Σε συνεχή ανοδική πορεία βρίσκεται σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό, ο καρκίνος του ήπατος στην Κρήτη, με ιδιαίτερη επίπτωση σε συγκεκριμένους δήμους του νησιού.
Έχει από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας και η εφιαλτική πρόβλεψη παγκοσμίως είναι ότι τα επόμενα χρόνια θα αυξηθεί πάνω από 55%, αν δεν ληφθούν μέτρα πρόληψης.
Πρόκειται για όγκο που προσβάλλει άνδρες και γυναίκες, με χαμηλό ποσοστό επιβίωσης καθώς ο ένας στους δύο ασθενείς πεθαίνει μέσα στην πρώτη πενταετία και είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου από καρκίνο, σε 46 χώρες.
Όπως είπε στην «Π» ο κ.Χρήστος Λιονής, καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, επικεφαλής σχετικής μελέτης του Πανεπιστημίου Κρήτης που δημοσιεύθηκε σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό, στόχος της έρευνας ήταν να αξιολογήσει τον «φόρτο» των κακοήθων όγκων του ήπατος στην Κρήτη, ως προς τη συχνότητα εμφάνισης και τη θνησιμότητα και να προσδιορίσει τις περιοχές υψηλού κινδύνου στο νησί, δηλαδή τους δήμους που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα προκειμένου να προτείνει μέτρα για τη δημόσια υγεία.
Τα δεδομένα ελήφθησαν από το Αρχείο Καταγραφής του Καρκίνου στην Κρήτη και περιλάμβαναν όλες τις περιπτώσεις κακοήθων όγκων του ήπατος για την περίοδο 1992–2013 στο νησί.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, οι περιοχές υψηλού κινδύνου είναι το Ηράκλειο, η Χερσόνησος, οι Αρχάνες, τα Αστερούσια, το Ρέθυμνο, τα Χανιά, η Κίσσαμος, η Ιεράπετρα και η Σητεία.
Οι δήμοι με μέσο σχετικό κίνδυνο είναι οι δήμοι Ανωγείων, Μυλοποτάμου, Μαλεβιζίου, Γόρτυνας, Φαιστού, Μινώα-Πεδιάδος, Βιάννου, Αποκορώνου, Σφακίων, Πλατανιά, Καντάνου, Σελίνου και Αγίου Νικολάου.
Δύο δήμοι παραμένουν με χαμηλό σχετικό κίνδυνο και είναι οι δήμοι Οροπεδίου Λασιθίου και Αγίου Βασίλειου.
«Χρειάζονται δράσεις και όχι μόνο διαπιστώσεις. Το θέμα δεν είναι η στοχοποίηση περιοχών, αλλά να ενημερώνουμε τον κόσμο και να εστιάζουμε στην πρωτογενή πρόληψη, τόνισε ο καθηγητής υπογραμμίζοντας ότι το «κλειδί» βρίσκεται στην αλλαγή του τρόπου της ζωής μας, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης του αλκοόλ και τον δραστικό περιορισμό της αύξησης της συχνότητας του διαβήτη και της παχυσαρκίας”.
Στη μελέτη συμμετείχαν οι Σταύρος Καλπαλάκης, Δήμητρα Σηφάκη-Πιστόλα, Μανόλης Συμβουλάκης, Παναγιώτης Κελετιώτης – Στρατιδάκης, Λάμπρος Βαμβακάς, Δημήτρης Μαυροειδής και Χρήστος Λιονής.
Εφιαλτικές προβλέψεις αύξησης
Ο αριθμός των ανθρώπων που αναπτύσσουν ή πεθαίνουν από καρκίνο του ήπατος παγκοσμίως θα αυξηθεί πάνω από 55% έως το 2040 εκτός αν γίνουν περισσότερα για την καταπολέμηση της νόσου αυτής, που συχνά μπορεί να αποφευχθεί, εκτίμησαν ερευνητές.
Σχεδόν 905.700 άνθρωποι διαγνώστηκαν με καρκίνο του ήπατος και 830.200 κατέληξαν από την ασθένεια αυτή ανά τον κόσμο το 2020, σύμφωνα με νέα ανάλυση που διενήργησαν επιστήμονες του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας για τον καρκίνο (CIRC), το οποίο αποτελεί τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και έχει την έδρα του στη Λιόν, στη νοτιοανατολική Γαλλία.
Με τον σημερινό ρυθμό, 1,4 εκατομμύριο άνθρωποι θα διαγνωστούν και 1,3 εκατομμύριο θα πεθάνουν από καρκίνο του ήπατος το 2040, σύμφωνα με την ανάλυση.
Αυτό εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύει μια αύξηση 500.000 ανθρώπων, τόσο για τον αριθμό των κρουσμάτων όσο και για τον αριθμό των θανάτων, «εκτός εάν επιτυγχάναμε μια σημαντική μείωση των ποσοστών του καρκίνου του ήπατος χάρη στην πρωτογενή πρόληψη», δήλωσε η επιδημιολόγος του CIRC, Χάριετ Ράμγκεϊ, κύρια συντάκτρια της μελέτης που δημοσιεύεται στην Journal of Hepatology (Επιθεώρηση Ηπατολογίας).
