Είναι από τους λίγους ανθρώπους που γνωρίζουν τόσο καλά τη ζωή και την προσωπικότητα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού δεν έγραψε μια ακόμα βιογραφία του μεγάλου Κρητικού πολιτικού που άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, αλλά φώτισε ολόπλευρα στις 1.160 σελίδες του βιβλίου “το φαινόμενο «Βενιζέλος”, έτσι που “θα είναι πολύ δύσκολο, στο μέλλον, να τον μελετήσει κανείς χωρίς να το συμβουλευθεί”.
Ο λόγος για τον Νικόλαο Εμμ. Παπαδάκη-Παπαδή που δεν έγραψε μόνο την βιογραφία του μεγάλου πολιτικού, αλλά βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια στο «τιμόνι» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» που εδρεύει στα Χανιά.
“Η σύνθεση της τρικυμιώδους ζωής του είναι πράγματι ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, ταυτόχρονα όμως και συναρπαστικό” τονίζει ο ίδιος μιλώντας στην “Π” για την βιογραφία “Ελευθέριος Βενιζέλος: Ο άνθρωπος, ο ηγέτης”, με αφορμή την όπερα που θα παρουσιάσει το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου.
Τα ιστορικά στοιχεία της πρωτοποριακής, ιστορικής και πολιτικής όπερας με τίτλο “Ελευθέριος Βενιζέλος” και την υπογραφή του συνθέτη Δημήτρη Μαραμή, βασίζονται στη βιογραφία που συνέγραψε ο κ.Παπαδάκης, ο οποίος είναι και Ιστορικός Σύμβουλος στο σημαντικό αυτό εγχείρημα.
“Αισθάνθηκα ιδιαίτερη χαρά όταν ο συνθέτης μού πρότεινε να βασίσει την όπερα στο έργο μου «Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο άνθρωπος, ο ηγέτης».
Έτσι ξεκίνησε μία πολύ ευχάριστη και αποδοτική συνεργασία με έναν καταξιωμένο σύγχρονο συνθέτη για τη δημιουργία μίας τολμηρής οπερατικής σύνθεσης επικεντρωμένης στον μεγάλο Κρητικό πολιτικό” υπογραμμίζει ο κ.Παπαδάκης, ο οποίος εξαίρει όλους τους σημαντικούς συντελεστές της, αλλα και τις “τέλειες υποδομές που διαθέτει το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου που επιτρέπουν το ανέβασμα ενός τόσο πρωτότυπου και απαιτητικού έργου”.
Ο γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος μιλά ακόμα στην “Π” για την σχέση του μεγάλου πολιτικού με την όπερα, τη μουσική γενικότερα και το θέατρο αλλά και τους συγγραφείς που τον επηρρέασαν.
![Η πλειάδα των δοκιμασμένων συντελεστών εγγυάται μία μεγάλη καλλιτεχνική επιτυχία ενός συναρπαστικού, σύγχρονου μουσικού θεατρικού έργου]()
του Αρκαλοχωρίου
«Η ζωή του ήταν μία διαρκής “Οδύσσεια”- Μοιάζει με ένα αληθινό μυθιστόρημα»
Είστε στο «τιμόνι» του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Βενιζέλος» εδώ και πολλά χρόνια κι έχετε γράψει βιβλία για τον μεγάλο μας πολιτικό, μεταξύ των οποίων και την βιογραφία για τον “άνθρωπο και τον ηγέτη”. Πως δεθήκατε εσείς προσωπικά με τον Βενιζέλο;
Όσο ζούσε, είχε γοητεύσει και είχε γίνει αντικείμενο λατρείας από εκατομμύρια Έλληνες και πολλούς ξένους. Ακόμα και σήμερα εξακολουθεί να συγκεντρώνει τον θαυμασμό της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και επιπλέον να διατηρεί μία εντυπωσιακή επικαιρότητα. Θεωρώ επομένως απολύτως φυσικό το δέσιμό μου με αυτήν τη μεγάλη προσωπικότητα.
