Το ελαιόλαδο είναι βασικό κομμάτι της ζωής στην Κρήτη – από την κουζίνα μέχρι την οικονομία του νησιού. Τα τελευταία χρόνια όμως, οι ελαιοπαραγωγοί αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες.
Η ανομβρία και η κλιματική αλλαγή έχει μειώσει σημαντικά την παραγωγή, ειδικά σε περιοχές που δεν έχουν νερό για άρδευση. Ταυτόχρονα, οι τιμές που παίρνουν οι παραγωγοί για το λάδι τους έχουν πέσει έως και 40% σε σχέση με πέρυσι, την ώρα που οι τιμές στο ράφι παραμένουν υψηλές. Μέσα σε όλα αυτά, οι αγρότες αγανακτούν και ζητούν ουσιαστική βοήθεια από το κράτος για να μπορέσουν να συνεχίσουν να παράγουν.
Η φετινή σοδειά ελαιολάδου στην Κρήτη έφερε σημαντική βελτίωση σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. Όπως ανέφερε στην «Π» ο Μιχάλης Καμπιτάκης, αντιπρόεδρος της Ένωσης Συνεταιριστικών Οργανώσεων Ελλάδας, η παραγωγή υπολογίζεται σε 80.000 με 100.000 τόνους, με την Περιφέρεια Κρήτης να καταγράφει για πρώτη φορά το σύνολο της παραγωγής απευθείας από τα ελαιουργεία.
Πώς πήγε η φετινή σοδειά και ποια ήταν η ποιότητά της;
«Φέτος τα πράγματα είναι καλύτερα σε σχέση με πέρυσι, που η χρονιά ήταν από τις χειρότερες των τελευταίων δεκαετιών – σχεδόν δεν υπήρξε καθόλου παραγωγή. Οπότε, όταν λέμε πως φέτος η παραγωγή είναι διπλάσια, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι διπλασιάστηκε από το… σχεδόν μηδέν.
Ωστόσο, η χρονιά δεν ήταν εύκολη. Η ξηρασία και οι παρατεταμένοι καύσωνες του καλοκαιριού επηρέασαν αρνητικά την ποσότητα του παραγόμενου ελαιολάδου. Παρ’ όλα αυτά, το τελικό αποτέλεσμα στην ποιότητα είναι εντυπωσιακό. Το λάδι που παράγεται φέτος θεωρείται από τα καλύτερα των τελευταίων δεκαετιών. Η ποιότητά του είναι εξαιρετικά υψηλή, με οξύτητα κάτω από 2 γραμμές και σχεδόν μηδενικά υπολείμματα φυτοφαρμάκων. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι παραγωγοί δεν χρειάστηκε να ψεκάσουν πριν από τη συγκομιδή, ενώ η αντιμετώπιση του δάκου φέτος ήταν πολύ αποτελεσματική.
Το φετινό ελαιόλαδο, σε σχέση με άλλες χρονιές, ήταν μια καλή παραγωγή. Συγκεκριμένα, το 99% του ελαιολάδου είναι έξτρα παρθένο, γεγονός που είναι πολύ θετικό τόσο για την ποιότητα όσο και για τον παραγωγό.»
Ποιο είναι το πρόβλημα με την τιμή του ελαιόλαδου;
«Το πρόβλημα είναι ότι το κόστος παραγωγής έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των φυτοφαρμάκων, των εργατικών και άλλων εξόδων. Αυτή τη στιγμή, οι παραγωγοί πουλούν το ελαιόλαδο περίπου 4 με 4,5 ευρώ το κιλό χωρίς ΦΠΑ, ενώ πέρυσι οι τιμές ήταν πολύ υψηλότερες, μέση τιμή στα 9 ευρώ. Με αυτή την τιμή, δεν μπορούν να καλύψουν τα έξοδα παραγωγής τους, οπότε οι περισσότεροι διστάζουν να πουλήσουν, γιατί καταλαβαίνουν ότι θα ζημιωθούν οικονομικά.»