Η έρευνα αυτή αποκάλυψε επίσης ότι ο καρκίνος του ήπατος είναι μια από τις κύριες αιτίες θανάτου από καρκίνο σε 46 χώρες – και περιλαμβάνεται στις πέντε πρώτες σε σχεδόν 100 χώρες.
Ο αριθμός των κρουσμάτων και των θανάτων είναι ο υψηλότερος στην ανατολική και τη νοτιοανατολική Ασία καθώς και στη βόρεια Αφρική.
«Ο συγκεκριμένος καρκίνος μπορεί να αποφευχθεί σε μεγάλο βαθμό αν καταβληθούν προσπάθειες ελέγχου – οι κύριοι παράγοντες κινδύνου είναι ο ιός της ηπατίτιδας Β, ο ιός της ηπατίτιδας Γ, η κατανάλωση αλκοόλ, το υπερβολικό βάρος και οι συνθήκες μεταβολισμού, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη τύπου 2», δήλωσε σε ανακοίνωση η συν-συντάκτρια της μελέτης Ιζαμπέλ Σοργιοματαράμ.
Η ζοφερή πρόβλεψη της μελέτης δείχνει την ανάγκη να ενισχυθεί η πρόοδος για την καταπολέμηση των ηπατιτίδων B και Γ, η οποία σταμάτησε λόγω της πανδημίας Covid-19, δήλωσαν οι ερευνητές, ζητώντας περισσότερους εμβολιασμούς, εξετάσεις και θεραπεία.
Η Ράμγκεϊ τάχθηκε επίσης υπέρ της λήψης «μέτρων με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ από τον πληθυσμό και τον δραστικό περιορισμό της αύξησης της συχνότητας του διαβήτη και της παχυσαρκίας».
Συνοπτικά η μελέτη για τον καρκίνο του ήπατος
Ο καρκίνος του ήπατος είναι ένας από τους πιο συχνούς καρκίνους στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Αυξητικές τάσεις σε παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του ήπατος, όπως μεταβολικό σύνδρομο και παχυσαρκία, έχουν παρατηρηθεί στην Ελλάδα. Επομένως, η διερεύνηση των χρονικών τάσεων της επίπτωσης και της θνησιμότητας από καρκίνο του ήπατος είναι ζωτικής σημασίας.
Η μελέτη αυτή στοχεύει να αξιολογήσει το «φόρτο» των κακοήθων όγκων του ήπατος στην Κρήτη, ως προς τη συχνότητα εμφάνισης και τη θνησιμότητα, και να προσδιορίσει τις περιοχές υψηλού κινδύνου στο νησί (δηλαδή δήμους), για να προτείνει μέτρα για τη δημόσια υγεία. Τα δεδομένα ελήφθησαν από το Αρχείο Καταγραφής του Καρκίνου στην Κρήτη (CRC) και περιλάμβαναν όλες τις περιπτώσεις κακοήθων όγκων του ήπατος για την περίοδο 1992–2013 στην Κρήτη.
Ηλικιακά τυποποιημένα ποσοστά επίπτωσης (ASIR), επίπτωση ανά ηλικία ποσοστά (ASpIR), τυποποιημένα για την ηλικία ποσοστά θνησιμότητας (ASMR) και ποσοστά θνησιμότητας ανάλογα με την ηλικία (ASpMR) εκτιμήθηκαν. Για την περίοδο της μελέτης (1992–2013), η επίπτωση και η θνησιμότητα παρουσίασαν αυξητική τάση.
Ο μέσος όρος ASIR βρέθηκε 15,3/100.000/έτος και ο μέσος όρος ASMR 8,6/100.000/έτος. Ηλικιακές ομάδες 65–69 και 75–79 ετών στους άνδρες παρουσίασαν τα υψηλότερα ποσοστά (ASIR = 39/100.000/έτος) και μεταξύ των ηλικιακών ομάδων γυναικών 75-79 και 80-84 ετών ένας μέσος όρος ASIR (22/100.000/έτος). Το πενταετές ποσοστό επιβίωσης του κακοήθων όγκων του ήπατος ήταν 50% και το δεκαετές ποσοστό επιβίωσης ήταν 47% και για τα δύο φύλα.
Παράγοντες κινδύνου που εντοπίστηκαν περιλάμβαναν προσωπικό ιστορικό καρκίνου, οικογενειακό ιστορικό όγκου ήπατος ή άλλου καρκίνου, και σε κάποιο βαθμό σχέσης του καπνίσματος και της παχυσαρκίας.
Ορισμένοι δήμοι της Κρήτης ήταν περιοχές υψηλού κινδύνου για τους κακοήθεις όγκους ήπατος, ενώ ανιχνεύθηκαν διαφορές στα ποσοστά επίπτωσης και θνησιμότητας και στην ετήσια μεταβολή του ποσοστού ανάμεσά τους. Η εκτιμώμενη διακύμανση δείχνει περαιτέρω αύξηση πιθανώς λόγω του τρόπου ζωής των κατοίκων, οικονομικής κρίσης και ανεπαρκών προληπτικών μέτρων.