«Ο μεγαλύτερος εχθρός του επιχειρείν στην Ελλάδα ήταν, είναι και παραμένει η γραφειοκρατία και το δαιδαλώδες θεσμικό πλαίσιο που τη διέπει ακόμα και σήμερα», τονίζει σε συνέντευξή του στην «Π» ο διευθυντής στο Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης, Δρ Γιώργος Παπαμιχαήλ.
Μιλά για τον προκάτοχό του, Αρτέμη Σαϊτάκη, που «έφυγε» πριν από έναν χρόνο, τα σχέδια επέκτασης του Πάρκου, τις υπηρεσίες που παρέχει σε μία εταιρεία και το τι χρειάζεται κανείς για να τολμήσει ένα επιχειρηματικό βήμα!
Έχει συμπληρωθεί ένας χρόνος από την απώλεια του Αρτέμη Σαϊτάκη. Πόσο αισθητή είναι η απουσία του από το Επιστημονικό και Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης;
Σίγουρα είναι πολύ αισθητή. Ο Αρτέμης ο Σαϊτάκης υπήρξε ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για το Επιστημονικό Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης (ΕΤΕΠ Κρήτης) και αναμφισβήτητα διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην εδραίωση και δικτύωση του Πάρκου σε περιφερειακό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Ήταν ο άνθρωπος, ο οποίος καθιέρωσε το Τεχνολογικό Πάρκο διεθνώς, δίνοντάς του μια νέα ευρωπαϊκή διάσταση και αναγνωρισιμότητα, κυρίως μέσω της υλοποίησης μεγάλου αριθμού ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραμμάτων.
Για όλους εμάς που συνεργαστήκαμε μαζί του όλα αυτά τα χρόνια, η απώλεια του Αρτέμη αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό αλλά ταυτόχρονα και μια σημαντική παρακαταθήκη, την οποία οφείλουμε να συνεχίσουμε με τον ίδιο ζήλο. Γιατί εκτός από εξαιρετικός συνάδελφος και συνεργάτης υπήρξε αναμφίβολα ένας άνθρωπος με τον οποίο συνδεθήκαμε και από τον οποίο εμπνευστήκαμε για πολλά χρόνια».
![Η ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΕΤΕΠ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΗ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ Μια βόλτα στο Πάρκο που υλοποιεί επιχειρηματικές ιδέες]()
Σήμερα, ποιοι είναι οι στόχοι σας; Υπάρχουν σκέψεις για επέκταση του Πάρκου;
Αρχικά θα ήθελα να αναφέρω ότι το ΕΤΕΠ Κρήτης ιδρύθηκε το 1993 από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) και αποτελεί μια μόνιμη δομή για την προώθηση της έρευνας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας στην κοινωνία και την οικονομία. Σήμερα, φιλοξενούνται στη θερμοκοιτίδα του ΕΤΕΠ Κρήτης 31 καινοτόμες επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν περίπου 400 εργαζομένους με υψηλή εξειδίκευση. Οι επιχειρήσεις αυτές παράγουν 145 διαφορετικά προϊόντα και παρέχουν 65 ανταγωνιστικές υπηρεσίες σε ιδιωτικές εταιρείες αλλά και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
Το όραμά μας είναι να διαδραματίσουμε έναν δυναμικό και καθοριστικό ρόλο στη στήριξη και προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, δημιουργώντας έναν ουσιαστικό πόλο έλξης και φιλοξενίας νεοφυών επιχειρήσεων με έντονη ερευνητική δραστηριότητα από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Για να το επιτύχουμε αυτό στοχεύουμε στην:
– Προσέλκυση και εγκατάσταση στη θερμοκοιτίδα ενός σημαντικού αριθμού καινοτόμων επιχειρήσεων, υψηλής έντασης γνώσης και προστιθέμενης αξίας.
– Παροχή στοχευμένων υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα σχεδιασμού και ανάπτυξης Καινοτόμου Επιχειρηματικότητας.
– Λειτουργία ενός εξειδικευμένου κέντρου εκπαίδευσης και κατάρτισης για φοιτητές, ερευνητές και στελέχη επιχειρήσεων και φορέων σε θέματα Διαχείρισης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας
– Αξιοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών και επενδυτικών ευκαιριών, οι οποίες θα μπορούσαν συμβάλουν στην περιφερειακή ανάπτυξη του νησιού μας.
