Ενώ μετρά αντίστροφα ο χρόνος για τη διαβούλευση του «Κλεισθένη» που έρχεται να αντικαταστήσει τον «Καλλικράτη», δρομολογώντας σημαντικές αλλαγές στο περιβάλλον της αυτοδιοίκησης, έχει ανοίξει το κουτί των αντιδράσεων στους Δήμους που ξεσηκώνονται όχι μόνο επειδή θεωρούν ότι δεν επαρκεί ο χρόνος για να τοποθετηθούν, αλλά και γιατί κρίσιμα προβλήματα της λειτουργία των ΟΤΑ δεν αντιμετωπίζονται.
Μετά την ανάρτηση του σχεδίου νόμου στον δικτυακό τόπο διαβουλεύσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, ξεκίνησε την Παρασκευή και τυπικά η διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης, η οποία θα ολοκληρωθεί τη Δευτέρα 14 Μαΐου. «Ο χρόνος δεν επαρκεί για ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα» τονίζει με δηλώσεις του στην «Π» ο πρόεδρος της ΠΕΔ και δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, ο οποίος υπογραμμίζει την ανάγκη, ειδικά στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία η διαβούλευση να μην είναι ελλιπής».
Την επόμενη εβδομάδα συγκαλείται συνεδρίαση της ΚΕΔΕ υπό την πίεση των εξελίξεων του νέου σχεδίου νόμου, που επιφέρει σοβαρές αλλαγές στη λειτουργία της αυτοδιοίκησης, εν μέσω διαμαρτυριών των δημάρχων, που τονίζουν ότι εκτός από το ζήτημα της απλής αναλογικής, υπάρχουν σοβαρότατα προβλήματα, τα οποία δεν αντιμετωπίζονται με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται και να απαξιώνεται η λειτουργία των Δήμων.
Πιο συγκεκριμένα, ένα από τα βασικά ζητήματα που θέτουν οι δήμαρχοι του νομού είναι το πρόβλημα της υποστελέχωσής τους, το οποίο δεν τους επιτρέπει να διαχειρίζονται απλά καθημερινά ζητήματα που αφορούν σε ανάγκες της κοινωνίας. Για παράδειγμα ένας Δήμος με ελάχιστο προσωπικό, το οποίο αναγκαστικά εκτελεί παράλληλα καθήκοντα (δηλαδή ένας υπάλληλος καλύπτει ταυτόχρονα διαφορετικές θέσεις εργασίας) όταν δεν έχει Τεχνική Υπηρεσία, πώς θα παράξει έργο;
Το Υπουργείο θεωρητικά έχει δώσει μια κατεύθυνση για διαδημοτικές υπηρεσίες, όμως πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι μια τέτοια λύση, για παράδειγμα στη διεκδίκηση των προγραμμάτων ΈΣΠΑ τα οποία είναι ανταγωνιστικά; Όταν δηλαδή δύο δήμοι καλύπτονται από την Τεχνική Υπηρεσία του ενός και διεκδικούν ξεχωριστά το ίδιο ανταγωνιστικό πρόγραμμα, με ποιους όρους μπορεί να εξασφαλιστεί ακριβοδίκαιη διαδικασία;
«Μεγάλη πληγή η έλλειψη προσωπικού», σύμφωνα με τον δήμαρχο Βιάννου Παύλο Μπαριτάκη. ο οποίος τονίζει ότι «είναι ζήτημα κορυφαίας σημασίας η απουσία εξειδικευμένου προσωπικού στους Δήμους.
Το γεγονός αυτό εάν το δει κάποιος συνδυαστικά με την κινητικότητα που βρίσκεται σε εξέλιξη, αντιλαμβάνεται ότι επιδεινώνονται συνεχώς οι συνθήκες λειτουργίας των δήμων, και ειδικά των μικρών που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις που καλούνται να διαχειριστούν, με τον τρόπο που η κοινωνία έχει ανάγκη.
Για τον λόγο αυτό το πρώτο και το κρίσιμο ζήτημα που θα πρέπει σήμερα να απαντήσουμε είναι ένα.
Τι είδους αυτοδιοίκηση θέλουμε και με ποιους όρους μπορούμε να τη διασφαλίσουμε…».
«Η αλήθεια είναι ότι ο «Κλεισθένης» είχε δημιουργήσει προσδοκίες στον χώρο της αυτοδιοίκησης ότι θα αντιμετωπίζει προβλήματα και παθογένειες, με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι οι Δήμοι» τονίζει ο δήμαρχος Μινώα Πεδιάδος Ζαχαρίας Καλογεράκης.
