Hεπαναλαμβανόμενη πτώση δέντρων, που δεν είχαν κινήσει ούτε καν υποψία για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει, χτυπάει «καμπανάκι» για εκατοντάδες δέντρα του αστικού πρασίνου της πόλης, που ασφυκτιούν μέσα στην άσφαλτο και τα πεζοδρόμια, τα οποία είναι κρίσιμο να ελεγχθούν όχι μέσα από αναχρονιστικά πρωτόκολλα, αλλά μέσα από τον σύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό που έπρεπε να είχαμε… χθες.
Αυτή ήταν μια από τις διαπιστώσεις της χθεσινής αυτοψίας των εκπροσώπων της Διεπιστημονικής Επιτροπής που έχει συγκροτηθεί για το αστικό πράσινο της πόλης, η οποία έσπευσε να παρακολουθήσει από κοντά τις τομές που έγιναν στον κορμό της λεύκας που έπεσε στη λεωφόρο Ικάρου, μια «ανάσα» από την πλατεία Ελευθερίας.
Παράλληλα τίθενται σοβαρά ερωτηματικά και για εκατοντάδες άλλα δέντρα σε αστικούς, επαρχιακούς και εθνικούς δρόμους που «πνίγονται» στην άσφαλτο χωρίς να έχουν περιθώρια να αναπτύξουν το ριζικό τους σύστημα τα οποία είναι ζητούμενο να ελεγχθούν όχι υπό το πρίσμα του «εύκολου αποκεφαλισμού τους» αλλά της πραγματικής αποτίμησης της κατάστασής τους με επιστημονικά κριτήρια που θα δώσει και τον οδικό χάρτη διαχείρισης της κάθε περίπτωσης.
Με δηλώσεις της στην «Π» η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και πρόεδρος της Διεπιστημονικής Επιτροπής που έχει συγκροτηθεί για το αστικό πράσινο της πόλης, Μαρία Κοζυράκη, τονίζει με πολύ ξεκάθαρο τρόπο ότι σήμερα είμαστε αντιμέτωποι με τα απόνερα μιας μακροχρόνιας προβληματικής διαχείρισης, την οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε με επιστημονικούς όρους και όχι με την κεκτημένη ταχύτητα της τελευταίας στιγμής.
Διαχρονικά και σε βάθος 10ετιών, γίνονταν έργα χωρίς όρους, κανόνες και πλαίσιο, που τα δέντρα τα αντιμετώπιζαν σαν… παγκάκια. Τα τοποθετούσαν σε ένα σημείο πνίγοντάς τα στην άσφαλτο και στη συνέχεια γίνονταν έργα, δημόσια και ιδιωτικά, τα οποία έκοβαν το ριζικό τους σύστημα. Εκατοντάδες δέντρα κακοποιήθηκαν και κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει το εύρος του προβλήματος που αντιμετωπίζουν και τον κίνδυνο που ελλοχεύει σε ό,τι αφορά το ριζικό τους σύστημα, αφού τα έργα και οι τομές γύρω από αυτά εξελίσσονταν χωρίς κανόνες και προδιαγραφές…
Τι έδειξε η αυτοψία της λεύκας που έπεσε
Ένα πεντακάθαρο κορμό, χωρίς κανένα δείγμα που να υποψιάζει για την κατάσταση του ριζικού συστήματος, έδειξαν οι τομές που έγιναν χθες στη λεύκα που έπεσε μέρα μεσημέρι επί της Ικάρου, χωρίς ευτυχώς να τραυματίσει τον συμπολίτη μας που συνέπεσε να βρίσκεται εκεί την ώρα της πτώσης.
Η έρευνα έδειξε ακόμα κομμάτια τσιμέντου εγκιβωτισμένα μέσα στη ρίζα, πράγμα που δείχνει ότι πλέον είχαν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια ζωής του δέντρου, μέσα σε αυτόν τον ασφυκτικό κλοιό της ασφάλτου στον οποίο προσπαθούσε να επιβιώσει.
Τα στοιχεία αυτά, που συλλέχθηκαν δυστυχώς μετά την οδυνηρή πτώση του δέντρου, αναδεικνύουν την ποικιλία των προβλημάτων του αστικού πρασίνου, που μπορεί υπέργεια να εμφανίζουν μια καλή εικόνα, όμως δε συνάδει με το υπόγειο ριζικό του σύστημα.