Σε ό,τι αφορά κάποια άμεσα σχέδιά μας, αυτή τη στιγμή είμαστε σε συζητήσεις με επιστημονικούς συνεργάτες και φορείς της Πολιτείας, οι οποίες ελπίζω ότι θα ευοδωθούν στο προσεχές διάστημα, με σκοπό την επέκταση της θερμοκοιτίδας μας και σε άλλες περιοχές της Κρήτης με έντονη ερευνητική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
Συχνά μιλάμε για καινοτομία και επιχειρηματικότητα. Τελικά, στην πράξη, τι χρειάζεται κανείς για να ξεκινήσει επιχειρηματικά;
Έχετε δίκιο και είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια μιλάμε όλο και περισσότερο για τον ρόλο της έρευνας και της καινοτομίας στην επιχειρηματική δραστηριότητα. Και το ευτύχημα νομίζω είναι ότι η έννοια της επιχειρηματικότητας έχει αρχίσει πλέον να καλλιεργείται και να εδραιώνεται σε περιβάλλοντα, όπου προάγεται η έρευνα και η τεχνολογία, στα οποία κατά το παρελθόν ήταν ένα δύσκολο θέμα όπως, για παράδειγμα, στον χώρο των Πανεπιστημίων μας.
Ξέρετε, είναι μόλις πέντε με δέκα χρόνια που μπορεί κάποιος πλέον να πάει σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο και να μιλήσει ανοικτά σε μια εκδήλωση για επιχειρήσεις και επιχειρηματικότητα.
Και αυτό συμβαίνει τη στιγμή που η ακαδημαϊκή επιχειρηματικότητα (δηλ. η επιχειρηματικότητα η οποία γεννιέται και αναπτύσσεται σε δημόσια ερευνητικά εργαστήρια και πανεπιστήμια) έχει υιοθετηθεί και καθιερωθεί ως μια διεθνώς αναγνωρισμένη και αποδεκτή έννοια σε Ευρώπη και Αμερική, με τα πανεπιστήμια να είναι εδώ και πολλά χρόνια ένας βασικός χώρος επώασης επιχειρηματικών ιδεών.
Εκτιμώ ότι έχει γίνει πλέον σαφές ότι η καινοτόμος επιχειρηματικότητα δεν μπορεί πια να αναπτύσσεται μονομερώς από τις επιχειρήσεις, κυρίως αν θέλουμε να είναι ανταγωνιστική.
Η ύπαρξη και η λειτουργία της τετραπλής έλικας θεωρείται βασικό προαπαιτούμενο, το οποίο διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό το θεσμικό πλαίσιο και συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη στήριξη και προώθηση της σύγχρονης επιχειρηματικότητας.
Τώρα, σε πιο πρακτικό επίπεδο αυτό που νομίζω ότι βοηθάει κάποιον να ξεκινήσει επιχειρηματικά είναι πρωτίστως να έχει μια ώριμη, ρεαλιστική και πραγματοποιήσιμη επιχειρηματική ιδέα. Μια ιδέα, η οποία θα μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος ή μιας υπηρεσίας με σκοπό τη λύση ενός υπαρκτού προβλήματος της αγοράς. Εν συνεχεία, θα πρέπει να συνυπάρξουν τουλάχιστον τα παρακάτω:
Μια ισχυρή ομάδα, η οποία θα συλλάβει και θα υλοποιήσει την επιχειρηματική ιδέα – η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η σύγχρονη επιχειρηματικότητα χρειάζεται ομαδική και όχι ατομική προσπάθεια.
Αναζήτηση υποστήριξης και καθοδήγησης από ειδικούς – υπάρχουν αρκετά αξιόλογα προγράμματα mentoring τα οποία παρέχουν σήμερα καθοδήγηση και συμβουλευτική σε ομάδες. Ένα πρόσφατο επιτυχημένο παράδειγμα είναι το Φυτώριο Ιδεών, το οποίο συντονίζεται από την Περιφέρεια Κρήτης και υποστηρίζει 16 επιχειρηματικές ομάδες από το ΙΤΕ, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο, για να μετατρέψουν τις ερευνητικές τους ιδέες σε ώριμα επιχειρηματικά σχέδια.
Συνεχής δικτύωση και συνέργειες με άλλες επιχειρήσεις και φορείς για την ανάληψη κοινών δράσεων.
Πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία (πχ pre-seed και seed-capital), τα οποία θα μεγιστοποιήσουν την πιθανότητα να καταφέρει μια νεοφυής επιχείρηση να επιβιώσει μέσα στα επόμενα δύο με πέντε έτη.
![Η ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΕΤΕΠ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ Η ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΗ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ Μια βόλτα στο Πάρκο που υλοποιεί επιχειρηματικές ιδέες]()
Τι προσφέρει το Πάρκο στις επιχειρήσεις;
Το ΕΤΕΠ Κρήτης παρέχει μια γκάμα εξειδικευμένων υπηρεσιών επιχειρηματικής ανάπτυξης και δικτύωσης. Για παράδειγμα, αναφέρω ενδεικτικά το πρόγραμμα για νέους επιχειρηματίες, το οποίο χρηματοδοτεί τη μετακίνηση και παραμονή νέων και υποψήφιων επιχειρηματιών σε εταιρείες του εξωτερικού έως και έξη μήνες, με σκοπό να αποκτήσουν εμπειρία και να ξεκινήσουν την δική τους επιχείρηση όταν επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, παρέχουμε μια σειρά από υπηρεσίες τόσο πριν όσο και μετά την δημιουργία μιας επιχείρησης.
