Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην «Π», η κ.Κατσούλη που κατάγεται από την Κρήτη, μας δίνει απαντήσεις για όλα όσα αφορούν στην αγορά του ελαιολάδου.
Η Μαρία Κατσούλη η πρώτη πιστοποιημένη δοκιμάστρια ελαιόλαδου στην Ελλάδα από το 1990, διευθύντρια του Διεθνούς Διαγωνισμού Ελαιόλαδου «Athena IOOC», που το 2025 πραγματοποιείται στα Χανιά, γνωρίζει όσο λίγοι τι συμβαίνει στην αγορά του ελαιόλαδου στην χώρα μας αλλά και διεθνώς.
Την φετινή παραγωγή μετά την ανομβρία, την ποιότητα ,την κατανάλωση, τις τιμές, για το πως επιλέγουμε ένα καλό ελαιόλαδο για το σπίτι μας.
«Η γενική εκτίμηση των τιμών θα διαμορφωθεί μετά τα μέσα Ιανουαρίου που θα υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα τόσο γύρω από τις παραγόμενες ποσότητες όσο και από την εν γένη ποιότητα» ,λέει, σημειώνοντας ότι αν οι τιμές διαμορφωθούν γύρω στα 6,0 – 6,8 € θα είναι ικανοποιητικές για όλους, παραγωγούς και καταναλωτές, αρκεί η πτώση της τιμής να περνά γρήγορα και στο ράφι.»
Η συνέντευξη με την Μαρία Κατσούλη ακολουθεί:
Πως θα περιγράφατε την φετινή ελαιοκομική περίοδο για την Ελλάδα αλλά και τις χώρες του ανταγωνισμού, Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία;.
«Στις αρχές της φετινής άνοιξης, όλα τα προγνωστικά έδειχναν, σύμφωνα με την ανθοφορία που επικρατούσε σε όλες τις χώρες της Μεσογείου, ότι η νέα ελαιοκομική παραγωγή (περίοδος 2024-25), θα ήταν γεμάτη χαμόγελα, εφόσον βέβαια θα εξελισσόταν ευνοϊκά και η καρπόδεση της ελιάς.
Οι προβλέψεις αυτές γέμισαν αισιοδοξία τον ελαιοκομικό κλάδο, δείχνοντας την Ισπανία να επιστρέφει σε αρκετά ικανοποιητικά ποσοστά της ετήσιας παραγωγής της. Η γενική πρόβλεψη ήταν από 1.300.000 – 1.500.000 τόνους, κάτι ενθαρρυντικό καθώς θα οδηγούσε στην «αποκατάσταση» της ισπανικής παραγωγή της στα κανονικά πλαισια, και στη σταδιακή υποχώρηση των τιμών του ελαιολάδου, αποκαθιστώντας τις τιμές του στην παγκόσμια αγορά.
Με τη «σωστή» καρπόδεση της ελιάς, οι προβλέψεις αυτές έδειχναν να επιβεβαιώνονται, με τη 2η θέση να κονταροχτυπιούνται Ιταλία και Ελλάδα (Ιταλία 290.00 τόνους, Ελλάδα 270- 280.000 τόνους) και τους δυο μεγάλους ανταγωνιστές Τυνησία και Τουρκία να δείχνουν τα δόντια τους με προβλέψεις 270.000 τόνους και 350.00 τόνους η Τουρκία».
Όμως, εάν εξαιρέσουμε την Ισπανία οι προβλέψεις αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν όπως δεν επιβεβαιωθήκαν και οι εκτιμήσεις γύρω από την ποιότητα του
παραγόμενου ελαιολάδου.
Αιτία οι υψηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν και η παρατεταμένη ανομβρία η
οποία επέδρασσε αρνητικά, ειδικά στους μη αρδευόμενους ελαιώνες.
Κάπως έτσι και χωρίς στάλα βροχής, ξεκινήσει η συγκομιδή της ελιάς στις παραπάνω χώρες, χωρίς να έχουν «γεμίσει» λάδι οι κυψέλες της, δηλαδή χωρίς να λαδώσει σωστά η ελιά, το οποίο όπως αποδείχτηκε επηρέασε οργανοληπτικά και την ποιότητα του ελαιολάδου..
