού συστήματος της Κρήτης, ως φορέας υλοποίησης της μικρής ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτη –Πελοπόννησος και της μεγάλης διασύνδεσης Κρήτη-Αττική που είναι στο στάδιο της κατασκευής έχει βολιδοσκοπήσει το ενδιαφέρον ενεργειακών ομίλων όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και η Motor Oil.
Πρόκειται για εταιρείες που διαθέτουν άδειες παραγωγής στο νησί και οι οποίες μαζί με την ΔΕΗ που θα συνεχίσει να έχει τον πρώτο λόγο στην ηλεκτροδότηση της Κρήτης, θα μπορούσαν να επιστρατευτούν για τον ασφαλή ενεργειακό σχεδιασμό του νησιού που κατά την θερινή περίοδο οι ανάγκες είναι ιδιαίτερα αυξημένες.
Η λύση αυτή είναι αναγκαία και για ένα πρόσθετο λόγο που συνδέεται με την καθυστέρηση στην κατασκευή του μεγάλου καλωδίου της Κρήτης, το οποίο προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία στα μέσα του 2025, χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και νέες καθυστερήσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις που έχουν γίνει με την ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ για την μεταφορά της Ήρων 1 με τους τρεις αεριοστροβίλους, από την Θήβα στο νησί, αφορούν την μίσθωση από την ΔΕΗ της μονάδας, με option όπως λένε οι ίδιες πληροφορίες, την εξαγορά της, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ακόμη οριστική συμφωνία. Υπενθυμίζεται ότι η Ήρων είναι θετική σε αυτή την προοπτική καθώς είχε υποβάλλει και στο παρελθόν αίτημα στην Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για μεταφορά της μονάδας φυσικού αερίου, ισχύος 147 ΜW στην Κρήτη.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, αρμόδια επισημαίνουν ότι για να υπάρξει συμφωνία και να καλυφθούν τα κενά της Κρήτης, πρέπει να υπάρξει ένα θεσμικό πλαίσιο που να καθορίζει τους όρους και το καθεστώς αποζημιώσεων.
Αυτό θα απαιτήσει νομοθετική ρύθμιση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την έγκριση της Κομισιόν ότι δεν συνιστά κρατική ενίσχυση καθώς η δαπάνη των μονάδων θα καλυφθεί από το «ταμείο» των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας.
Σε αυτό το στάδιο, λένε αρμόδιες πηγές θα υπάρξει μια στενή συνεργασία μεταξύ ΥΠΕΝ, ΔΕΗ και ΡΑΑΕΥ προκειμένου να χαραχθεί ο δρόμος για την αντιμετώπιση των κενών που θα δημιουργηθούν στα νησιά, με στόχο να έχουν καταλήξει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη σε λύση έως τα τέλη του μήνα.
Στόχος είναι η λύση που θα βρεθεί να καλύψει την ηλεκτροδότηση από το φετινό καλοκαίρι, διαδικασία που λόγω του επείγοντος χαρακτήρα δεν μπορεί να γίνει με διαγωνισμό για αυτό και προκρίνεται μια απευθείας ανάθεση του έργου της ενίσχυσης της ισχύς στην ΔΕΗ. Για το θέμα υπήρξε σύσκεψη στο υπουργείο κατά την οποία επικυρώθηκε η λύση αλλά και συνάντηση μεταξύ ΔΕΔΔΗΕ, ΡΑΑΕΥ και ΥΠΕΝ την προηγούμενη εβδομάδα όπου χαράχθηκε ο δρόμος για την θωράκιση της Κρήτης.
Σε σχέση με το χρόνο πάντως της μεταφοράς, οι αρμόδιοι υποστηρίζουν ότι είναι εφικτό η ΗΡΩΝ 1 να λειτουργήσει στην Κρήτη ακόμα και τον Ιούλιο του 2024.