Η αποτίμηση της νέας πτώσης δέντρου δείχνει ανάγλυφα το εύρος της κακοποίησης των δέντρων του αστικού ιστού, που πνίγονται μέσα στα στενά πεζοδρόμια και την κυριαρχία της ασφάλτου, ακρωτηριάζονται από τις αλλεπάλληλες τομές των έργων και δεν συντηρούνται σωστά.
Η πτώση ήταν απρόβλεπτη εξέλιξη
«Δυστυχώς δεν υπήρχε τρόπος να προβλέψουμε εγκαίρως και κυρίως να αποτρέψουμε την πτώση του δέντρου» σημειώνει με δηλώσεις της στην «Π» η γραμματέας του Δήμου Ηρακλείου και μέλος της Διεπιστημονικής Επιτροπής που έχει συγκροτηθεί για το αστικό πράσινο κ. Ευγενία Στυλιανού.
Όπως η ίδια περιγράφει, ο μικρός διαθέσιμος χώρος που είχε το δέντρο για να αναπτυχθεί φαίνεται ότι αποτέλεσε στοιχείο που ναρκοθέτησε την ανάπτυξη του δέντρου, το οποίο διαπιστώθηκε ότι είχε μόνο μια ρίζα διατροφής λευκή και υγιή, που όμως δεν ήταν στηρικτική για να μπορεί να το κρατήσει όρθιο. Έτσι, το δέντρο είχε χάσει την ευστάθειά του, με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτο στις ριπές του αέρα. Αυτό φάνηκε άλλωστε και από την πτώση του, που είχε βορειοανατολική κατεύθυνση, επάνω στο μπεντένι, από την πίεση του αέρα που είχε νοτιοδυτική πορεία.
Ο άνεμος αυτός ήταν η αφορμή της πτώσης του δέντρου που, αφού αποκολλήθηκε,σ φάνηκε ότι είχε εξαντλήσει όλα τα περιθώρια της ζωής του. Η ίδια εξηγεί ότι ούτε με ρετζιστογράφο δεν θα μπορούσε να εντοπιστεί το πρόβλημα ούτε με τομογράφο, παρά μόνο με ένα όργανο με το οποίο γίνονται έλεγχοι έλξης για να διαπιστωθεί εάν μετακινείται ένα δέντρο όταν δέχεται πιέσεις. Ο έλεγχος αυτός γίνεται με τη βοήθεια ιμάντων, που ασκούν πίεση στο δέντρο για να διαπιστωθεί εάν μετακινείται.
Αλλά και αυτό το όργανο δεν είναι απλό να τοποθετηθεί παντού διότι απαιτείται να υπάρχει μεγάλο εύρος χώρου για να μπορέσει να λειτουργήσει. Η ίδια εξηγεί ότι στο σημείο που έπεσε το δέντρο δεν επιτρέπεται από τον πολεοδομικό κανονισμό να φυτευτεί νέο επειδή χαρακτηρίζεται ως εμπόδιο στην κίνηση.
Με νέους κανόνες οι φυτεύσεις στον δήμο Ηρακλείου
Σύμφωνα πάντα με την κ. Στυλιανού, οι νέες φυτεύσεις που γίνονται στους κοινόχρηστους χώρους του δήμου, όπως για παράδειγμα η αναφύτευση που θα γίνει στον τάφο του Καζαντζάκη, δρομολογείται σε συνεργασία των δημοτικών υπηρεσιών με το ΕΛΜΕΠΑ μέσα από προγραμματική σύμβαση που έχει υπογραφεί για τον σκοπό αυτό. Υπάρχει μια πολύ σημαντική συνεργασία με τον καθηγητή του ΕΛΜΕΠΑ κ. Παναγιώτη Νεκτάριο, ο οποίος είναι και μέλος της Διεπιστημονικής Επιτροπής που έχει συγκροτηθεί για να ελεγθεί το αστικό πράσινο του Ηρακλείου.
