Την αποκρυσταλλωμένη πρόταση για τη μελλοντική ταυτότητα των 3.500 στρεμμάτων που θα απελευθερωθούν μετά την παύση της λειτουργίας του αεροδρομίου Νίκος Καζαντζάκης, με την οποία η Λότζια θα διεκδικήσει από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, να αναλάβει τη δημιουργία ειδικού χωροταξικού σχεδίου στη Νέα Αλικαρνασσό καλείται να επικυρώσει το Δημοτικό Συμβούλιο Ηρακλείου.
Η πρόταση έχει ήδη παρουσιαστεί στους επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων και αναμένεται να επικυρωθεί και από το Σώμα, προκειμένου να μπορέσει η Λότζια να διεκδικήσει από το ΥΠΕΝ τη σύνταξη του ειδικού χωρικού που θα ορίσει την αναπτυξιακή φυσιογνωμία μιας τεράστιας σημασίας περιοχή, που αποτελεί πρόκληση για το μέλλον του τόπου.
Είναι ίσως το μεγαλύτερο στοίχημα της αυτοδιοίκησης, εάν τελικά θα καταφέρει να διασφαλίσει τον θεσμικό ρόλο της, στην έκταση που απελευθερώνεται μετά απομάκρυνση του αεροδρομίου Ν.Καζαντζάκη το οποίο βρίσκεται ήδη στα δόντια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων μετά την υπογεγραμμένη συμφωνία της δανειακής σύμβασης για την κατασκευή του αεροδρομίου Καστελλίου.
Για να μπορέσει ο Δήμος Ηρακλείου και η Περιφέρεια να επιβεβαιώσουν τη θεσμική τους παρουσία στον τόπο μας, διεκδικούν να τους ανατεθεί η σύνταξη του ειδικού χωρικού σχέδιο, την οποία όμως θα πρέπει να εγκρίνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο αυτής της διεκδίκησης, μετά από ένα χρόνο, ολοκληρώθηκε η τελική πρόταση του Δήμου που περιλαμβάνει τις αναπτυξιακές συντεταγμένες της έκτασης που απελευθερώνεται με την οποία θα διεκδικήσει από το Υπουργείο Περιβάλλοντος να του ανατεθεί η σύνταξη του ειδικού χωρικού σχεδίου.
Ποιο θα είναι το «αύριο» της έκτασης που απελευθερώνεται από το αεροδρόμιο Ν. Καζαντζάκη
Η πρόταση που έχει διαμορφωθεί προβλέπει ότι η Αλικαρνασσός θα αναδειχτεί σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων του Δήμου τα επόμενα χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με τους μελετητές, η μελλοντική μετατροπή της περιοχής στηρίζεται στη χωροθέτηση ενός πλαισίου δραστηριοτήτων που αναδεικνύουν την περιοχή «σε ένα υπερτοπικό και πολυθεματικό πόλο με χρήσεις εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας και περαιτέρω ενίσχυση του Ηρακλείου σε πολυλειτουργικό κέντρο με χωροθετήσεις μητροπολιτικής εμβέλειας».
Κρίσιμη παράμετρος είναι αυτή που αφορά στο ιδιοκτησιακό καθεστώς της περιοχής, όπου ένα σημαντικό μέρος του αποτελεί δημοτική περιουσία 1.100 στρέμματα, αλλά υπάρχουν και εκτάσεις που αντιστοιχούν στο δημόσιο, άλλες που έχουν καταληφθεί από καταπατητές…
Στην πρόταση επιλέχθηκε το 50% της έκτασης να αποδοθεί στους κατοίκους για τη δημιουργία αφενός ενός υπερτοπικού πάρκου πόλης και αφετέρου την ανάπτυξη οικιστικών περιοχών που θα ενταχθούν σε προγράμματα διπλής ανάπλασης, προκειμένου να εξασφαλιστούν ελεύθεροι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι σε τμήματα του πυκνοδομημένου υπάρχοντος αστικού ιστού.
Το υπόλοιπο 50% αφορά σε αναπτυξιακές χρήσεις ήπιας τουριστικής ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και εμπορίου αναψυχής και παραγωγικών δραστηριοτήτων έρευνας και τεχνολογίας. Οι περιοχές αυτές καταλαμβάνουν εκτάσεις των εγκαταστάσεων των στρατοπέδων και των συνοδών λειτουργιών του αεροδρομίου και το βορειοανατολικό τμήμα της έκτασης.
Το σύνολο της περιοχής επέμβασης είναι συνολικής έκτασης 3.600 στρέμματα και οργανώνεται σε πέντε βασικές χωρικές ενότητες με διαφοροποιημένες λειτουργίες
. Η προτεινόμενη οργάνωση αναλύεται ποσοστιαία (με βάση τις προτάσεις που έχουν προσδιοριστεί σε κάθε μια από τις πέντε χωρικές ενότητες) ως εξής: Διατίθεται το 34 % της έκτασης για τη δημιουργία υπερτοπικού πάρκου, το 16% για τη διπλή χωρική ανάπλαση, το 15% για το θεματικό πάρκο 15% για το επιχειρηματικό πάρκο ειδικού τύπου, και 20% για την ήπια τουριστική ανάπτυξη.