«Ωστόσο αυτό το οποίο διαπιστώνουμε είναι ότι δεν βλέπουμε τις γενναίες τομές που περιμέναμε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι εστιασμένες διευθετήσεις που γίνονται σε συγκεκριμένα ζητήματα είναι σε λάθος κατεύθυνση.
Επίσης αρνητικό είναι το γεγονός ότι ο χρόνος της διαβούλευσης δεν είναι επαρκής, για να μπορέσουν οι Δήμοι να τοποθετηθούν σωστά σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα το οποίο αλλάζει το τοπίο στη λειτουργία της αυτοδιοίκησης».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο «Κλεισθένης»
Το νομοσχέδιο «Κλεισθένης» που έρχεται να αντικαταστήσει τον «Καλλικράτη» χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, τα οποία περιλαμβάνουν την απλή αναλογική, τη διαχείριση των απορριμμάτων, την απονομή ιθαγένειας, καθώς και θέματα αρμοδιοτήτων.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, με το σχέδιο νόμου επιχειρείται μια σημαντική μεταρρυθμιστική τομή στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με στόχευση την ουσιαστική ενίσχυση της λειτουργίας της, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της και την ταυτόχρονη ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά.
Το σχέδιο νόμου διαρθρώνεται σε τέσσερα μέρη, στο πρώτο εκ των οποίων συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, πρόταση κατηγοριοποίησης των Δήμων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, διατάξεις σχετικές με τα όργανα διοίκησης της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης, καθώς και το νέο εκλογικό σύστημα για την ανάδειξη των δημοτικών και περιφερειακών αρχών.
Θεσπίζεται δηλαδή το σύστημα της απλής αναλογικής ως το σύστημα εκείνο που στον χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα οδηγήσει στην αναζήτηση και επίτευξη συναίνεσης, σύγκλισης και συνεργασίας ανάμεσα στις παρατάξεις που μετέχουν στα όργανα διοίκησης, ενώ παράλληλα θα κινητοποιήσει πολίτες και υγιείς δυνάμεις, οι οποίες μέχρι σήμερα αποκλείονταν λόγω των στρεβλώσεων του ισχύοντος πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος.
Με την παρούσα νομοθετική πρόταση αποσυνδέεται η εποπτεία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, διασφαλίζεται το υψηλό επίπεδο και η επιστημονική επάρκεια των εποπτών ΟΤΑ, καθώς επίσης αναπροσδιορίζεται το εύρος του ελέγχου νομιμότητας.
Ενισχύονται επίσης οι θεσμοί συμμετοχής και δημοσίου διαλόγου στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και θεσπίζεται το πλαίσιο για τη διεξαγωγή δημοτικού και περιφερειακού δημοψηφίσματος. Επιπλέον περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση της αναπτυξιακής δράσης και τη βελτίωση της οικονομικής λειτουργίας των ΟΤΑ.
Θεσπίζονται ομοίως όργανα και διαδικασία καταγραφής, αξιολόγησης και ανακαθορισμού των αρμοδιοτήτων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, αποκεντρωμένων διοικήσεων και κεντρικής διοίκησης, αρμοδιότητες οι οποίες όχι μόνο είναι κατάσπαρτες σε εκατοντάδες κανονιστικά κείμενα αλλά ενίοτε είναι ανορθολογικά, και ως εκ τούτου αναποτελεσματικά, απονεμημένες. Ενισχύεται ο λόγος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο νομοθετικό έργο, καθώς θα συμμετέχει σε όργανο το οποίο θα γνωμοδοτεί για διατάξεις σχεδίων νόμων που αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση, απονέμοντας π.χ. μια νέα αρμοδιότητα σε αυτή.
Με το Μέρος Δεύτερο επιχειρείται η ενίσχυση των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φ.Ο.Δ.Σ.Α.) με τη θέσπιση νέων κανόνων λειτουργίας σε πλήρη εναρμόνιση με το κοινοτικό και συνταγματικό περιβαλλοντικό κεκτημένο και στοχεύοντας στην πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων, στη μείωση της παραγωγής και σε μία, εν γένει, περιβαλλοντικά ενδεδειγμένη διαχείριση που θα καλύπτει το σύνολο της χώρας και θα συμβάλει στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων και στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.
Με το Μέρος Τρίτο προτείνονται ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη και ταχύτερη άσκηση των αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με την απονομή της ιθαγένειας και την πολιτογράφηση, ενώ στο Μέρος Τέταρτο, θεσπίζονται λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Εσωτερικών.