Η παραγωγή σε σχέση με πέρυσι, ποια εκτιμάτε ότι θα είναι;
«Η περυσινή παραγωγή ελαιολάδου (2023-2024), ήταν μια από τις χειρότερες παραγωγές των τελευταίων 10 ετών και σε μερικές περιοχές η χειρότερη, σε σημείο που αρκετοί ελαιοπαραγωγοί δεν μάζεψαν καθόλου. Φέτος, όπως προανέφερα, αν και όλα ξεκίνησαν θετικά, στη συνέχεια ο παρατεταμένος καύσωνας με τις υψηλές θερμοκρασίες και η επίμονη ξηρασία, χωρίς μια στάλα βροχής, επηρέασε δραστικά τα δέντρα, με τις προβλέψεις να υποχωρούν στους 220-240.000 τόνους.
Η έλλειψη νερού ήταν τόσο έντονη στα δέντρα φέτος που φανέρωναν από μακριά τη δίψα τους, ακόμα και στον πιο αδαή περιπατητή. Αποτέλεσμα της ξηρασίας ήταν να έχουμε μια όψιμη σχετικά χρονιά καθώς αρκετοί παραγωγοί περίμεναν τη βροχή για να ξεκινήσουν τη συγκομιδή.
Ευτυχώς, οι ευεργετικές βροχές αυτών των ημερών (που γράφεται το κείμενο) όλοι μας εκτιμούμε πως θα επηρεάσουν όχι μόνον ποσοτικά αλλά και ποιοτικά τη φετινή παραγωγή. Ευχή όλων των παραγωγών τώρα είναι να παραμείνει σταθερή η θερμοκρασία, εννοώ να μην έρθουν υψηλές θερμοκρασίες δάκος και υψηλά ποσοστά παρατεταμένης υγρασίας (γλοιοσπόριο) που ενδέχεται να επηρεάσουν την ποιότητα».
Πότε θα έχουμε μια σαφή εικόνα για τις τιμές του ελαιόλαδου στην χώρα μας και που πιστεύετε θα κυμανθούν για τον παραγωγό και τον καταναλωτή, συγκριτικά με το 2023;
«Είναι γεγονός πως, καθώς η Ισπανική παραγωγή ανακάμπτει, οι τιμές του ελαιολάδου άρχισαν να υποχωρούν σταδιακά σε όλες τις χώρες, στην Ισπανία
άγγιξε πλέον το 5,20 ευρώ, ενώ η κυβέρνηση της προγραμματίζει διαφημιστική καμπάνια για να επιστρέψουν οι πολίτες της στην κατανάλωση ελαιολάδου. Η πτωτική τάση των τιμών παρατηρείται σε όλες χώρες με μόνη εξαίρεση την Ιταλία, η παραγωγή της οποίας φέτος θα αγγίξει, τα πιο χαμηλά επίπεδα στην ιστορία της.
Στη χώρα μας οι τιμές παρέμειναν υψηλά, με το περυσινό ελαιόλαδο να πουλιέται μέχρι και τον Οκτώβριο στα 8,40 λεπτά
Τα σκήπτρα για την έναρξη των τιμών κάθε νέας συγκομιδής στη χώρα μας διατηρεί ο Αγροτικός συνεταιρισμός Αγίων Αποστόλων της Λακωνίας με την 1η δημοπρασία πώληση φέτος να ξεκινά από τα 9 ευρώ και να κατοχυρώνεται στα 10,2 €!