Πρώτη χωρική ενότητα: το υπερτοπικό πάρκο
Η πρώτη χωρική ενότητα αναπτύσσεται στην τομή των δύο υφιστάμενων διαδρόμων του αεροδρομίου και εκεί διαμορφώνεται ένα υπερτοπικό πάρκο έκτασης 1.200 στρεμμάτων. Το πάρκο καλύπτει περισσότερο από το 30% της περιοχής επέμβασης και πλαισιώνεται από πράσινο αστικού τύπου από την ανάπτυξη εκτάσεων αστικής γεωργίας σε συνδυασμό με δραστηριότητες πολιτισμού αθλητισμού και αναψυχής.
Το νέο υπερτοπικό πάρκο καλείται να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο, καθώς θα συνδέσει τις προτεινόμενες χωρικές ενότητες ανάπτυξης με τον υφιστάμενο αστικό ιστό δίδοντας διέξοδο στο παραλιακό μέτωπο της περιοχής.
Πρόκειται για μια υποδομή κεντροβαρούς σημασίας, καθώς έρχεται να δώσει απάντηση στην κυρίαρχη έλλειψη χώρων πρασίνου στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου που μάλιστα θα ενισχυθεί με πολιτιστικές αθλητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
Το πάρκο αναμένεται να παίξει το ρόλο του συνδετικού κρίκου όλων των κατοικημένων περιοχών ή αυτών που θα δοθούν προς οικιστική χρήση, ως δίκτυο κοινόχρηστων χώρων είτε με τη μορφή πλατειών, χώρων πρασίνου, πεζοδρόμων…
Δεύτερη χωρική ενότητα: Οικιστική περιοχή διπλής ανάπλασης
Οι μελετητές στη δεύτερη χωρική ενότητα που καλύπτει μια έκταση 580 στρέμματα, χαρακτηρίζεται επίσης κεντροβαρούς σημασίας στο σχεδιασμό, που προτείνει το μοντέλο της διπλής ανάπλασης. Το σκεπτικό των μελετητών στη συγκεκριμένη ενότητα είναι να δώσουν τη δυνατότητα στο Δήμο, να εκτονώσει τις ισχυρές πολεοδομικές πιέσεις που δέχεται ο αστικός ιστός.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνουν οι εκτάσεις αυτές, να αποτελέσουν οικιστικές περιοχές στις οποίες θα μπορέσουν να εγκατασταθούν κάτοικοι της πόλης που θα επιλέξουν να ανταλλάξουν τα υπάρχοντα οικόπεδα ή κτίσματα που έχουν στην ιδιοκτησία τους σε πυκνοδομημένες περιοχές με οικόπεδα ή διαμερίσματα που θα υλοποιηθούν με στεγαστικά προγράμματα στην περιοχή επέμβασης.
Επίσης εκεί μπορούν να εγκατασταθούν Διοικητικές Υπηρεσίες είτε με τη δημιουργία νέων κτηρίων είτε με την επαναχρήση των φυλακών της Ν. Αλικαρνασσού. Το προτεινόμενο οικιστικό τμήμα που θα δημιουργηθεί μέσω προγραμμάτων διπλής ανάπλασης, αποτελεί αιχμή του σχεδιασμού με στόχο την αποσυμφόρηση πυκνοδομημένων περιοχών της πόλης του Ηρακλείου και την ενίσχυση του ιστού με κοινόχρηστους χώρους.
Στην ενότητα δημιουργούνται δύο πυρήνες κοινωφελών λειτουργιών 145 στρεμμάτων όπου σε ένα τμήμα τους επαναχρησιμοποιούνται οι υφιστάμενες αθλητικές εγκαταστάσεις, ενώ δημιουργούνται και νέες δομές πολιτισμού και πρόνοιας.
Στο νότιο πυρήνα προτείνεται να χωροθετηθεί το νέο γήπεδο του ΟΦΗ, καθώς εκτιμάται ότι η απελευθέρωση του χώρου που καταλαμβάνει στα Καμίνια, θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για την περιοχή που μπορεί να αποκτήσει νέους χώρους αθλητισμού πολιτιστικών εγκαταστάσεων και πρασίνου.
Τρίτη χωρική ενότητα: Θεματικό πάρκο
Στην έκταση που οριοθετείται νοτιοδυτικά της περιοχής επέμβασης σε γειτνίαση με τον αστικό ιστό της Ν.Αλικαρνασσού και σε άμεση σύνδεση με το ΒΟΑΚ αναπτύσσεται η τρίτη χωρική ενότητα που καλύπτει μια έκταση 540 στρεμμάτων.
