Το Πανεπιστήμιο Κρήτης οραματίζεται την παλιά Γαλλική Σχολή Καλογραιών ως έναν πολυχώρο εκπαίδευσης, πολιτισμού και εκδηλώσεων. Για την ώρα, ωστόσο, είναι ο υπό κατάληψη «Ευαγγελισμός» -όνομα που έφερε όσο λειτουργούσε ως κλινική. Τα τελευταία 23 χρόνια το κτήριο που ανήκει στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, φιλοξενεί συλλογικότητες και κινηματίες, που έχουν προχωρήσει σε κατάληψη.
«Αν δεν φτιαχτεί το κτήριο του Ευαγγελισμού να είστε βέβαιοι ότι κάποια στιγμή θα πέσει και θα πλακώσει όσους βρεθούν μέσα» δήλωσε στην «Π» ο πρύτανης του ιδρύματος Γιώργος Κοντάκης. Ο ίδιος δεν θεωρεί ότι οι όποιες προσπάθειες εκκένωσης του κτηρίου έπεσαν στο κενό, καθώς και τον Ιούλιο του 2023 και την εβδομάδα που ακολούθησε του Πάσχα, έγιναν μετρήσεις στο πλαίσιο των μελετών για την αποκατάσταση του κτηρίου που ανήκει στα νεότερα μνημεία. Ο πρύτανης πιστεύει ότι το έργο της αποκατάστασης θα είναι ώριμο για δημοπράτηση πριν τα τέλη του 2026, οπότε και θα μετατραπεί σε εργοτάξιο.
«Υποθέτω ότι όλοι που σπεύδουν ασκεπτί να χαρίσουν τον Ευαγγελισμό στους “χρήστες” του, θα αισθάνονται με ανάλογο τρόπο όταν πρόκειται και για τη δική τους περιουσία» συμπληρώνει χαρακτηριστικά ο κ. Κοντάκης. Παράλληλα δηλώνει ότι πιστεύει στις διαδικασίες του διαλόγου και ότι μπορεί να βρεθεί ένας χώρος γι’ αυτούς που δεν φοράνε κουκούλες και συστήνονται με το όνομά τους. «Για εκείνους που μας απειλούν ότι θα ματώσουμε ή αναρτούν τα γνωστά κηδειόσημα, δεν έχω να πω τίποτα» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Ολόκληρη η συνέντευξη με τον κ. Κοντάκη έχει ως εξής:
-Κύριε πρύτανη ο «Ευαγγελισμός» τελεί υπό κατάληψη τα τελευταία 23 χρόνια και οι όποιες προσπάθειες εκκένωσης και απόδοσής του στον ιδιοκτήτη τού χώρου, που είναι το Πανεπιστήμιο Κρήτης, πέφτουν στο κενό. Μετά και το τελευταίο «επεισόδιο», πιστεύετε ότι θα υπάρξει ημερομηνία λήξης και ειρηνικό τέλος;
Το κτήριο του Ευαγγελισμού αποτελεί περιουσιακό στοιχείο του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τελώντας υπό κατάληψη από το 2002, καμία πρυτανική αρχή δεν είχε δυνατότητα πρόσβασης στον χώρο. Κανένα σχέδιο αξιοποίησης δεν ήταν δυνατό να υλοποιηθεί με την αδυναμία εκπόνησης μελέτης (αρχιτεκτονικής, στατικής, ηλεκτρομηχανολογικής) και αδειοδότησης για τη συντήρηση και την ανακατασκευή του κτηρίου, το οποίο πρέπει να ικανοποιεί όλες τις σύγχρονες απαιτήσεις αντισεισμικότητας, λειτουργικότητας, προσβασιμότητας ΑμεΑ, εξόδων διαφυγής κ.λπ. για να μπορεί να δέχεται κόσμο.
Η εκκένωση του χώρου το 2023 μας επέτρεψε να γίνει μια πρώτη ουσιαστική εκτίμηση της πραγματικής κατάστασης του κτηρίου για να προχωρήσουμε στην προσπάθεια εύρεσης πόρων αρχικά για τη μελέτη – αδειοδότηση και υπάρχει υπόσχεση για τη χρηματοδότηση της ανακατασκευής του κτηρίου. Το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Περιφέρεια Κρήτης και το Υπουργείο Πολιτισμού, έχουμε υπογράψει προγραμματική συμφωνία για την εκπόνηση της μελέτης, ύψους 744.000 ευρώ, από πόρους του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού.
Την εβδομάδα που πέρασε, ολοκληρώθηκε το έργο των μελετητών με τη φυσική τους παρουσία στους χώρους του Ευαγγελισμού. Καμία προσπάθεια δεν θεωρούμε ότι έχει πέσει στο κενό. Συνεχίζουμε προς την επίτευξη του στόχου μας.