Έχετε πει: «Είμαι θαυμαστής του Βενιζέλου αλλά όχι αγιογράφος του». Πόσο δυσδιάκριτα είναι τα όρια και ποιες οι διαφορές; Πόσο δύσκολο είναι να βιογραφηθεί ένα πρόσωπο όπως ο Βενιζέλος;
Πρώτα απ’ όλα αυτό που απουσιάζει από τη συγγραφή βιογραφίων στην Ελλάδα είναι το πρόσωπο, που πρέπει να αποτελεί το σημείο αναφοράς σε μία βιογραφία, όπως συμβαίνει στις αγγλοσαξωνικές χώρες, όπου το βιογραφούμενο υποκείμενο πρωταγωνιστεί είτε με τις πολιτικές του επιλογές, είτε με τα λάθη του, είτε με την προσωπική του ζωή, είτε με τα ευρύτερα ενδιαφέροντά του, πνευματικά και άλλα.
«Η σύνθεση της
τρικυμιώδους ζωής του είναι πράγματι
ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, ταυτόχρονα όμως
και συναρπαστικό»
Η ζωή του Βενιζέλου ήταν μία διαρκής «Οδύσσεια». Έζησε σε ένα ασταθές, τραχύ, καταπιεστικό και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Τα ίδια τα γεγονότα της δραματικής περιόδου που σφράγισε με την παρουσία του από μόνα τους «μεροληπτούν» υπέρ του Βενιζέλου, όπως έχει πει γνωστός ιστορικός. Επομένως, οποιαδήποτε απόπειρα αγιογράφησής του είναι καταδικασμένη να καταφύγει σε φτηνό λαϊκισμό. Άλλωστε, όσο ζούσε ο ίδιος είχε επιλέξει τον ρόλο του ηγέτη και όχι του Μεσσία. Οπωσδήποτε στην ιστορία και στη συγκεκριμένη περίπτωση στη συγγραφή μίας βιογραφίας δεν μπορεί να απουσιάσει το υποκειμενικό στοιχείο.
Ο Πέτρος Παπαπολυβίου αναφερόμενος στην αντικειμενικότητα του έργου μου έγραψε στον Φιλελεύθερο της Λευκωσίας «Ο Παπαδάκης παρότι Βενιζελικός (… μέχρι λατρείας) κατάφερε να γράψει βιογραφία πρότυπο, και όχι αγιογραφία».
Όπως έχετε πει επίσης υπάρχουν ακόμη άγνωστα κεφάλαια γύρω από τον Βενιζέλο. Το ίδρυμα έχει ψηφιοποιήσει το αρχείο του;
Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», στο πλαίσιο δημιουργίας ενός ενιαίου εικονικού αρχείου για τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τη νεότερη ελληνική ιστορία, έχει ολοκληρώσει ως φορέας υλοποίησης 4 έργα και αναμένει την έναρξη του πέμπτου. Καρπός αυτής της εικοσαετούς προσπάθειας το ψηφιακό του αρχείο venizelosarchives.gr, που αριθμεί σχεδόν 90.000 τεκμήρια διαθέσιμα ελεύθερα και δωρεάν προσβάσιμα στο κοινό.
Η επιστημονική τεκμηρίωσή του και η δυνατότητα πολλαπλής αναζήτησης στο περιεχόμενό του, όπως επίσης και η μετάφραση της τεκμηρίωσης στα αγγλικά, έχουν οδηγήσει το ψηφιακό αρχείο να αποτελεί βασικό κόμβο για την έρευνα της ζωής και της εποχής του Βενιζέλου.
