Το ξέρατε ότι οι ηλικιωμένοι πρέπει να πίνουν το λιγότερο 8-10 ποτήρια νερού κάθε μέρα, διαφορετικά κινδυνεύουν να πάθουν αφυδάτωση που είναι και η 10η αιτία εισαγωγών για νοσηλεία στα νοσοκομεία;
Για τους φροντιστές των ασθενών με άνοια -φθάνουν τις 10.000 στην Κρήτη- η χορήγηση υγρων είναι ένας καθημερινός αγώνας που τις περισσότερες φορές δεν ξέρουν πώς να φέρουν εις πέρας.
Για τις στρατηγικές ενυδάτωσης σε ηλικιωμένους και ασθενείς με ανοϊκό σύνδρομο, μιλά σήμερα στην “Π” ο επίκουρος καθηγητής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου Μιχάλης Ροβίθης.
Ο κ. Ροβίθης θα είναι ένας από τους ομιλητές στο 9ο εκπαιδευτικό σεμινάριο για επαγγελματίες υγείας και φροντιστές ανθρώπων με άνοια και αλτσχάιμερ που οργανώνεται στις 24 και 25 Νοεμβρίου στο Επιμελητήριο από την “Αλληλεγγύη” Ηρακλείου και την Περιφέρεια Κρήτης.
Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης
Η αφυδάτωση μπορεί να αναπτυχθεί σε μερικές ώρες ή ημέρες αλλά είναι συνήθως αναστρέψιμη.
Μπορεί να εκδηλωθεί με:
* Πονοκέφαλο
* Σκούρα ούρα
* Ξηροστομία
* Σύγχυση.
Οι επιπτώσεις της αφυδάτωσης μπορεί να είναι σοβαρές και μπορεί να περιλαμβάνουν:
✓ Παραλήρημα
✓ Πτώσεις
✓ Δυσκοιλιότητα
✓ Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
✓ Λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος
✓ Εισαγωγή στο νοσοκομείο
Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έλκους πίεσης
Τοξικότητα φαρμάκων.
Εκτιμάται ότι έως και το 30% των ηλικιωμένων που ζουν στην κοινότητα μπορούν να είναι σε χρόνια αφυδάτωση, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει και σε πιο σοβαρή αφυδάτωση και τελικά σε απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις και άλλα προβλήματα υγείας.
Οι ιδιαιτερότητες των ασθενών με άνοια
Μερικές κοινές ανησυχίες για τους ασθενείς με άνοια περιλαμβάνουν:
✓ Δυσκολίες κατάποσης,
✓ Μειωμένη όρεξη,
✓ Αδυναμία να εκφράσουν τις προτιμήσεις τους,
✓ Δεν είναι δυνατή η αναγνώριση των ροφημάτων,
✓ Υπάρχει δυσκολία στο να θυμούνται πώς να καταναλώσουν τα ροφήματα,
✓ και Αδυναμία να επικεντρωθούν στην προσπάθεια κατανάλωσης του ροφήματος.
Δεν δίνουμε υγρά με το ζόρι
Σύμφωνα με τον Ροβίθη, απαγορεύεται να δίνουμε υγρά με το ζόρι στους ασθενείς, κάτι που το κάνουν πολλοί και είναι σημαντικό να ακολουθούμε μια ρουτίνα στη χορήγηση των γευμάτων και των ροφημάτων.
Τα πολύτιμα ζελεδάκια
Ο επίκουρος καθηγητής σημειώνει ότι τα ζελεδάκια είναι πολύ χρήσιμα γιατί βασίζονται σε μια σύνθεση από νερό σε ποσοστό 90%, ηλεκτρολύτες και ζελατίνη σε ποσοστό 10%. Σε διάφορα χρώματα που θυμίζουν καραμέλες και συσκευασία γλυκισμάτων, υπόσχονται να προστατεύσουν από την αφυδάτωση τους ασθενείς με άνοια και αλλες νευροεκφιλιστικές νόσους.
