Το Δάσος του Βάι,, τοπόσημο μεγάλης σημασίας για την Ευρώπη, δέχεται επίθεση από το κόκκινο σκαθάρι. Η Άννα Δασκαλάκη, πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ, επισημαίνει τους κινδύνους όπως καταγράφηκαν στην σύσκεψη της Αντιπεριφέρειας Π.Ε. Λασιθίου και του Δήμου Σητείας στο Δημαρχείο Σητείας (01/) και έπειτα από επίσκεψη που ακολούθησε στο Φοινικόδασος Βάι.
Αναλυτικά οι επισημάνσεις:
1. Η Δ/νση Δασών Λασιθίου, η οποία έχει στον τομέα ευθύνης της το Φοινικόδασος Βάι, έχει προβεί σε κάποια πρώτα άμεσα μέτρα αντιμετώπισης της προσβολής. Λόγω των επιχειρησιακών της αδυναμιών (έλλειψη προσωπικού, μέσων, κλπ) δεν μπορεί να αναλάβει το τόσο σημαντικό πρόβλημα που έχει ανακύψει, χωρίς τη σύμπραξη και βοήθεια και όλων των αρμόδιων φορέων.
2. Ο Δρ. Ροδιτάκης Εμμ, αναπληρωτής καθηγητής του ΕΛΜΕΠΑ και πρόεδρος του τμήματος Γεωπονίας, με γνωστικό αντικείμενο την Γεωργική Εντομολογία και Φαρμακολογία, κατέθεσε πρόταση για τις παρακάτω άμεσες και μακροπρόθεσμες ενέργειες η οποία μας βρίσκει σύμφωνους:
Άμεσες ενέργειες σχετικά με προσβολές από το κόκκινο σκαθάρι στο φοινικόδασος του Βάι σε συνεργασία και συμφωνία με εμπλεκόμενους φορείς :
• Πλήρης καταγραφή ιστορικού προσβολών πριν από τις πρώτες αναφορές για προσβολές από το κόκκινο σκαθάρι (άλλες ανάλογες περιπτώσεις μικρότερης έκτασης στο δάσος)
• Πλήρης καταγραφή υφιστάμενης κατάστασης (θέση, μέγεθος, αριθμός δέντρων, ένταση προσβολής) και οριοθέτηση προσβεβλημένων ζωνών αν είναι εφικτό
• Συστηματική παρακολούθηση πυκνότητας πτήσεων για το κόκκινο σκαθάρι εντός και εκτός του δάσους (παγίδες παρακολούθησης)
• Συστηματική επίβλεψη των προσβολών στο δάσος (επισκοπήσεις σχετικά με υγεία των δέντρων), αναθεώρηση των προσβεβλημένων ζωνών εάν απαιτείται
• Ορισμός μέτρων αντιμετώπισης εντός και εκτός του δάσους (π.χ. μαζική παγίδευση, επεμβάσεις με βιο-εντομοκτόνα, επεμβάσεις με συμβατικά εντομοκτόνα, απομάκρυνση υπόπτων δέντρων, βελτίωση ευρωστίας του δάσους κ.α.)
Μακροπρόθεσμες ενέργειες σχετικά με προσβολές από το κόκκινο σκαθάρι στο φοινικόδασος του Βάι σε συνεργασία και συμφωνία με εμπλεκόμενους φορείς:
• Συστηματική παρακολούθηση πυκνότητας πτήσεων για το κόκκινο σκαθάρι εντός και εκτός του δάσους (παγίδες παρακολούθησης)
• Συστηματική επίβλεψη των προσβολών στο δάσος (επισκοπήσεις σχετικά με υγεία των δέντρων), αναθεώρηση των προσβεβλημένων ζωνών εάν απαιτείται
• Άλλες ενέργειες με βάση τα αποτελέσματα των παραπάνω επεμβάσεων / ενεργειών και την εξέλιξη της κατάστασης
3. Για την επίτευξη των προτάσεων του κ. Ροδιτάκη, απαιτείται άμεση εξέταση της προσβολής από ειδικούς εντομολόγους για δασικά οικοσυστήματα. Το Ινστιτούτα Δασικών Ερευνών και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων έχουν εμπειρία και προτάθηκε ο κ. Δημήτριος Αβτζής ερευνητής στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, με αντικείμενο εργασίας Δασική Εντομολογία και Δασοπροστασία, ως ο πλέον εξειδικευμένος.
4. Η στελέχωση της Διεύθυνσης Δασών Λασιθίου είναι στις άμεσες προτεραιότητες. Πέρα από τις θέσεις μόνιμου προσωπικού που έχουν προκηρυχθεί είναι αναγκαία η πρόσληψη δασολόγων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου για την άμεση κάλυψη των αναγκών της Διεύθυνσης που διαθέτει μόνο 2 δασολόγους. Η διαδικασία πρόσληψης δασολόγων και λοιπού προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου είναι δυνατή για το Δήμο Σητείας καθώς τελεί υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης Πολιτικής Προστασίας (απόφαση Α3706/17-10-2023 ΑΔΑ 65Θ046ΝΠΙΘ-ΡΧΛ). Σε ότι αφορά τη διοικητική υποστήριξη τυχόν
άμεσων προσλήψεων πρέπει να μεριμνήσει η κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΕΝ λόγω της ανυπαρξίας διοικητικών υπαλλήλων στη Δ/νση Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών Κρήτης.
5. Είναι αναγκαία η επίσπευση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος όλων των απαραίτητων ενεργειών για τη διαχείριση του θέματος που αφορά ολόκληρο το οικοσύστημα, μοναδικό του είδους του στην Ευρώπη και απειλεί τόσο το Φοινικόδασος και το περιβάλλον όσο και την κοινωνική και οικονομική ζωή της περιοχής αλλά και της Κρήτης ολόκληρης.
6. Είναι απαραίτητη η ενημέρωση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος των αρμόδιων δασικών Υπηρεσιών ώστε να καταρτιστεί ένα σχέδιο συνεχούς παρακολούθησης του φοίνικα του Θεόφραστου, είδους προτεραιότητας της κοινότητας, τόσο στις περιοχές NATURA όσο και εκτός αυτών ώστε να προληφθούν τυχόν νέες προσβολές. Παράλληλα να προταθούν άμεσα μέτρα σε επίπεδο Κρήτης για τη διατήρηση των οικοτόπων του φοίνικα (9410) που θα υλοποιηθούν από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες.
Το ΓΕΩΤΕΕ/ΠΚ σύμφωνα με το θεσμικό του ρόλο θα συνδράμει σε όλες τις προσπάθειες και θα κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για τη συνεργασία φορέων και επιστημόνων για την άμεση διαχείριση της προσβολής.
Η Πρόεδρος της ΔΕ ΓΕΩΤΕΕ/ΠΚ
Δρ. Άννα Δασκαλάκη