«Σχεδόν περίμενα ότι ο σπουδαίος συνθέτης θα ολοκλήρωνε την κρητική τριλογία του με μία όπερα αφιερωμένη στον Ελευθέριο Βενιζέλο»
Ποια ήταν τα πρώτα συναισθήματα που σας δημιουργήθηκαν όταν μάθατε ότι ο Βενιζέλος θα γίνει όπερα; Τι σας ζήτησε ο συνθέτης, ο Δημήτρης Μαραμής με δεδομένη την βαθιά σας γνώση γύρω από το πρόσωπο του Βενιζέλου;
Ο Μαραμής δεν μου ήταν άγνωστος. Ήδη με τα έργα του είχε κερδίσει τη διασημότητα. Ακόμα περισσότερο με τους δύο κύκλους των συνθέσεών του, με άξονα το κρητικό θεματολόγιο, είχε καταφέρει να διασταυρώσει δύο μαγικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αποσπώντας ενθουσιώδεις κριτικές και τον θαυμασμό του κοινού. Σχεδόν περίμενα ότι ένας τόσο σπουδαίος συνθέτης, μετά τον Ερωτόκριτο και τον Καπετάν Μιχάλη, θα ολοκλήρωνε την κρητική τριλογία του με μία όπερα αφιερωμένη στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Όπως αντιλαμβάνεστε ,αισθάνθηκα ιδιαίτερη χαρά όταν ο συνθέτης μού πρότεινε να βασίσει την όπερα στο έργο μου «Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο άνθρωπος, ο ηγέτης». Έτσι ξεκίνησε μία πολύ ευχάριστη και αποδοτική συνεργασία με έναν καταξιωμένο σύγχρονο συνθέτη για τη δημιουργία μίας τολμηρής οπερατικής σύνθεσης επικεντρωμένης στον μεγάλο Κρητικό πολιτικό. Όπως είναι φυσικό η όπερα Ελευθέριος Βενιζέλος δεν είναι μόνον ιστορία.
«Το 1920, στην κορύφωση των διαπραγματεύσεων στο Παρίσι, έκανε ένα ταξίδι «αστραπή» στην Αθήνα, για να παρακολουθήσει τη συναυλία του μεγάλου Γάλλου συνθέτη Καμίγ Σαιν Σανς στο Ηρώδειο»
Ταυτόχρονα είναι και μία καλλιτεχνική δημιουργία με πολλούς συντελεστές, όπως ο διεθνούς φήμης Ελβετός σκηνοθέτης Guy Montanov, ο ποιητής Σωτήρης Τριβιζάς και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΠΣΚΗ και καταξιωμένος αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης, που μαζί με μία πλειάδα δοκιμασμένων συντελεστών εγγυώνται μία μεγάλη καλλιτεχνική επιτυχία ενός συναρπαστικού, σύγχρονου μουσικού θεατρικού έργου.
Να προσθέσω και τις τέλειες υποδομές που διαθέτει το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου που επιτρέπουν το ανέβασμα ενός τόσο πρωτότυπου και απαιτητικού έργου.
![ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΑΓΑΛΜΑ ΧΑΝΙΑ]()
"Η πλειάδα των δοκιμασμένων συντελεστών εγγυάται μία μεγάλη
«Είχε ζωηρό ενδιαφέρον για τη δημοτική μουσική και τη λαϊκή παράδοση»
Ο συνθέτης Μανόλης Καλομοίρης αφιερώνει την πρώτη του όπερα, τον «Πρωτομάστορα» στον Βενιζέλο, ενώ όπως λέγεται αυτόν έχει κατά νου όταν γράφει τη Συμφωνία της Λεβεντιάς. Ποια ήταν η σχέση του με την όπερα και την κλασική μουσική;
Ο «Πρωτομάστορας» αποτελεί συνέχεια του ιδεολογικού μανιφέστου του Καλομοίρη για τη δημιουργία μίας εθνικής μουσικής, με σκοπό ο Έλληνας να αναζητήσει την καλλιτεχνική του ταυτότητα. Ο Καλομοίρης πίστευε ότι οι αξίες αυτές συμβαδίζουν με τις μεγάλες αλλαγές που έφερε σε όλους τους τομείς της ελληνικής ζωής ο Βενιζέλος. Η Συμφωνία της Λεβεντιάς είναι ένα έργο σταθμός που ανέβηκε πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1920 στο Ηρώδειο παρουσία του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Η αισθητική αντίληψη του Βενιζέλου για τη μουσική δεν διακρινόταν από μονομέρεια. Η Έλενα Βενιζέλου περιγράφει τις μαγευτικές βραδιές που έζησαν στο σπίτι του μεγάλου Πολωνού πιανίστα Παντερέφσκυ στην Καλιφόρνια. Το 1920, στην κορύφωση των διαπραγματεύσεων στο Παρίσι, έκανε ένα ταξίδι αστραπή στην Αθήνα, για να παρακολουθήσει τη συναυλία του μεγάλου Γάλλου συνθέτη Καμίγ Σαιν Σανς στο Ηρώδειο.