Παρ’ όλα αυτά, οι παραγωγοί δυσκολεύονται. Πού οφείλεται αυτό;
«Αν φανταστούμε μια Κρήτη χωρίς καλλιέργειες, οι συνέπειες θα είναι σοβαρές. Ο κόσμος δεν μπορεί να ζήσει από το λάδι. Τα έξοδα είναι πολλά, οι τιμές δεν καλύπτουν το κόστος και οι περισσότεροι παραγωγοί δεν βγάζουν τα προς το ζην. Βλέπουμε πολλούς να τα παρατάνε, να φεύγουν για δουλειές σε οικοδομές, τουρισμό… ό,τι βρουν. Πολλά κτήματα μένουν ακαλλιέργητα, τα χωριά αδειάζουν και κάθε χρόνο ο αγροτικός πληθυσμός μειώνεται.»
Τι χρειάζεται να αλλάξει;
«Πρέπει να στηριχτεί ο παραγωγός για να μπορέσει να μείνει στο χωριό του και να συνεχίσει να καλλιεργεί. Αν αδειάσει η ύπαιθρος, θα χαθούν και τα ποιοτικά ελληνικά προϊόντα. Χρειαζόμαστε μια διαφορετική πολιτική, για να μείνει ζωντανός ο τόπος και να συνεχίσουμε να παράγουμε σωστά.»
Ποια είναι η στήριξη από το κράτος όσον αφορά τους ελαιοπαραγωγούς;
«Το κράτος δεν παρέχει την απαραίτητη στήριξη στους ελαιοπαραγωγούς. Δεν υπάρχουν υποδομές όπως άρδευση και δεν δίνονται επιδόματα ή βοήθεια σε δύσκολες εποχές. Αν ο παραγωγός δεν μπορεί να φροντίσει τις ελιές του γιατί δεν έχει χρήματα, τότε χάνεται η καλλιέργεια. Χρειάζεται πραγματική βοήθεια, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει. Αυτό οδηγεί στην εγκατάλειψη της αγροτικής παραγωγής, αφού η πολιτική συνεχώς αλλάζει και δεν υπάρχει σταθερό σχέδιο για την αγροτική ανάπτυξη.»
Μπορεί ο ελαιοπαραγωγός να στηριχτεί σε τρίτα χέρια;
«Δυστυχώς, οι ελαιοπαραγωγοί δεν μπορούν να στηριχτούν εύκολα σε τρίτα χέρια. Το μεροκάματο των εργατών έχει αυξηθεί σημαντικά, και αυτό δημιουργεί οικονομικές δυσκολίες στους παραγωγούς. Για παράδειγμα, αν ένας εργάτης ζητά 60-70 ευρώ την ημέρα, ενώ ο παραγωγός κερδίζει μόνο 20 ευρώ από το λάδι που παράγει, είναι αδύνατο να καλύψει τα έξοδά του. Πολλοί παραγωγοί, αναγκάζονται να πουλήσουν τα χωράφια τους για να μπορέσουν να επιβιώσουν, καθώς δεν βγαίνουν οικονομικά από την παραγωγή. Φέτος μείνανε πολλά ελαιόδεντρα αμάζευτα, καθώς δεν υπάρχει και η σωστή εκπαίδευση προς τους εργάτες.»
Θεωρείτε ότι στο μέλλον η παραγωγή θα είναι ίδια ή θα έχει μειωθεί;
«Το μέλλον της παραγωγής εξαρτάται κυρίως από τον καιρό. Αν έχουμε πολλές βροχοπτώσεις, η σοδειά θα είναι καλή την επόμενη χρονιά. Ο καιρός έχει μεγάλο ρόλο στην παραγωγή. Επιπλέον, η Κρήτη είναι τουριστικό νησί, και αν οι τουρίστες έρχονται και βλέπουν ότι η εικόνα της ενδοχώρας αλλάζει, με ελαιώνες εγκαταλελειμμένους ή με μειωμένη παραγωγή, αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την τουριστική εικόνα και την αγροτική παραγωγή.»