Η διακήρυξη της κατασκευής ενός δημόσιου έργου απαιτεί μια συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία είναι χρονοβόρα. Αναγκαία συνθήκη για το επόμενο βήμα είναι η ωρίμανση του έργου. Μετά και την αδειοδότηση από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, όλα θα είναι έτοιμα για να μετατραπεί ο χώρος σε εργοτάξιο. Εμείς δεν έχουμε πόλεμο με κανένα, οπότε μόνο ειρηνικό τέλος οφείλουμε να δούμε στο μέλλον.
-Μια μερίδα κόσμου -και ας μην μπούμε στην ποσοστικοποίησή του- βλέπει με συμπάθεια τους καταληψίες (φοιτητές οι περισσότεροι) και τους θεωρεί μια κοινότητα στον πυρήνα της πόλης, που μπορεί να συνεχίσει να διαβιώνει στον χώρο. Ποια είναι η δική σας απάντηση;
Κι εμείς βλέπουμε με συμπάθεια όλους τους φοιτητές μας, αλλά αυτό δεν νομιμοποιεί κανένα να «διαβιώνει» σε ένα κτήριο του Πανεπιστημίου, με όρους αποκλεισμού της Πανεπιστημιακής κοινότητας και κατ’ επέκταση της κοινωνίας συνολικά. Να σημειώσουμε βέβαια ότι κανένας φοιτητής μας δεν ήταν στους 6 διαμένοντες της τελευταίας εκκένωσης.
Το να είναι κάποιος γαλαντόμος στα αισθήματα συμπάθειας ως προς το να συνεχίζεται η καταπάτηση χώρων του Πανεπιστημίου, αδυνατώ να το κατανοήσω. Υποθέτω ότι όλοι που σπεύδουν ασκεπτί να χαρίσουν τον Ευαγγελισμό στους “χρήστες” του, θα αισθάνονται με ανάλογο τρόπο όταν πρόκειται και για τη δική τους περιουσία.
-Επικαλείστε συνέχεια τον μνημειακό χαρακτήρα του «Ευαγγελισμού» και ορθώς, διότι αυτό τον διαφοροποιεί από ένα κοινό κτήριο. Στα μνημεία δεν μπορεί να γίνεται ελεύθερη διακίνηση ιδεών και ανθρώπων;
Το νεότερο αυτό μνημείο της πόλης του Ηρακλείου μπορεί κάλλιστα να μετατραπεί σε ένα κτήριο – κόσμημα του Πανεπιστημίου μέσα στην πόλη. Σε χώρο πραγματικής ελεύθερης διακίνησης ιδεών, εκπαίδευσης, έκφρασης και πολιτισμού. Ένας χώρος προβολής της ιστορίας και των δράσεων του Πανεπιστημίου αλλά και ένας χώρος επιμόρφωσης, δια βίου μάθησης και δημόσιας επιστήμης.
-Έχετε έρθει σε επαφή με τον Δήμο Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης για μια κοινή προσπάθεια στην κατεύθυνση της ομαλής αποχώρησης των καταληψιών από τον χώρο; Πόσο μάλλον όταν αυτός είναι μνημείο και διέπεται από τους κανόνες της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων;
Έχω μιλήσει χωριστά τόσο με τον κ. Περιφερειάρχη όσο και με τον κ. Δήμαρχο. Εμπράκτως έχουν δηλώσει τη στήριξή τους στο Πανεπιστήμιο. Είμαι βέβαιος ότι από μεριάς τους θα πράξουν ό,τι είναι δυνατό στην κατεύθυνση μιας οριστικής λύσης για το μέλλον.
Ο όρος “καταληψίες” δεν θεωρώ ότι αντιπροσωπεύει το σύνολο των ομάδων, των συλλογικοτήτων ή των ατόμων που αναζητούν έναν χώρο έκφρασης, διαφορετικό από τους πολλούς ίσως.
Πιστεύω ότι αυτοί που δεν φοράνε κουκούλες, που μπορούν να συστηθούν με το όνομά τους, είναι υπεύθυνα και συγκροτημένα άτομα, που δεν προκαλούν φθορές, θα ήθελαν κάποιοι να φρόντιζαν να τους εξασφαλίσουν έναν χώρο για τις δραστηριότητές τους. Γι’ αυτούς σίγουρα μια λύση μπορεί να βρεθεί μέσα από διαδικασίες διαλόγου. Για εκείνους που μας απειλούν ότι θα ματώσουμε ή αναρτούν τα γνωστά κηδειόσημα, δεν έχω να πω τίποτα.
-Διαβλέπετε ότι κάποιοι αποφεύγουν να πάρουν δημόσια θέση, ακόμα και μετά τα προβλήματα δυσλειτουργίας της πόλης;
Πολύς κόσμος δεν εκφράζεται, είτε επειδή αδιαφορεί είτε επειδή φοβάται. Μετά είναι και κάτι άλλο. Η συνήθεια στη θέα της ασχήμιας και της εγκατάλειψης που οδηγεί στην παρακμή. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται οι ταγοί να ορθώσουν μεγαλύτερο ανάστημα.