Άκουγε Αττίκ αλλά λάτρευε και την παραδοσιακή κρητική μουσική. Τι γνωρίζουμε για τις μουσικές του προτιμήσεις; Αγαπούσε το θέατρο;
Με το ίδιο ενδιαφέρον απολάμβανε τον Αττίκ ή παρακολουθούσε μία συναυλία κλασικής μουσικής. Είχε όμως και ζωηρό ενδιαφέρον για τη δημοτική μουσική και τη λαϊκή παράδοση.
Δεν είναι τυχαίο ότι το 1930 χρηματοδότησε την εκστρατεία ηχογράφησης των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών και μάλιστα, έπειτα από παρότρυνση της Μέλπως Λογοθέτη – Μερλιέ και της Πηνελόπης Δέλτα δέχθηκε να ηχογραφήσει ο ίδιος δύο ριζίτικα τραγούδια. Είναι βέβαιο ότι το ενδιαφέρον του Βενιζέλου για τη μουσική ήταν οργανικό κομμάτι της παιδείας του, ενώ τον απασχόλησε σοβαρά η έλλειψη μουσικών θεσμών στην Ελλάδα.
Το ψηφιακό του αρχείο
venizelosarchives.gr, αριθμεί σχεδόν 90.000 τεκμήρια
διαθέσιμα ελεύθερα και
δωρεάν προσβάσιμα στο κοινό
Οι προσανατολισμοί του Μανώλη Καλομοίρη στη μουσική, καθώς και οι μελέτες της Μέλπως Μερλιέ άσκησαν σημαντική επίδραση στην πολιτική του σχετικά με τη μουσική εκπαίδευση. Έτσι ενίσχυσε αποφασιστικά το Ωδείο Αθηνών και ίδρυσε στη Θεσσαλονίκη το 1914 το μοναδικό κρατικό ωδείο της χώρας εξομοιώνοντας μισθολογικά τους καθηγητές του με τους καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Από το 1913 η διδασκαλία της μουσικής, για τέσσερα ημίωρα την εβδομάδα, έγινε υποχρεωτική στα σχολεία με παράλληλη εκπαίδευση των δασκάλων της μουσικής.
Αγαπούσε το θέατρο και τους κλασικούς δημιουργούς, ενώ η ίδρυση του Εθνικού Θεάτρου, το 1930, έδωσε σημαντική ώθηση στην καλλιτεχνική ζωή της χώρας, αλλά και στο μουσικό θέατρο, αφού πολλοί σκηνοθέτες άρχισαν να χρησιμοποιούν ζωντανή ορχήστρα στα έργα τους. Όπως τονίζει ο Νίκος Ξανθούλης «μέχρι σήμερα δεν υπάρχει μουσικός θεσμός της χώρας μας που να μη φέρει ολοκληρωτικά ή εν μέρει την υπογραφή του».
![«Η ίδια η βιβλιοθήκη του μαρτυρεί ότι ο Βενιζέλος ήταν ένας πραγματικός βιβλιοφάγος»]()
μουσικού θεατρικού έργου"
«Η ίδια η βιβλιοθήκη του μαρτυρεί ότι ο Βενιζέλος ήταν ένας πραγματικός βιβλιοφάγος»
Ήταν γνωστός βιβλιοφάγος. Ποιοι ήταν οι αγαπημένοι του συγγραφείς; Ποιες προσωπικότητες θαύμαζε ή είχαν διαμορφώσει την σκέψη του;
Η ίδια η βιβλιοθήκη του μαρτυρεί ότι ο Βενιζέλος ήταν ένας πραγματικός βιβλιοφάγος. Οι σημειώσεις, τα σχόλια και οι παρατηρήσεις του πάνω στα σώματα των βιβλίων αποκαλύπτουν έναν διανοούμενο της πολιτικής.
Στις προτιμήσεις του υπάρχει ένα έντονο ενδιαφέρον τόσο για την εγχώρια, όσο και για τη διεθνή βιβλιογραφία. Από την αρχαία ελληνική γραμματεία ξεχώριζαν ο Αριστοτέλης και βέβαια ο Θουκυδίδης, τον οποίο, όπως είναι γνωστό, είχε μεταφράσει.