Στα τρόφιμα που είναι πλούσια σε νερό, συγκαταλέγονται τα πορτοκάλια, τα μήλα, τα αγγούρια, οι σούπες, τα παγωτά, τα καρπούζια, οι ντομάτες κ.ά.
Πώς προσεγγίζουμε τον ασθενή
Η προσέγγιση πρέπει να περιλαμβάνει και δύο δράσεις
✓ την αύξηση της κατανάλωσης ροφημάτων και
✓ μεθόδους για τη βελτίωση της επικοινωνίας για τις προτιμήσεις τους και την ενυδάτωσή τους.
Εστιάζουμε στην παροχή βοήθειας και ενθάρρυνση κατανάλωσης υγρών σε προκαθορισμένες ώρες
✓ Μόλις ένα άτομο με άνοια αρχίσει να πίνει, μπορεί να δεχτεί κι δεύτερο ρόφημα και θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να του προσφέρουμε
✓ Προσφέρουμε γνωστά ροφήματα που οι ηλικιωμένοι με άνοια είναι εξοικειωμένοι και τα προτιμούσαν όταν έμενα σπίτι τους είτε πριν, κατά τη διάρκεια είτε μετά από ένα γεύμα. Αυτό μπορεί να τους ενθαρρύνει να πίνουν περισσότερο, π.χ. φλιτζάνι τσάι ή καφέ μετά το μεσημεριανό γεύμα.
✓ Τα άτομα με άνοια βιώνουν συχνά διαταραχές ύπνου. Βρίσκουμε τρόπους παροχής ποτών εύκολα κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί. Για παράδειγμα, τοποθετήστε ένα διανομέα ποτών ή ένα καροτσάκι σε βολική τοποθεσία, ώστε οι φροντιστές να μπορούν φτιάξουν γρήγορα ένα ποτό.
Τι πρέπει να κάνουμε
Παρέχετε πολλές τροφές πλούσιες σε υγρά όπως ζελέ, σούπα και γιαούρτια σε κάθε γεύμα.
Σκεφτείτε να παρέχετε αλμυρά σνακ το μεσημέρι για να ενθαρρύνουν τους ηλικιωμένους να πιούν περισσότερο.
Οταν σχεδιάζετε ένα μενού ροφημάτων, βεβαιωθείτε ότι είναι σαφές ποια ποτά προσφέρονται. Μπορείτε να τα φτιάξετε ώστε να περιέχει απλές εικόνες από ποτήρια/κούπες ροφημάτων σε συνδυασμό με αναπαράσταση εικόνων με τις γεύσεις (π.χ. εικόνα του ανάλογου φρούτου).
Τα άτομα με άνοια μπορεί να αναπτύξουν μια προτίμηση για πιο γλυκά ροφήματα. Δοκιμάστε να προσφέρετε ζεστή σοκολάτα ή πιο γλυκούς χυμούς φρούτων εάν δεν πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη.
Εάν ένας ασθενής δεν μπορεί να διαχειριστεί τον κατάλογο ροφημάτων, εντοπίστε μόνο δύο ποτά που θεωρείτε ότι προτιμάει από τον κατάλογο και προσπαθήστε να επικοινωνήσετε μαζί του για το ποιο από τα δύο θα προτιμούσε.
Ο επίκουρος καθηγητής υπογραμμίζει κάτι πολύ σημαντικό, όπως λέει, ότι ο φροντιστής πρέπει να είναι καθιστός και ακριβώς μπροστά από τον ασθενή σε ευθεία βλεμματική επαφή όταν του δίνει να πιεί κάτι γιατί διαφορετικά ο άνθρωπος μπορεί να πάθει εισρόφηση, μια συνηθισμένη κατάσταση που συχνά οδηγεί για νοσηλεία στο νοσοκομείο.