Έτσι αν και οι τιμές ξεκίνησαν αρκετά υψηλά φέτος στα 8,0, υποχώρησαν τις τελευταίες ημέρες ανέλπιστα στα 5,5 ευρώ! Αυτό δε,που κάνει εντύπωση ήταν πως μόλις μια εβδομάδα πριν, ελαιόλαδο περυσινής συγκομιδής πουλήθηκε προς 8,20 ευρώ και φετινής συγκομιδής 5,20 ευρώ! ΄
Επανερχόμενη όμως στην ερώτησή σας, εκτιμώ πως καθώς η φετινή συγκομιδή λόγω ανομβρίας ξεκίνησε αργά – προς το τέλος Οκτωβρίου, – η γενική εκτίμηση των τιμών θα διαμορφωθεί μετά τα μέσα Ιανουαρίου όπου θα υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα τόσο γύρω από τις παραγόμενες ποσότητες όσο και από την εν γένη ποιότητα του ελαιολάδου, με έμφαση φυσικά το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.Έτσι, είναι πολύ δύσκολο να έχουμε μια εκτίμηση από τώρα.
Παρά ταύτα εάν διαμορφωθούν γύρω στα 6,0 – 6,8€ θα είναι ικανοποιητική για όλους, παραγωγούς και καταναλωτές, αρκεί η πτώση της τιμής να περνά γρήγορα και στο ράφι».
Στην Ελλάδα, έχει μειωθεί η κατανάλωση ελαιόλαδου και τι συμβαίνει σε άλλες χώρες;
Οι υψηλές τιμές ήταν αναπόφευκτο να οδηγήσουν γενικά στη μείωση της κατανάλωσης του ελαιολάδου, η οποία παρατηρείται σε όλες τις χώρες, παραγωγής
Στη Ισπανία η κατανάλωση έχει πέσει αρκετά χαμηλά, μάλιστα διάβαζα πρόσφατα πως η κυβέρνηση ετοιμάζει ειδική καμπάνια για την επιστροφή των καταναλωτών στο ελαιόλαδο.
Το μόνο θετικό, όσο αφορά γενικά τα στοιχεία ελαιοκομίας και ελαιολάδου, είναι πως ευτυχώς ως χώρα, διατηρούμε ακόμα την πρωτιά στην παγκόσμια κατά κεφαλή κατανάλωση του, η οποία δυστυχώς την τελευταία δεκαετία ακολουθεί πτωτική τάση όπου από το 2013 που ήταν 14,5 λίτρα, έπεσε στα 9,3 λίτρα το 2023. Στοιχεία καθόλου ενθαρρυντικά και μάλιστα για εμάς τους Έλληνες όπου η ταυτότητα της εθνικής μας κουζίνας βασίζεται στο ελαιόλαδο.
Αυτό θα πρέπει να προβληματίσει όλους μας, επίσημους φορείς, horeca και επαγγελματίες, ώστε να βρεθούν τρόποι να ανατραπεί αυτή την πτωτική τάση και βεβαίως να μην αλλοιώσουμε την ταυτότητα της κουζίνας μας, ειδικά όταν σε άλλες χώρες, χωρίς καμιά ελαϊκή κουλτούρα, παρατηρείται αυξητική τάση λόγω των υγειο-προστατευτικών ιδιοτήτων που προσφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό.
Η γνώμη μου για την ποιότητα του κρητικού ελαιόλαδου
Έχω μεγαλώσει στα Χανιά και οι παιδικές μου εικόνες και γευστικές αναμνήσεις μου είναι γεμάτες ελιά και ελαιολαδο. Γι’ αυτό και χαίρομαι διπλά που το κρητικό ελαιολαδο σήμερα δεν έχει καμιά σχέση με το ελαιολαδο των παιδικών μου αναμνήσεων!
Το κρητικό ελαιόλαδο, μετά βεβαιότητας λέω πως τα τελευταία χρόνια ακολουθεί μια συνεχώς αυξανόμενη ποιοτική πορεία. Αυτό άλλωστε διαβεβαιώνεται και μέσα
από τα στατιστικά στοιχεία που διατηρούμε στο αρχείο των διοργανώσεων του διεθνούς διαγωνισμού ελαιολάδου ΑΤΗΕΝΑ, του οποίου είμαι διευθύντρια και συν- ιδρύτρια του μαζί με τον κ. Κωνσταντίνο Στεργίδη και ετοιμαζόμαστε για την 10η διοργάνωση το 2025 η οποία θα πραγματοποιηθεί στα Χανιά από 8 – 10 Μαίου.