Στη βιβλιοθήκη του σώζονται έργα σπουδαίων ξένων ιστορικών με προσωπικές αφιερώσεις στον ίδιο τον Βενιζέλο. Φυσικά, από τους σύγχρονούς του Έλληνες συγγραφείς η εκτίμησή του στο έργο του Κωστή Παλαμά και της Πηνελόπης Δέλτα είναι φανερή.
Τελευταία διαθέσιμα εισιτήρια για τις δύο παραστάσεις
Λίγο πριν το sold out και για τις δύο παραστάσεις βρίσκεται η νέα παραγωγή του ΠΣΚΗ, η πρωτοποριακή και ιστορική όπερα του Δημήτρη Μαραμή «Ελευθέριος Βενιζέλος».
Το λιμπρέτο υπογράφει ο ποιητής Σωτήρης Τριβιζάς, τα ιστορικά στοιχεία βασίζονται στη βιογραφία «Ελευθέριος Βενιζέλος, ο άνθρωπος, ο ηγέτης» του Νικολάου Εμμ. Παπαδάκη (Παπαδή) και η πρωτότυπη όπερα «Ελευθέριος Βενιζέλος» ανεβαίνει στο ΠΣΚΗ με τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών και με σκηνικά – κοστούμια της Άννας Μαχαιριανάκη. Με την υποστήριξη του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».
Συντελεστές:
Σύνθεση: Δημήτρης Μαραμής
Μουσική Διεύθυνση: Μύρων Μιχαηλίδης
Λιμπρέτο: Σωτήρης Τριβιζάς
Σκηνοθεσία – Φωτισμοί: Guy Montavon
Σκηνικά – Κοστούμια: Άννα Μαχαιριανάκη
Ιστορικός Σύμβουλος: Νικόλαος Εμμ. Παπαδάκης (Παπαδής)
Διανομή:
Ελευθέριος Βενιζέλος: Άγγελος Χονδρογιάννης
Κωνσταντίνος Α’, Κεμάλ Ατατούρκ: Αντώνης Κορωναίος
Έλενα Σκυλίτση, Μαρία Κατελούζου: Μαρία Κόκκα
Πηνελόπη Δέλτα: Αγγελική Καθαρίου
Υπουργός του Βενιζέλου: Ορέστης Κουσαθανάς
David Loyd George: Λευτέρης Παπαγγελής
Woodrow Wilson: Γιάννης Κιαγιαδάκης
Georges Clemenceau: Μάνος Ζουμπουλάκης
Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών
Χορωδιακό Σύνολο Ηρακλείου
Διεύθυνση χορωδίας: Γιάννης Κιαγιαδάκης
Μουσική Διδασκαλία Μονωδών: Δημήτρης Βεζύρογλου
Μουσική Διδασκαλία Χορωδών: Ευγενία Ψαρουδάκη
Οργάνωση Παραγωγής: Μαριάννα Πεχυνάκη
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νικολής Αβραμάκης
Βοηθός Σκηνογράφου- Ενδυματολόγου: Nan Teague
Εικαστική Απόδοση Σκηνικού: Ανδρέας Καμπάς
Κατασκευή Σκηνικών: Γιάννης Αγγουρίδης
Κατασκευή Κοστουμιών: Πένυ Τσομπανάκη – Nan Teague
Οδηγός σκηνής: Καλλιόπη Γερμανού
Μετάφραση Λιμπρέτου: Λένα Καπέλλου
Επιμέλεια Υποτιτλισμού: Έλντα Κλαδάκη
Διαβάστε περισσότερα, εδώ: https://bit.ly/3gxD6By
Προπώληση Εισιτηρίων
https://www.ticketservices.gr/event/cccc-dimitris-maramis-eleftherios-venizelos/?lang=el
Παρέχεται η δυνατότητα χρήσης του ιδιωτικού χώρου στάθμευσης του ΠΣΚΗ κατά τη διάρκεια των παραστάσεων και μόνο, με την επίδειξη του εισιτηρίου.