Παρεχόμενες υπηρεσίες:
Πριν την δημιουργία της νέας επιχείρησης
- Συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ώριμες επιχειρηματικές ομάδες και υποστήριξη για την προστασία και κατοχύρωση της επιχειρηματικής ιδέας
- Εκπαίδευση και κατάρτιση σε θέματα καινοτόμου επιχειρηματικότητας
- Ανάπτυξη Επιχειρηματικού Μοντέλου (business model) και Επιχειρηματικού Σχεδίου (business plan)
- Ευκαιρίες χρηματοδότησης
Mετά τη δημιουργία της νέας επιχείρησης
- Εγκατάσταση της νέας εταιρείας στη Θερμοκοιτίδα
- Συνεχής υποστήριξη για την ανάπτυξη της επιχείρησης (πχ πρόσβαση σε υπηρεσίες διάχυσης τεχνολογίας)
- Δυνατότητες ερευνητικής συνεργασίας με ακαδημαϊκά/ερευνητικά ιδρύματα για την ανάπτυξη νέου προϊόντος/υπηρεσίας
- Αξιολόγηση, προστασία και εκμετάλλευση της διανοητικής ιδιοκτησίας
- Επιχειρηματική δικτύωση και ευκαιρίες χρηματοδότησης (πχ υποστήριξη για ανεύρεση συνεργατών και πρόσβαση σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου).
Το “αγκάθι” της γραφειοκρατίας
Τί θεωρείτε τροχοπέδη για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στη χώρα μας;
Νομίζω θα ήταν σωστό να ξεκινούσε κάποιος τη συζήτηση αναδεικνύοντας το πρόβλημα της γραφειοκρατίας. Μπορεί να ακούγεται κοινότυπο αλλά είναι η πραγματικότητα. Ο μεγαλύτερος εχθρός του επιχειρείν στην Ελλάδα ήταν, είναι και παραμένει η γραφειοκρατία και το δαιδαλώδες θεσμικό πλαίσιο που την διέπει ακόμα και σήμερα.
Και αναμφίβολα αυτό γίνεται εντονότερο όταν μιλάμε πλέον όλο και περισσότερο για ανταγωνιστική καινοτόμο επιχειρηματικότητα, η οποία εξ ορισμού εμπεριέχει υψηλό ρίσκο, έχει αυξημένες ανάγκες για επενδύσεις και απαιτεί fast-track μηχανισμούς και υπηρεσίες υποστήριξης.
Πράγματι, οι πολύπλοκες και συχνά δυσνόητες διαδικασίες, η δυσλειτουργία του κρατικού μηχανισμού και οι μεγάλες καθυστερήσεις στις διεκπεραιώσεις των συναλλαγών μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων, η πολυνομία και η κακονομία αλλά και η απουσία ενός σταθερού φορολογικού και εργασιακού συστήματος, συντονίζονται και δρουν άκρως αποτρεπτικά για το εγχώριο αλλά κυρίως για το ξένο επιχειρείν.
Αυτά βεβαίως είναι γνωστά και διαχρονικά προβλήματα, ελλείψει μιας ολοκληρωμένης, ενιαίας και αδιάληπτης εθνικής στρατηγικής για την επιχειρηματικότητα, που σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζει την ανάληψη επιχειρηματικής δράσης ούτε βεβαίως ευνοεί ιδιωτικές πρωτοβουλίες και επενδύσεις, ιδίως σε περιόδους γενικευμένης αναταραχής όπως είναι αυτή που διανύουμε σήμερα.
Στα παραπάνω προβλήματα προστίθενται και η έλλειψη νέων, ευέλικτων χρηματοδοτικών εργαλείων (πχ μικρο-πιστώσεις σε καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις) και η απουσία ανταγωνιστικών φορολογικών κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, τα οποία είναι απαραίτητα για την προώθηση και στήριξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας.
Ωστόσο, θα ήταν άδικο να μην αναγνωρίσουμε σήμερα σημάδια που δείχνουν πως αλλάζουν κάποια πράγματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Όπως για παράδειγμα, η ενσωμάτωση και διδασκαλία της επιχειρηματικότητας στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα ή τα πολύ σημαντικά βήματα που έχουν γίνει την τελευταία δεκαετία από την Πολιτεία για την απλοποίηση της διαδικασίας έναρξης μιας νέας επιχείρησης.
Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, για παράδειγμα, σύμφωνα με την κατάταξη «Doing Business 2020» της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα κατέχει πλέον την 11η θέση μεταξύ 190 χωρών, αναφορικά με τη διαδικασία έναρξης μιας νέας εταιρείας, γεγονός που αφήνει μια αίσθηση αισιοδοξίας ότι το επιχειρηματικό περιβάλλον διαφαίνεται να αλλάζει, έστω και με αργούς ρυθμούς.