Σε αυτή την περιοχή η πρόταση των μελετητών είναι η συγκέντρωση δραστηριοτήτων του τριτογενή τομέα ενώ παράλληλα δίδεται κυρίαρχος ρόλος στο εμπόριο, την ανάπτυξη επιχειρήσεων αλλά και δραστηριοτήτων αναψυχής και εστίασης. Η πρόταση των μελετητών προβλέπει τη δημιουργία υπερτοπικού κέντρου ανάπτυξης τριτογενών δραστηριοτήτων, όπως επίσης την ενίσχυση του διοικητικού και επιτελικού ρόλου της πόλης.
Στη ζώνη αυτή περιλαμβάνεται και το κτήριο του σημερινού αεροσταθμού, το οποίο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να καλύψει ανάγκες σε εκθεσιακούς ή συνεδριακούς χώρου. Μάλιστα εκείνο το οποίο τονίζεται είναι ότι θα είχε ενδιαφέρον να μελετηθεί (σε επόμενα μελετητικά στάδια) η διατήρηση των κελυφων και η ενσωμάτωση τους με δραστηριότητες συναφείς με το χαρακτήρα της περιοχής.
Τέταρτη χωρική ενότητα: Επιχειρηματικό Πάρκο – Τεχνόπολη
Η τέταρτη χωρική ενότητα αναπτύσσεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της περιοχής επέμβασης και καταλαμβάνει μια έκταση 540 στρεμμάτων. Εκεί προτείνεται η δημιουργία ενός Επιχειρηματικού Πάρκου – Τεχνόπολης που θα υποδεχτεί όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες νέας και υψηλής τεχνολογίας, όπως επίσης και ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών.
Για την ακρίβεια η μελέτη κάνει λόγο για την εγκατάσταση επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη βιοτεχνολογία, την πληροφορική, την τηλεϊατρική, τον αγροτοδιατροφικό τομέα, αλλά και σε άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες που συνδέονται με Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Ιδρύματα της Κρήτης. Στη συγκεκριμένη ενότητα οι μελετητές προτείνουν τη δημιουργία εκθεσιακού κέντρου, για την ανάπτυξη του αγροτοδιατροφικού τομέα που θα μπορέσει να φιλοξενήσει εκθέσεις διεθνούς επιπέδου σχετικές με την ανάπτυξη του κλάδου.
Πέμπτη χωρική ενότητα: Ήπια τουριστική ανάπτυξη
Σε όλο το βορειοανατολικό τμήμα της περιοχής παρέμβασης που βρίσκεται σε επαφή με το παραλιακό μέτωπο και καλύπτει μια έκταση 720 στρεμμάτων, οι μελετητές προτείνουν την ανάπτυξη ήπιου ειδικού τουρισμού καθώς και παραθεριστικής κατοικίας με όρους και περιορισμούς δόμησης, που θα αποτρέπουν μαζικές μορφές τουρισμού.
Προτείνεται η πολεοδόμηση της περιοχής ώστε να εξασφαλιστεί ένα ποιοτικά αναβαθμισμένο οικιστικό περιβάλλον πλαισιωμένο από τους αναγκαίους χώρους σε κοινωνική και τεχνική υποδομή.
Σύμφωνα με τους μελετητές η πρόταση τους είναι προσαρμοσμένη στις κατευθύνσεις του Περιφερειακού Σχεδιασμού σε πόλη πρότυπο χωρικού προορισμού με χρήσεις τουρισμού με νέα τουριστικά προϊόντα που θα απευθύνονται στην παγκόσμια τουριστική αγορά.
Ορισμένα από αυτά είναι ο τουρισμός με κυρίαρχο κίνητρο τους λόγους υγείας την έρευνα την εκπαίδευση τον αθλητισμό τη φύση τον πολιτισμό.
Γιώργος Καραντινός: Η πρόταση είναι άρτια και καινοτόμος
Ο αντιδήμαρχος πολεοδομίας κ. Γιώργος Καραντινός με δηλώσεις του στην «Π» τονίζει μεταξύ άλλων ότι «με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2020 ανατέθηκε η σύνταξη φακέλου που περιλαμβάνει τεχνική έκθεση σε μελετητικό γραφείο Αθηνών.
Η πρόταση των μελετητών είναι καινοτόμα, και προβλέπει το 50% πράσινο για τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου, ενώ παράλληλα δίδονται κατευθύνσεις ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, ήπιας κυκλοφοριακής ηλεκτροκίνησης και προσβλέπει σε αγροτοτουρισμό.
Στις υπάρχουσες χρήσεις γης μπορούν να γίνουν προτάσεις εάν μας εκχωρηθεί από το ΥΠΕΝ η ανάθεση του ειδικού χωρικού. που θα προβλέπει σχολεία κοινοφελή ιδρύματα και άλλες δράσεις.
Η δυσκολία του εγχειρήματος έγκειται στο γεγονός ότι ο Δήμος Ηρακλείου έχει στην ιδιοκτησία του 1.100 στρέμματα από την περιοχή μελέτης που είναι 3.500 στρέμματα. Κατά την άποψη μου η πρόταση ανταποκρίνεται και στις αρχές και στο πλαίσιο που θέτει η ΕΤΕΠ που είναι η εφαρμογή όρων βιωσιμότητας αειφορίας και ανάπτυξης».