Ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες αλλά και πλημμύρες, θα συναντάμε όλο και πιο συχνά, λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Θαλάσσιων Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, Δρ. Δημήτρης Ευαγγελινός, αναφέρει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι πρέπει να ξεχάσουμε τις εποχές, όπως τις ξέραμε μέχρι σήμερα!
Όπως λέει, σε συνέντευξή του στην «Π» για να περιοριστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, θα πρέπει να μειωθούν δραστικά οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέσα στην επόμενη δεκαετία. «Η μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο δεν είναι εύκολη, αλλά αποτελεί την μόνη οδό, και πρέπει να γίνει τώρα. Τα επόμενα χρόνια θα κρίνουν το μέλλον μας αλλά και το μέλλον των επόμενων γενεών», τονίζει.
Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
-Όταν οι επιστήμονες κάνουν λόγο για κλιματική αλλαγή συνήθως αναφέρονται σε αύξηση της θερμοκρασίας. Με δεδομένο, όμως, και τον φετινό «βαρύ» χειμώνα, κάποιοι μιλάνε ακόμα και για νέα εποχή των παγετώνων. Τελικά, τι ισχύει; Περιμένουμε ακραία καιρικά φαινόμενα εν γένει;
-«Πρώτα από όλα είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τις έννοιες του καιρού και του κλίματος. Όταν αναφερόμαστε στον καιρό εννοούμε τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή για μια μικρή χρονική περίοδο, όπως για παράδειγμα οι αλλαγές στη θερμοκρασία, ή στις βροχοπτώσεις ανά ώρα/ημέρα. Με τον όρο κλίμα, αναφερόμαστε στις καιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή για ένα ευρύτερο χρονικό διάστημα. Παραδείγματος χάριν οι θερμοκρασίες ή οι βροχοπτώσεις που καταγράφονται τα τελευταία πενήντα χρόνια σε μια περιοχή.
Η πιο πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC, 2021/2022), η οποία αποτελεί την επιστημονική βάση για την εκτίμηση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, παρουσιάζει με σαφήνεια, ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν οδηγήσει στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε ρυθμούς που δεν έχουν καταγραφεί τουλάχιστον τα τελευταία 2000 χρόνια.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι και ίσως δημιουργεί κάποια σύγχυση είναι ότι η αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί σε μια σειρά από κλιματικές διεργασίες που έχουν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της συχνότητας αλλά και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες κ.α. Αυτή είναι η εικόνα που ήδη παρατηρούμε και περιμένουμε να ενταθεί στο μέλλον. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλες τις περιοχές του πλανήτη, άλλα όχι με τον ίδιο τρόπο και τον ίδιο βαθμό».
-Καλούμαστε να ξεχάσουμε τον καιρό, όπως τον γνωρίζαμε; Δε θα είμαστε σε θέση να λέμε, για παράδειγμα, «στην Ελλάδα είμαστε από Μάρτη… καλοκαίρι»;
-«Τα δεδομένα πεδίου αλλά και τα κλιματικά μοντέλα μας δείχνουν ότι η Μεσόγειος αποτελεί μια από τις πιο ευάλωτες περιοχές του πλανήτη όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της Μεσογείου, και επομένως της Ελλάδας, μεταξύ άλλων, είναι η παρατεταμένη ξηρασία, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε συχνά φαινόμενα πυρκαγιών.
Φαινόμενο, το οποίο δυστυχώς, παρατηρείται ολοένα και πιο συχνά, τα τελευταία χρόνια. Όπως προανέφερα, η αύξηση της συχνότητας, αλλά και της έντασης των ακραίων φαινομένων που προβλέπουν τα κλιματικά μοντέλα, πιθανότατα να αλλάξει το κλασικό μοντέλο εποχών που γνωρίζουμε. Για κάθε βαθμό κελσίου που αυξάνειται στη παγκόσμια θερμοκρασία, αυξάνεται και η πιθανότητα για συχνότερα και εντονότερα ακραία κλιματικά φαινόμενα. Αν δεν μειώσουμε λοιπόν δραστικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, για να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, θα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη η διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο μέλλον».
-Η έρευνά σας αφορά στην ανακατασκευή του παλαιοκλίματος και της θαλάσσιας παλαιοκυκλοφορίας στην Ανταρκτική. Υπάρχει η δυνατότητα να επαναφέρουμε το κλίμα μίας παλαιότερης χρονικά περιόδου, που θεωρούμε ιδανικό;
-«Η έρευνα που πραγματοποιείται, επικεντρώνεται στον ρόλο που είχε ο ωκεανός στο λιώσιμο των παγετώνων της Ανταρκτικής κατά το παρελθόν. Συγκεκριμένα, μελετάμε περιόδους στο παρελθόν, όπου ο πλανήτης είχε θερμοκρασίες και συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα παρόμοιες με αυτές που έχουμε σήμερα.