Επίσης αυτό που παρατηρώ τα τελευταία χρόνια είναι η διαφοροποίηση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου από περιοχή σε περιοχή, κάτι πολύ σημαντικό για τον καταναλωτή, το οποίο εκτιμώ μελλοντικά ότι πρέπει να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο, μαζί με την αναθάρρηση στην ελαιοκαλλιέργεια των ποικιλιών της τσουνάτη, και της χονδρολιάς Κρήτης που δίνουν ξεχωριστά ελαιολαδα, γι αυτό και είμαι υπέρμαχος του ΠΓΕ Κρήτη.Το Κρητικό ελαιόλαδο, και ο κρητικός ελαιώνας χωρίς αμφισβήτηση είναι και θα
είναι αέναο στοιχείο ταυτότητας του ελληνικού ελαιολάδου και του ελαικού πολιτισμού.
Πως επιλέγουμε ένα καλό λάδι για το σπίτι μας αν δεν έχουμε ειδικές γνώσεις
Πρώτα από όλα αγοράζουμε τυποποιημένο και ξεχνάμε το τενεκέ και το χύμα ελαιολαδο το οποίο δεν μας παρέχει καμμιά εγγύηση ποιότητας.. άλλωστε ποιος εγγυάται πως ενώ το πληρώνουμε ως φρέσκο δεν είναι αναμειγμένο με περυσινό ή προπέρσινο ελαιόλαδο / ‘η ακόμα και νοθευμένο με σπορέλαιο; Το χύμα ελαιόλαδο και κάθε ανώνυμο προϊόν δεν παρέχει καμιά εγγύηση ποιότητας
• Διαβάζουμε την ετικέτα και προτεραιότητα δίνουμε στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και παρθένο ελαιόλαδο , τα οποία διατηρούνε και όλες τις
υγειοπροστατευτικές ιδιότητες δηλαδή όλα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το ελαιόλαδο στον οργανισμό μας. Θυμόμαστε πως το ελαιόλαδο με την ένδειξη «κλασσικό» στην ετικέτα (όπως λένε και τα μικρά γραμματάκια της) είναι μείγμα ραφιναριρισμένου ελαιολάδου με παρθένο ελαιόλαδο και έχει ουδέτερη γεύση.
• Αγοράζουμε ελαιόλαδο όσο πιο φρέσκο γίνεται, δηλαδή στην ένδειξη που είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται ‘ανάλωση κατά προτίμηση πριν….» προτιμούμε αυτό με τη πιο μακρινή ημερομηνία. Άλλωστε το λέει και η παροιμία «νιό λάδι, παλιό κρασί» .
• Η χαμηλή οξύτητα είναι μύθος ως προς την εγγύηση της ποιότητας. Ένα λάδι μπορεί να έχει οξύτητα ο,2 και να είναι ταγγό στη γεύση
• Όταν δοκιμάζουμε ελαιόλαδο επιλέγουμε εκείνο που μας θυμίζει τη γεύση μιας καλή ελιάς, σαν να τη δαγκώνουμε, ή το άρωμα της όταν τη σπάμε!
• Η πικρή και πικάντικη γεύση στο ελαιόλαδο (όταν με απλά λόγια μας καίει στον ουρανίσκο και όχι στο φάρυγγα) είναι σημαντικά στοιχεία ποιότητας .
• Δεν αγοράζουμε ποτέ ελαιόλαδο από ράφι που το χτυπά προβολέας.
• Διατηρούμε το ελαιόλαδο σε δροσερό σημείο στο σπίτι μας και να θυμόμαστε πως ο χειρότερος εχθρός του είναι το οξυγόνο και η υψηλή θερμοκρασία
Ευχή όλων των παραγωγών είναι να παραμείνει σταθερή η θερμοκρασία ώστε να μην επηρεαστεί η ποιότητα