-Σαν Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, που είναι ιδιοκτήτης του χώρου και κάνει προσπάθειες ανάκτησής του, θεωρείτε πως έχετε στοχοποιηθεί; Πόσο δύσκολο είναι αυτό στην άσκηση των γενικότερων καθηκόντων σας;
Δεν ξέρω αν έχω στοχοποιηθεί, γνωρίζω όμως ότι έχω πράξει αυτά που η θέση του Πρύτανη επιβάλλει. Κάνω απλά το καθήκον μου. Έχω ακέραιο το αίσθημα της ευθύνης απέναντι στους συναδέλφους μου, που με έχουν περιβάλλει με την εμπιστοσύνη τους για δεύτερη συνεχόμενη τετραετή θητεία. Όπως και απέναντι στο σύνολο της Πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και της κοινωνίας, της οποίας είμαι μέλος.
-Θεωρείτε ότι η δική σας πρυτανική αρχή καλείται να «πιει το πικρό ποτήρι» των πιο αποφασιστικών κινήσεων εκκένωσης του χώρου, με στόχο την άμεση αποκατάσταση και αξιοποίησή του;
Κανένα πικρό ποτήρι δεν πίνουμε. Τη δουλειά μας κάνουμε με ευσυνειδησία. Οι αποφάσεις μας πολλές φορές χρειάζεται να είναι γρήγορες και αποτελεσματικές. Αν δεν φτιαχτεί το κτήριο του Ευαγγελισμού, να είστε βέβαιοι ότι κάποια στιγμή θα πέσει και θα πλακώσει όσους βρεθούν μέσα.
-Επί τη ευκαιρία και επειδή το έχουμε ακούσει ως επιχείρημα για άλλες καταλήψεις ότι «εκκενώνονται για να γίνουν ξενοδοχεία», ο δικός σας σχεδιασμός για τον χώρο έχει ιδιωτικά – επενδυτικά κίνητρα;
Ο δικός μας στόχος είναι να αποκτήσει το Πανεπιστήμιο έναν χώρο στην καρδιά της πόλης. Να φέρουμε πιο κοντά το Πανεπιστήμιο Κρήτης στην τοπική κοινωνία. Δείτε το παλιό Γαλλικό Ινστιτούτο, πόσο κοσμεί την πόλη στεγάζοντας το Ίδρυμα Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ), φέρνοντάς το, στην ουσία, δίπλα στους πολίτες. Έτσι λοιπόν και η παλιά Γαλλική Σχολή Καλογραιών, ο Ευαγγελισμός, θα είναι το ανάλογο παράδειγμα από μεριάς μας με πολύ μεγαλύτερη δυναμική, λόγω της ερευνητικής, εκπαιδευτικής αλλά και κοινωνικής πολιτικής που ασκεί ένα Πανεπιστημιακό Ίδρυμα με το σύνολο του επιστημονικού προσωπικού του αλλά και της φοιτητικής του κοινότητας.
-Ποιο ήταν το κλίμα στη σύγκλητο, μετά το αίτημά σας στην ΕΛ.ΑΣ. τον Ιούλιο του 2023 για την εκκένωση του χώρου; Υπήρξε ομοθυμία;
Ο Πρύτανης έχει την ευθύνη. Η ενημέρωση της συγκλήτου έγινε από δημοκρατική ευαισθησία. Από εκείνη τη συνεδρίαση η εντύπωση ήταν ότι η σύγκλητος στηρίζει τις προσπάθειες του Πρύτανη. Οι όποιοι προβληματισμοί που ακούστηκαν είχαν να κάνουν με τις πιθανές αστοχίες ή φόβους του επιχειρησιακού κομματιού. Όμως, για το επιχειρησιακό εμείς δεν έχουμε ούτε δικαιοδοσία ούτε την ευθύνη της οργάνωσής του. Απευθυνθήκαμε στις αρχές της Πολιτείας για να δράσουν κατά το λόγο της αρμοδιότητάς τους.
-Στο δια ταύτα λοιπόν: Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις σας; Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η μελέτη αποκατάστασης του χώρου και ποια είναι τα σχέδια του Πανεπιστημίου για την αξιοποίησή του και τη σύνδεσή του με την πόλη;
Μέχρι το τέλος της επόμενης χρονιάς αισιοδοξούμε ότι θα είμαστε σε θέση να δημοπρατήσουμε το έργο. Όσο προχωρά η μελέτη θα βρίσκουμε ευκαιρία να ενημερώνουμε την κοινωνία και με επιστημονικά δεδομένα τόσο για την υφιστάμενη κατάσταση, αλλά και την πρόοδο των εργασιών σχετικά με τις οριστικές δυνατότητες αξιοποίησης των χώρων. Ο Ευαγγελισμός θα γίνει προσβάσιμος για όλους τους πολίτες. Θα αποτελέσει έναν πολυχώρο εκπαίδευσης, πολιτισμού και εκδηλώσεων.