Όπως εξηγεί η κ. Στυλιανού, μέσα από την προγραμματική σύμβαση με το ΕΛΜΕΠΑ δίδονται συγκεκριμένες συντεταγμένες σε ό,τι αφορά τις νέες φυτεύσεις, που ξεκινούν από το είδος των φυτών που θα επιλέγονται να φυτευτούν, καθώς αξιολογούνται μια σειρά από στοιχεία, όπως για παράδειγμα οι μετρήσεις της θερμοκρασίας στη συγκεκριμένη ζώνη φύτευσης.
Αντίστοιχα δίδονται συγκεκριμένες συντεταγμένες στον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η φύτευση και στο πώς θα τοποθετηθεί το φυτό αφού λαμβάνονται υπόψη οι άνεμοι και αξιολογούνται μια σειρά άλλων στοιχείων.
Θα αγοραστούν νέα μηχανήματα από τον Δήμο
Στον προϋπολογισμό του Δήμου Ηρακλείου για το 2023 υπάρχει ειδικός κωδικός για την αγορά ειδικών μηχανημάτων που θα μας βοηθήσουν να κάνουμε ελέγχους στο αστικό πράσινο της πόλης με έμφαση στα παλιά δέντρα τα οποία ελέγχονται και δεν είναι εύκολο να διαπιστωθεί ποια είναι η κατάσταση στο ριζικό τους σύστημα.
Αυτό τονίζει η γραμματέας του Δήμου Ηρακλείου, σημειώνοντας ότι είναι προϋπόθεση η απόκτηση ειδικού εξοπλισμού, για να δοθούν απαντήσεις με ασφάλεια σε ό,τι αφορά την κατάσταση του αστικού πρασίνου, που όπως αποδεικνύεται στην πράξη υπάρχει μια πολυπλοκότητα και μια ευρεία γκάμα στα προβλήματα που καταγράφει.
Η κ. Στυλιανού τονίζει ότι η σημερινή δημοτική Αρχή καλείται να αντιμετωπίσει προβλήματα του παρελθόντος και ο στόχος που έχει τεθεί είναι “να αυξήσουμε το πράσινο, να το ανανεώσουμε και να παρατείνουμε το χρόνο ζωής των δέντρων που μπορούν υπό όρους να συνεχίσουν να υπάρχουν”.
Έρχεται το Εργαστήριο Αστικού Πρασίνου Κρήτης
Μια από τις πιο ελπιδοφόρες προοπτικές που ανοίγονται αφορά στον δρομολογούμενο σχεδιασμό του ΕΛΜΕΠΑ για τη δημιουργία Εργαστηρίου Αστικού Πρασίνου Κρήτης. Βασικό αντικείμενο του εργαστηρίου αναμένεται να είναι η παροχή τεχνογνωσίας και υποστήριξης τόσο στους Δήμους όσο και στην Περιφέρεια σε ό,τι αφορά τη συντήρηση και ενίσχυση του αστικού πρασίνου στο νησί, που αποκτά κεντροβαρή ρόλο με δεδομένα και τα παρελκόμενα της κλιματικής αλλαγής.
Στο πλαίσιο αυτό, προχωρά η διαδικασία για την προμήθεια των αναγκαίων μηχανημάτων που θα μπορέσουν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στη λειτουργία του Εργαστηρίου, με πρώτο βήμα την αναζήτηση πόρων που θα καλύψουν χρηματοδοτικά το εγχείρημα.
Καταγγελία πολίτη
Αίσθηση προκαλεί καταγγελία συμπολίτη μας, τα στοιχεία του οποίου έχει στη διάθεσή της η «Π», που όπως αναφέρει, τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο επικοινώνησε τηλεφωνικά περισσότερες από 10 φορές με την Υπηρεσία Πρασίνου, ζητώντας να γίνει κλάδεμα ενός δέντρου στην οδό Αρτεμίσιας στη Ν. Αλικαρνασσό.
Όπως χαρακτηριστικά τονίζει, ζήτησε πιεστικά από τη γεωπόνο της Υπηρεσίας να ληφθούν μέτρα, χωρίς ωστόσο να υπάρξει καμία ανταπόκριση. Σύμφωνα με την καταγγελία, ένας δημότης έκοψε τελικά το δέντρο και ο ίδιος έπαθε ατύχημα, αφού κόβοντάς το έχασε δάκτυλα του ποδιού του…