Πλησιάζουν οι γιορτές. Τα Χριστούγεννα και η Αρχιχρονιά. Και μαζί τους φέρνουν τον απολογισμό της χρονιάς που ολοκληρώνεται και το σχεδιασμό του έτους που έρχεται.
Ως άτομα και ως μέλη, μικρότερων ή μεγαλύτερων, κοινωνικών συνόλων (οικογένεια, δουλειά, κοινωνία), στις ημέρες αυτές, περισσότερο μάλλον απ’ όσο τον υπόλοιπο χρόνο, ψάχνουμε να βρούμε πού λαθέψαμε και πώς, με τη δύναμη της ψυχής ή με τη βοήθεια των αγαπημένων και των φιλικών μας προσώπων, μπορούμε να ξεπερνάμε τα καθημερινά προβλήματα. Μ’ άλλα λόγια, είναι, θαρρώ, οι μέρες που συνηθίζεται η αυτοκριτική να εμφανίζεται συχνότερα και πιο ενισχυμένη.
Κοντά, όμως, στα παραπάνω, όλοι οι άνθρωποι εύχονται η νέα χρονιά να τους φέρει υλικά και ψυχοπνευματικά αγαθά, ώστε να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες της ζωής και να την κάνουν πιο εύκολη, πιο έμορφη, πιο γλυκιά, πιο ανθρώπινη για τους ίδιους και τον περίγυρό τους. Ο κάθε άνθρωπος και άλλα αγαθά, ως γνωστόν, ανάλογα με τις αρχές και τις αξίες του…
Ποια είναι, λοιπόν, εκείνα τα αγαθά με τα οποία θα πρεπε νά ναι εφοδιασμένοι όλοι οι άνθρωποι στη δημόσια και στην ιδιωτική τους ζωή, ώστε να επιτευχθεί, κάποια στιγμή, η πολυπόθητη λαϊκή ομοψυχία και ενότητα;
Η απάντηση βρίσκεται ίσως στους “Νόμους” του Πλάτωνα, στους οποίους, πρόσφατα, βρήκα τούτο εδώ το απόσπασμα, σε μετάφραση του Β. Μοσκόβη (631b-d): “Οι νόμοι των Κρητικών δεν θεωρούνται χωρίς λόγο οι πιο υπέροχοι και πιο επιτυχημένοι απ’ όλους τους Έλληνες. Είναι σωστοί γιατί κάμνουν ευτυχισμένους εκείνους που τους χρησιμοποιούν, τους παρέχουν δηλαδή όλα τα αγαθά. Και είναι τα αγαθά δυο ειδών: άλλα ανθρώπινα, άλλα θεϊκά και από τα θεϊκά εξαρτώνται τα άλλα.
Αν κάποια πόλη παραδέχεται τα μεγαλύτερα, αποχτά και τα κατώτερα, αν όχι, στερείται και τα δυο. Και είναι μικρότερης αξίας τα αγαθά στα οποία πρώτο έρχεται η υγεία, δεύτερο το κάλλος, τρίτο η δύναμη στο τρέξιμο και σε όλες τις άλλες σωματικές ασκήσεις, τέταρτο ο πλούτος, όχι ο τυφλός αλλά εκείνος που έχει οξύτατη όραση που βεβαίως συνοδεύεται από τη φρόνηση.
Από τα θεϊκά αγαθά, αγαπητέ μου, ηγεμονεύει τρόπον τινά και έρχεται πρώτο η φρόνηση, δεύτερο η μετριοπαθής διάθεση της ψυχής συνοδευόμενη από ευφυΐα, από αυτά δε, αφού αναμιχθούν με την ανδρεία, παράγεται σαν τρίτο αγαθό η δικαιοσύνη, και τέταρτο η ανδρεία. Όλα αυτά έχουν τοποθετηθεί εκ φύσεως πριν από τα υλικά αγαθά […]”.
Εσείς, σχετικά με τα παραπάνω, τι γνώμη έχετε; Ας προηγηθούν ο αυτοέλεγχος και η αυτογνωσία και μετά, ας μας πείτε… Καλές γιορτές!
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ., φιλόλογος, MscΔιαχ/σης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Διαχ/σης Πληροφ/κων Συστημάτων