Επίσης, μελετάμε και περιόδους, όπου ο πλανήτης είχε θερμοκρασίες και συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα υψηλότερες από αυτές που παρατηρούμε σήμερα, και μπορούν να συγκριθούν με τις τιμές θερμοκρασίας και διοξειδίου του άνθρακα που προβλέπουν τα κλιματικά μοντέλα οτι μπορεί να φτάσει ο πλανήτης μας στο μέλλον. Ο στόχος δεν είναι να επαναφέρουμε το κλίμα μιας παλαιότερης χρονικής περιόδου, αλλά να κατανοήσουμε τις κλιματικές διεργασίες και τους μηχανισμούς κατά την διάρκεια θερμότερων περιόδων του πλανήτη. Τα δεδομένα και οι γνώσεις που μπορούμε να αποκτήσουμε από την μελέτη του παρελθόντος της Γης είναι απαραίτητα για τον έλεγχο, και την επαλήθευση των κλιματικών μοντέλων, ενώ παράλληλα μπορούν να μας δώσουν και μια πιθανή μελλοντική εικόνα του κλίματος.
-Θεωρείτε πως οι καλλιέργειες είναι ο τομέας που πλήττεται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή;
-«Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς κάποιον συγκεκριμένο τομέα. Η κλιματική αλλαγή επιφέρει μια σειρά από πολύπλοκες, και αλληλένδετες φυσικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Μερικές από αυτές είναι η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, η μείωση της βιοποικιλότητας, οι δημογραφικές αλλαγές, οι οικονομικές ανισότητες, οι πανδημίες κ.α. Επομένως απαιτείται μια διεπιστημονική προσέγγιση, δηλαδή μια συνδυαστική μελέτη απο διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή.
-Προλαβαίνουμε να αλλάξουμε την κατάσταση; Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο και διαφόρων ειδικοτήτων ασχολείστε με αυτό το κομμάτι. Οι πολιτικοί πρέπει να κάνουν κάτι και πόσο σύντομα;
-«Επιστήμονες από όλο τον κόσμο μελετούν τα αίτια και τις επιπτώσεις τις κλιματικής αλλαγής και τονίζουν την ανάγκη για μείωση των αέριων του θερμοκηπίου εδώ και δεκαετίες. Το 2015 στο Παρίσι υπογράφηκε μια ιστορική συμφωνία για το κλίμα από 195 χώρες με στόχο να περιοριστεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, κάτω από τους 2 βαθμούς κελσίου, και να προσπαθήσουμε να την περιορίσουμε στους 1,5 βαθμούς κελσίου, κάτι που θα μειώσει σημαντικά τις επιπτώσεις που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) προειδοποιεί ότι οι εκπομπές αέριων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν δραστικά κατά 55 % μέχρι το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και να μηδενιστούν (net-zero emissions) μέχρι το 2050.
Η μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο δεν είναι εύκολη, αλλά αποτελεί την μόνη οδό, και πρέπει να γίνει τώρα. Σε αυτή την προσπάθεια είναι απαραίτητος ο συντονισμός σε επίπεδο περιφερειών, υπουργείων και χωρών. Επίσης για το σκοπό αυτό, απαραίτητη κρίνεται και η χρηματοδότηση για έρευνα και τεχνολογία που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Τα επόμενα χρόνια θα κρίνουν το μέλλον μας αλλά και το μέλλον των επόμενων γενεών.
![Ο ΔΗΜ. ΕΥΑΓΓΕΛΙΝΟΣ ΣΤΗΝ “Π” “Όλο και πιο συχνά θα έχουμε ακραία φαινόμενα”]()
Από το Ηράκλειο στην Ανταρκτική!
Ο Δημήτρης Ευαγγελινός γεννηθηκε και μεγαλωσε στο Ηρακλειο Κρήτης. Σπούδασε Ωκεανογραφία στο Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Μυτιλήνη). Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στις Θαλάσσιες Επιστήμες και Διαχείριση στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (Vrije University of Brussels, Βελγιο), και εκπόνησε τη Διδακτορική του Διατριβή ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση στη Θαλάσσια Γεωλογία – Παλαιοωκεανογραφία στο Πανεπιστήμιο της Γρανάδας (Ισπανια). Εργάστηκε ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Μπορντώ (Γαλλια), υπότροφος του Γαλλικού κρατικού προγράμματος για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής “Make Οur Planet Great Again”.
Σήμερα εργάζεται ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης (Ισπανία), ενώ πρόσφατα του χορηγήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η σημαντική και εξαιρετικά ανταγωνιστική υποτροφία “Marie Sklodowska-Curie Post doctoral Fellowship” για να πραγματοποιήσει μεταδιδακτορική έρευνα στο Imperial College London, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η έρευνα του επικεντρώνεται στην αλληλεπίδρασης του Νότιου Ωκεανού με το παγοκάλυμμα της Ανταρκτικής, κατά τη διάρκεια θερμότερων γεωλογικών περιόδων της Γης. Εξειδικεύεται στην ανακατασκευή του παλαιοκλίματος και της θαλάσσιας παλαιοκυκλοφορίας κυρίως σε πολικές περιοχές (Ανταρκτική), χρησιμοποιώντας ιζηματολογικές, γεωχημικές και ισοτοπικές αναλύσεις. Τέλος, έχει συμμετάσχει σε πέντε ερευνητικές αποστολές στην Ανταρκτική.